Hoàn thiện hành lang pháp lý liên quan đến thi hành án hình sự, lý lịch tư pháp

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đã trình bày Tờ trình tóm tắt về các dự án luật. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Sáng nay (27/10), tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đã trình bày Tờ trình tóm tắt về 3 dự án: Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú; Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp.

Theo Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình, quá trình triển khai các luật hiện hành cho thấy nhiều quy định đã bộc lộ hạn chế, chồng chéo hoặc không còn phù hợp với yêu cầu quản lý nhà nước.

Mặt khác, trong bối cảnh thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, lực lượng Công an nhân dân không còn tổ chức cấp huyện, dẫn tới yêu cầu phải rà soát, sửa đổi đồng bộ các quy định pháp luật có liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan thi hành án hình sự, quản lý tạm giữ, tạm giam, quản lý lý lịch tư pháp.

Cụ thể, đối với Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú, yêu cầu sửa đổi đặt ra do phạm vi điều chỉnh của Luật năm 2015 chưa bao quát hết thực tiễn, đặc biệt là thiếu quy định về biện pháp ngăn chặn “cấm đi khỏi nơi cư trú.” Một số quy định về quản lý, giám sát, chế độ, chính sách đối với người bị tạm giữ, tạm giam còn bất cập, chưa đồng bộ với pháp luật mới.

Theo đó, việc sửa đổi luật không chỉ nhằm mở rộng phạm vi điều chỉnh, hoàn thiện cơ chế quản lý, giám sát, mà còn đáp ứng yêu cầu về điều chỉnh thẩm quyền giữa các cấp công an trong bối cảnh không còn cấp huyện, tăng cường ứng dụng khoa học - công nghệ và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người bị tạm giữ, tạm giam.

Đối với Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), sau 5 năm thực hiện, một số quy định đã không còn phù hợp với cơ cấu tổ chức mới của lực lượng công an và chính quyền địa phương; chưa làm rõ trách nhiệm, thẩm quyền giữa các cơ quan; chưa phát huy đầy đủ vai trò của công an cấp xã – đơn vị cơ sở trực tiếp thực hiện quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án tại cộng đồng.

Quốc hội họp sáng ngày 27/10. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Việc sửa đổi luật nhằm điều chỉnh mô hình tổ chức hệ thống thi hành án hình sự phù hợp với tổ chức bộ máy mới, đồng thời bổ sung các quy định bảo đảm quyền con người, quyền công dân, ứng dụng khoa học-công nghệ, dữ liệu sinh trắc học trong quản lý, thi hành án.

Đối với Luật Lý lịch tư pháp, việc sửa đổi là cần thiết nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý về quản lý, khai thác và cấp phiếu lý lịch tư pháp; phù hợp với chủ trương chuyển giao nhiệm vụ quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công về lý lịch tư pháp từ Bộ Tư pháp sang Bộ Công an, bảo đảm thống nhất, tập trung dữ liệu về con người, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số quốc gia, cải cách hành chính và phục vụ người dân tốt hơn.

Cũng theo Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình Các dự án Luật đã được xây dựng theo đúng trình tự, thủ tục quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; nội dung bảo đảm tính thống nhất với các văn bản quy phạm pháp luật trong cùng lĩnh vực và các lĩnh vực có liên quan; tương thích với điều ước quốc tế liên quan mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Dự án Luật thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm khỏi nơi cư trú gồm 12 chương (trong đó bổ sung 1 chương mới), 76 điều, trong đó sửa đổi, bổ sung nội dung 57 điều, xây dựng mới 10 điều, bỏ 8 điều, giữ nguyên 8 điều.

Dự án luật mở rộng phạm vi điều chỉnh của luật, bổ sung quy định về thi hành biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú; hoàn thiện quy định để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, giám sát người bị tạm giữ, người bị tạm giam.

Dự thảo luật cũng hoàn thiện quy định về chế độ, chính sách người bị tạm giữ, người bị tạm giam, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với các quy định của pháp luật có liên quan nhằm quy định cụ thể hơn chế độ, chính sách của người bị tạm giữ, người bị tạm giam, bổ sung một số quy định như: tiếp xúc lãnh sự của người bị tạm giữ, người bị tạm giam; chế độ gửi, nhận thư, sách, báo và tài liệu của người chờ chấp hành án phạt tù, người bị kết án tử hình đang chờ thi hành án; nhận tiền và đồ vật thiết yếu phục vụ sinh hoạt của người bị tạm giữ, người bị tạm giam...

Dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) gồm 15 chương với 179 điều, cơ bản giữ nguyên phạm vi điều chỉnh so với luật năm 2019. Dự án luật sửa đổi, bổ sung một số quy định nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật và giải quyết những tồn tại, khó khăn trong thực tiễn, đáp ứng yêu cầu công tác thi hành án hình sự trong thời gian tới.

Dự thảo sửa đổi, bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của ủy ban nhân dân, công an cấp xã theo hướng ủy ban nhân dân cấp xã quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án hình sự tại cộng đồng; trưởng công an cấp xã có nhiệm vụ trực tiếp giúp ủy ban nhân dân cấp xã quản lý, giám sát người chấp hành án hình sự tại cộng đồng.

Dự thảo luật cũng hoàn thiện các quy định về thực hiện quyền, nghĩa vụ của người chấp hành án hình sự, chế độ quản lý người đang chấp hành án hình sự, quy định về thực hiện chế độ giam giữ phạm nhân; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất đối với các quy định pháp luật chuyên ngành khác có liên quan và phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam hiện nay và trong những năm tiếp theo.

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp cơ bản giữ nguyên phạm vi điều chỉnh so với Luật năm 2009. Một số nội dung quan trọng của dự án luật chuyển việc thực hiện dịch vụ công cấp Phiếu lý lịch tư pháp từ Bộ Tư pháp sang Bộ Công an; mở rộng mục đích quản lý lý lịch tư pháp; sửa đổi mô hình cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp một cấp tập trung, thống nhất; bổ sung quy định cơ quan, tổ chức không được yêu cầu cá nhân cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 nhằm khắc phục tình trạng lạm dụng Phiếu lý lịch tư pháp số 2, phù hợp với quy định pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Dự thảo luật cũng bãi bỏ quy định về nhiệm vụ, quyền hạn thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước tại địa phương của ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố; “Giấy chứng nhận đương nhiên xóa án tích” và việc xử lý thông tin này; hợp nhất quy định về nhiệm vụ của cơ quan công an trong việc cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích…/.

(Vietnam+)