Hoàn thiện Luật Quản lý nợ công theo hướng phân cấp gắn trách nhiệm

Nhiều đại biểu bày tỏ sự đồng thuận với chủ trương tăng cường phân cấp, phân quyền nhằm rút ngắn thủ tục hành chính và nâng cao hiệu quả huy động, quản lý vốn vay.

Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (Hà Nội) đánh giá cao việc dự thảo Luật giao Thủ tướng Chính phủ quyết định hạn mức vay, cho vay lại và hạn mức bảo lãnh Chính phủ thay cho thẩm quyền của Chính phủ như trước đây.

Việc trao Bộ Tài chính quyền điều chỉnh, gia hạn những thỏa thuận vay ODA và vay ưu đãi không làm tăng nghĩa vụ nợ cũng được nhận định sẽ tạo sự linh hoạt, giảm đáng kể thủ tục.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) phát biểu

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) hoàn toàn thống nhất với tinh thần phân cấp từ Chủ tịch nước xuống Chính phủ, từ Chính phủ xuống Thủ tướng và từ Thủ tướng xuống Bộ trưởng Bộ Tài chính. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh phân cấp phải đi đôi với trách nhiệm báo cáo ở từng cấp. Theo đó, cơ quan hoặc cá nhân được ủy quyền phải có nghĩa vụ báo cáo lại cấp ủy quyền ngay sau khi thực hiện nhiệm vụ. Đại biểu đề nghị luật hóa nội dung này để bảo đảm tính giám sát, minh bạch trong thực thi.

Về quy định “mọi nghĩa vụ nợ của Chính phủ được đối xử bình đẳng”, các đại biểu cho rằng đây là thông điệp quan trọng đối với các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế, góp phần nâng cao khả năng huy động vốn của Việt Nam.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP.HCM) cho rằng phạm vi “bình đẳng” cần được phân tích rõ hơn, bởi một số khoản vay có điều kiện ưu đãi, có bảo lãnh hoặc mang tính đặc thù. Nếu không hướng dẫn cụ thể, rất dễ phát sinh xung đột khi xử lý thứ tự ưu tiên thanh toán trong bối cảnh thị trường biến động.

Đại biểu Tô Ái Vang (Cần Thơ) kiến nghị bổ sung nghĩa vụ công khai đầy đủ, kịp thời thông tin về các khoản vay, tình hình sử dụng vốn và tiến độ trả nợ. Bà cũng đề xuất quy định rõ cách xử lý các khoản nợ có tính chất khẩn cấp để đảm bảo an ninh tài chính quốc gia. Đồng thời, cần tăng cường vai trò kiểm toán, giám sát của Kiểm toán Nhà nước và các cơ quan thuộc Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên thảo luận

Đối với thủ tục điều chỉnh các hiệp định ODA, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (Vĩnh Long) cho biết quy trình hiện nay vẫn kéo dài, gây khó khăn cho địa phương. Ông đề xuất phân cấp cho Thủ tướng quyết định các điều chỉnh kỹ thuật không làm thay đổi bản chất hiệp định, giúp tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong thực tế.

Một trong những vấn đề nổi bật được nhiều đại biểu đề cập là sự thiếu thống nhất dữ liệu nợ công giữa trung ương và địa phương. Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai cho rằng việc quản lý nợ hiện vẫn mang tính thủ công, thiếu hệ thống thông tin liên thông. Bà đề nghị giao Bộ Tài chính xây dựng hệ thống dữ liệu thống nhất, kết nối tới từng địa phương và đơn vị thực hiện nhằm đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số.

Các đại biểu tham dự Phiên họp

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng bổ sung rằng sự chênh lệch về số liệu giữa các cơ quan là nguyên nhân làm chậm tiến độ tổng hợp báo cáo nợ công toàn quốc. Do đó, cần quy định rõ quy trình đối chiếu, thời điểm khóa số liệu và trách nhiệm báo cáo của từng đơn vị.

Các đại biểu thống nhất rằng việc sửa đổi Luật Quản lý nợ công lần này phải tạo ra nền tảng pháp lý vững chắc, hiện đại và minh bạch, bảo đảm an toàn nợ và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay.

Các ý kiến đóng góp tại phiên họp sẽ được cơ quan soạn thảo nghiên cứu, tiếp thu và hoàn thiện trước khi trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp này.

Văn Hùng