Hoàn thiện pháp lý để khai thác tối đa nguồn lực tài nguyên nước

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi). Trong phiên thảo luận tại Tổ 9, đa số ý kiến đại biểu đề nghị cần phân định rõ trách nhiệm quản lý nguồn nước và trách nhiệm quản lý công trình khai thác nước cả trung ương và địa phương để thống nhất, đồng bộ, tránh chồng chéo, xung đột pháp luật...

Theo ý kiến của các đại biểu, cần thiết sửa đổi Luật Tài nguyên nước nhằm hoàn thiện hơn hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất, bảo đảm minh bạch để có khả năng khai thác tối đa nguồn lực tài nguyên nước, phân bổ hợp lý và sử dụng có hiệu quả.

Đồng thời, bảo đảm an ninh nguồn nước quốc gia; chú trọng phòng ngừa, kiểm soát và phục hồi các nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt và ô nhiễm; phân định rõ trách nhiệm quản lý nguồn nước và trách nhiệm quản lý công trình khai thác nước cả trung ương và địa phương khắc phục các chồng chéo, xung đột pháp luật.

Toàn cảnh Phiên thảo luận tại Tổ 9 trong chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.

Theo nhiều đại biểu, qua hơn 10 năm thực hiện, Luật Tài nguyên nước năm 2012 đã bộ lộ những hạn chế vì sự chồng chéo với các luật khác dẫn đến khó thực hiện hoặc lãng phí nguồn lực. Đồng thời, thiếu khung pháp lý cho an ninh nguồn nước, đặc biệt là vấn đề bảo đảm an ninh nước cho sinh hoạt; thiếu quy định cụ thể liên quan đến điều hòa, phân bổ nguồn nước, giám sát chặt chẽ các hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước; vấn đề bổ sung nhân tạo nước dưới đất; vấn đề giảm thiểu ngập lụt đô thị; vấn đề định giá đầy đủ giá trị của tài nguyên nước; một số điều kiện kinh doanh không còn phù hợp; chưa có cơ chế, chính sách minh bạch, rõ ràng để tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích các nguồn lực xã hội của các thành phần kinh tế, các tổ chức chính trị - xã hội thuộc phạm vi trách nhiệm của Bộ, ngành, địa phương; một số nội dung phát sinh mới trong thực tiễn nhưng pháp luật chưa có quy định điều chỉnh.

Liên quan đến quy định về chính sách của Nhà nước về tài nguyên nước, đại biểu Dương Bình Phú (Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên) đề nghị bổ sung chính sách bắt buộc đối với việc xử lý nước thải đô thị, công nghiệp tập trung có quy mô lớn, trong đó cần xem xét bổ sung khoản giao Chính phủ xem xét quyết định quy mô/công suất/ đặc tính/loại hình của các cơ sở/hệ thống phải thực hiện mục tiêu tái sử dụng nước thải sau xử lý và sử dụng phù hợp với các mục đích.

Về hành vi bị nghiêm cấm, đại biểu Dương Bình Phú đề nghị bổ sung thêm cụm từ “các hoạt động khai thác gây hại tới hệ sinh thái thủy sinh”, vì thực tế hiện nay có các hoạt động khai thác thủy sản sử dụng các chất hay vật dụng gây ảnh hưởng lớn tới hệ sinh thái dưới nước và môi trường nước khi khai thác thủy sản (chích điện, chất nổ…).

Bên cạnh đó, đại biểu Dương Bình Phú đề nghị rà soát, xem xét sự cần thiết ban hành nhiều quy hoạch về tài nguyên nước như hiện nay và để tránh trùng lặp, chồng chéo với các quy hoạch khác. Quy định Quy hoạch tài nguyên nước bao gồm: Quy hoạch tài nguyên nước quốc gia, Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông liên tỉnh, nguồn nước liên tỉnh và Quy hoạch bảo vệ, khai thác, sử dụng nguồn nước liên quốc gia có thuộc Hệ thống quy hoạch quốc gia.

Theo dự thảo Tờ trình, sau khi Luật Quy hoạch số 21/2017/QH14 có hiệu lực, các địa phương đã và đang xây dựng, lồng ghép nội dung về tài nguyên nước trong quy hoạch tỉnh theo quy định.

Được biết, so với Luật Tài nguyên nước năm 2012, Dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) lần này giữ nguyên chỉ có 9 điều, sửa đổi bổ sung 59 điều, bổ sung 15 điều, bãi bỏ 13 điều như vậy cơ bản đã sửa, vấn đề sửa thế nào trước tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước hiện nay.

Nhấn mạnh về vấn đề quản lý nhà nước về tài nguyên nước, đặc biệt là vấn đề hợp tác quốc tế quản lý tài nguyên nước như tiểu vùng sông Mê Kông, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng: Hiện quy định của pháp luật giao quản lý lĩnh vực tài nguyên nước đang quá phân tán, gây phức tạp trong quản lý.

“Trong dự án Luật này nên quy định cho rành mạch chức năng nhiệm vụ cho quản lý nhà nước. Chính phủ quản lý chung, còn Bộ Tào nguyên và Môi trường là cơ quan đầu mối giúp Chính phủ quản lý nhà nước về lĩnh vực tài nguyên nước và trực tiếp quản lý một số lĩnh vực khác, nên quy định rõ trách nhiệm của các bộ theo hướng tập trung hơn, tránh gây phức tạp trong quản lý và cần thiết xây dựng cơ chế phối hợp liên ngành quản lý lưu vực sông...”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Cho ý kiến về vấn đề này, theo Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh, Dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) được xây dựng trên cơ sở tổng kết Luật Tài nguyên nước 2012, từ đó đánh giá được các hiệu lực, hiệu quả trong việc quản lý sử dụng tài nguyên nước trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và cũng phân tích hạn chế và sự giao thoa, chồng chéo với một số pháp luật; sự lãng phí của nguồn lực.

“Chúng ta là một quốc gia có lợi thế về tài nguyên nước, tuy nhiên trong quá trình sử dụng còn chưa hiệu quả, do đó làm thế nào để sử dụng hiệu quả, khung pháp lý đảm bảo cho an ninh nguồn nước, điều tiết nước, nhất là trong giai đoạn hiện nay biến đổi khí hậu tác động rất lớn tới nước ta”, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nhấn mạnh.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho rằng, quan điểm của chúng ta, nước là hàng hóa, tài sản quý giá của đất nước và phải bảo vệ và sử dụng, điều tiết một cách hài hòa, hợp lý.

Lan Anh