Hoàn thiện thể chế, chính sách phát huy hiệu quả quản lý, sử dụng đất

Tập trung tháo gỡ vấn đề phân cấp, phân quyền

Phát biểu tại phiên thảo luận tổ, ĐBQH Nguyễn Phương Thủy cho biết: Lĩnh vực đất đai hiện có đến 112 luật, bộ luật có phạm vi liên quan hoặc tác động; 88 luật có quy định trực tiếp các vấn đề về quản lý đất đai; 24 luật, bộ luật tuy không có quy định trực tiếp nhưng cũng có những ảnh hưởng rất quan trọng đến việc quản lý, sử dụng đất đai. Do đó, vấn đề được đặc biệt quan tâm là sửa đổi Luật nhưng phải bảo đảm được tính thống nhất, đồng bộ của cả hệ thống pháp luật. Đại biểu cũng chỉ rõ, giải pháp cơ bản xử lý vấn đề này cần gắn với quá trình rà soát, hoàn thiện các quy định cụ thể trong Luật Đất đai và các luật liên quan để loại bỏ những quy định còn mâu thuẫn, chồng chéo, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất; không nên giải quyết theo cách là xác định thứ tự ưu tiên đặc biệt của Luật Đất đai so với các luật khác.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Phương Thủy (TP. Hà Nội) phát biểu ý kiến tại buổi thảo luận tổ

Nhất trí cao với một số quan điểm trong Nghị quyết số 18-NQ/TW đã được thể hiện trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), nhất là đã giải quyết hài hòa lợi ích của Nhà nước, Nhân dân và doanh nghiệp khi phát sinh chênh lệch về giá đất khi có sự chuyển đổi, ĐBQH Trần Sỹ Thanh nhận định: đây là điều hết sức quan trọng. Tuy nhiên, đại biểu cũng lưu ý cần phải kỹ lưỡng, thận trọng để bảo đảm lợi ích quốc gia, dân tộc là tối thượng, lợi ích Nhà nước không bị xâm phạm.

Đáng chú ý, đại biểu Trần Sỹ Thanh cho rằng, việc tháo gỡ bất cập đối với vấn đề phân cấp, phân quyền trong Luật Đất đai hiện rất chậm. Ví dụ như thủ tục cưỡng chế, nếu đúng quy trình thì cần đến 90 ngày. Như vậy, từ khi có quyết định đến khi thực hiện cưỡng chế phải mất đến 3 tháng, trong khi yêu cầu giải phóng mặt bằng đòi hỏi phải nhanh, hiệu quả. "Phải có sự phân cấp, ủy quyền mạnh mẽ hơn cho HĐND nếu các cơ quan này thực sự phát huy được tính giao quyền, đủ kinh nghiệm, trình độ, năng lực quản trị", ĐBQH Trần Sỹ Thanh nêu quan điểm.

Nhiều quy định của Luật Đất đai đã lỗi thời

ĐBQH Nguyễn Hữu Chính cho biết, theo số liệu thống kê, có tới 90% khiếu nại hành chính, 50% tranh chấp về dân sự liên quan đến đất đai. Nguyên nhân do nhiều quy định của Luật Đất đai hiện đã lỗi thời, nhất là về cơ chế giá bồi thường. Chênh lệch giữa giá kinh doanh dự án và giá đền bù, giá bồi thường khi thu hồi đất... còn khá bất cập. Bên cạnh đó, cơ chế quản lý hiện chưa phù hợp; chưa có hướng dẫn cụ thể về phương thức thu hồi. Việc cấp, thu hồi “sổ đỏ” cũng phát sinh nhiều vướng mắc. Không những vậy, các quyết định hành chính của Nhà nước về cấp, thu hồi đất có nhiều hạn chế, nơi thu hồi đất xong để cỏ mọc, nơi dân lại không có đất ở, canh tác…; công tác giải quyết các vấn đề thừa kế, mốc giới chưa chặt chẽ...

ĐBQH Hoàng Văn Cường thì nhận định, trong dự thảo lần này đã bỏ khung giá đất, xây dựng bảng giá theo giá trị thị trường, tạo ra sự bình đẳng, tiến bộ. Nếu thực hiện được điều này sẽ xóa bỏ phần lớn bất cập trong công tác quản lý đất đai hiện nay. Cũng theo đại biểu, nhiều vụ tham nhũng đất đai xuất phát từ việc định giá đất. Vì vậy, nếu có bảng giá đất sát giá trị thị trường và bảo đảm đền bù thỏa đáng cho người dân thì sẽ giảm được đơn thư khiếu kiện.

Riêng đối với việc thu hồi đất, đại biểu cho rằng, khi để người dân và nhà đầu tư tự thỏa thuận sẽ phát sinh bất cập. Đó là giá cao vọt hơn hẳn so với khi Nhà nước thu hồi vì mục đích quốc phòng an ninh nên xảy ra bất bình đẳng. Đại biểu Hoàng Văn Cường cũng nhấn mạnh, quy định đất đai thuộc sở hữu toàn dân, Nhà nước quản lý. Do vậy, đất đai thuộc diện Nhà nước quyết định dự án đầu tư thì cần do Nhà nước thu hồi; chỉ thỏa thuận trong trường hợp khi một số người cùng góp chung vốn hoặc tự chuyển dịch.

Đối với hạn mức chuyển nhượng đất nông nghiệp, dự thảo quy định một người được chuyển nhượng gấp 15 lần hạn điền. “Đây là con số cảm tính, thiếu căn cứ. Không nên quy định hạn mức chuyển nhượng mà nên giao đất trong hạn điền, người dùng nhiều hơn thì cho thuê đất, khi đó sẽ hạn chế được tình trạng đầu cơ đất đai”, đại biểu Hoàng Văn Cường nhấn mạnh.

ĐBQH Lê Nhật Thành thì đề nghị bổ sung quy hoạch, kế hoạch đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số. Còn ĐBQH Nguyễn Tuấn Thịnh quan tâm đến đất không gian ngầm và khoảng không, đề nghị cần thiết phải lập quy hoạch về đất không gian ngầm để khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên này, phù hợp với thực tiễn phát triển của đô thị hiện nay.

Phi Long