Hoàn thiện thể chế quy hoạch quốc gia gắn với phát triển vùng
Quy hoạch phải trở thành trục dẫn dắt cho phát triển vùng, định hướng không gian phát triển và phân bổ nguồn lực hiệu quả, hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững, toàn diện đến năm 2030, tầm nhìn 2045.
Sáng 7/11, trong chương trình làm việc của Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về Luật Quy hoạch (sửa đổi), việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan đến quy hoạch đô thị và nông thôn.
Quy hoạch tổng thể quốc gia – Trục dẫn dắt phát triển vùng và liên kết lãnh thổ
Đại biểu Đào Chí Nghĩa (Đoàn thành phố Cần Thơ) cho rằng việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia là yêu cầu khách quan để phát huy tiềm năng, lợi thế từng vùng; đồng thời khắc phục tình trạng chồng chéo, phân tán trong quy hoạch phát triển. Ông đề nghị làm rõ cơ chế tổ chức thực hiện, danh mục dự án quan trọng quốc gia và cơ chế điều phối vùng – nhất là việc thành lập Quỹ liên kết vùng Đồng bằng sông Cửu Long nhằm bảo đảm nguồn lực ổn định, gắn kết đầu tư liên vùng.
Đại biểu Đào Chí Nghĩa (Đoàn thành phố Cần Thơ) nêu ý kiến.
Các đại biểu cũng nhất trí cao với mục tiêu tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026–2030, gắn với đột phá hạ tầng chiến lược như đường sắt TP. HCM – Cần Thơ – Cà Mau, mở rộng Cảng hàng không quốc tế Cần Thơ, Cảng Trần Đề và phát triển năng lượng tái tạo.
Theo đại biểu Lê Minh Nam (Đoàn thành phố Cần Thơ) việc sửa đổi, bổ sung các luật liên quan đến quy hoạch lần này là bước đi cần thiết để xử lý dứt điểm những mâu thuẫn, giao thoa giữa các loại quy hoạch, hướng tới một hệ thống quy hoạch thống nhất, đồng bộ và dễ thực thi. Ông cho rằng, thực tiễn đã cho thấy không ít dự án đầu tư gặp khó khăn do chồng lấn với quy hoạch khoáng sản, giao thông hay thủy lợi, khiến quá trình thẩm định và triển khai bị đình trệ. Việc hoàn thiện khung pháp lý lần này sẽ khắc phục triệt để những xung đột đó, đồng thời tăng tính khả thi và minh bạch trong tổ chức thực hiện quy hoạch.
Đại biểu Lê Minh Nam nhấn mạnh, quy hoạch phải là công cụ điều phối phát triển, không chỉ định hướng không gian mà còn tạo động lực cho các vùng, địa phương khai thác lợi thế đặc thù. Ông cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát kỹ mối quan hệ giữa Luật Quy hoạch và Luật Quy hoạch đô thị, nông thôn, bảo đảm tính tương thích, giảm thủ tục, tránh chồng chéo trong phân cấp và thẩm quyền phê duyệt.
Phân cấp, phân quyền thực chất trong quy hoạch
Bên cạnh Quy hoạch tổng thể quốc gia, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn cũng là nội dung nhận được nhiều ý kiến đồng tình.
Đại biểu Đào Chí Nghĩa đánh giá, việc phân cấp mạnh cho địa phương là bước đi đúng hướng, giúp phát huy tính chủ động, linh hoạt và tăng tính chịu trách nhiệm trong quản lý không gian phát triển. Ông kiến nghị bổ sung quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh làm căn cứ khi lập quy hoạch phân khu, đảm bảo thống nhất giữa không gian phát triển và sử dụng tài nguyên. Đồng thời, cần quy định rõ nguyên tắc độc lập giữa lập và thẩm định quy hoạch, tăng tính khách quan và minh bạch. Về mặt tổ chức, đại biểu đề nghị làm rõ cơ chế phối hợp quản lý khu chức năng, đặc biệt với các khu do Thủ tướng thành lập, không trực thuộc địa phương.
Phát biểu tại thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho rằng tinh thần của dự luật là phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho địa phương – địa phương quyết, địa phương chịu trách nhiệm. Ông đề xuất giao Chủ tịch UBND thành phố trực thuộc Trung ương phê duyệt quy hoạch chung, thay vì phải trình Thủ tướng như hiện nay, để rút ngắn quy trình và tăng tính chủ động.
Bộ trưởng cũng cho rằng nên tinh giản hệ thống quy hoạch, chỉ giữ hai cấp (quy hoạch chung và chi tiết), bỏ cấp phân khu để tiết kiệm thời gian, giảm thủ tục, đồng thời bổ sung loại hình quy hoạch phường nhằm cụ thể hóa quản lý phát triển cơ sở.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu.
Quy hoạch phải xuất phát từ lợi thế đặc thù từng vùng
Phân tích sâu về cơ chế thực thi, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xử lý chồng chéo giữa các loại quy hoạch ngành, bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật. Ông đề xuất củng cố vai trò Hội đồng Điều phối vùng cùng cơ chế tài chính riêng để hoạt động liên kết vùng có thực quyền và hiệu quả, đồng thời huy động mạnh mẽ nguồn lực tư nhân, hợp tác công – tư (PPP) cho phát triển hạ tầng chiến lược.
Với tầm nhìn phát triển đến năm 2045, Bộ trưởng khẳng định quy hoạch phải xuất phát từ lợi thế đặc thù từng vùng, gắn kết hạ tầng, kinh tế và xã hội. Riêng với Đồng bằng sông Cửu Long, ưu tiên đầu tư Cảng Trần Đề và mở rộng Cảng hàng không quốc tế Cần Thơ là hướng đi mang tính nền tảng để mở rộng không gian phát triển và tăng năng lực logistics vùng.
Các ý kiến tại phiên thảo luận đều thống nhất cao rằng: việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia và sửa đổi Luật Quy hoạch đô thị, nông thôn không chỉ là bước hoàn thiện khung thể chế mà còn là đòn bẩy cho giai đoạn phát triển mới của đất nước – giai đoạn của kinh tế xanh, kinh tế số, và phát triển vùng bền vững.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định: “Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu tối đa ý kiến đại biểu, hoàn thiện dự thảo theo hướng đồng bộ, thống nhất và khả thi, để quy hoạch thực sự trở thành công cụ dẫn dắt phát triển kinh tế – xã hội của đất nước".
