Xuất khẩu của Trung Quốc lần đầu suy giảm sau gần 2 năm

Container hàng hóa chờ xuất khẩu ở cảng Dương Sơn ở vịnh Hàng Châu, phía nam Thượng Hải, Trung Quốc. Ảnh: Getty Images

Dữ liệu hải quan Trung Quốc công bố hôm 7-11 cho thấy, kim ngạch xuất khẩu của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tính theo đô la Mỹ giảm 1,1% trong tháng Mười so với cùng kỳ năm trước. Đây là lần đầu tiên ghi nhận mức giảm kể từ tháng 3-2024.

Sự sụt giảm xuất khẩu là điều bất ngờ vì các nhà kinh tế dự đoán mức tăng trưởng tháng Mười là 3%, theo khảo sát của Reuters.

Xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ giảm 25,17% so với cùng kỳ năm trước, trong khi xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU) và các nền kinh tế Đông Nam Á chỉ tăng lần lượt 0,9% và 8,9%.

Các nhà kinh tế ước tính, nhu cầu yếu của thị trường Mỹ do thuế quan làm giảm tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc trong năm khoảng 2 điểm phần trăm, tương đương khoảng 0,3% GDP.

Nhập khẩu của Trung Quốc tăng 1% trong tháng trước, thấp hơn mức ước tính tăng trưởng 3,2% do sự suy thoái kéo dài của thị trường nhà ở và điều kiện thị trường việc làm yếu kém tiếp tục ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu dùng. Trung Quốc đạt thặng dư thương mại hơn 964,8 tỉ đô la trong 10 tháng đầu năm nay, cao hơn 23% so với cùng kỳ năm 2024.

Căng thẳng Mỹ - Trung bất ngờ dâng cao vào đầu tháng Mười sau khi Tổng thống Donald Trump đe dọa áp thuế 100% đối với hàng hóa Trung Quốc để đáp trả việc Bắc Kinh mở rộng đáng kể các biện pháp kiểm soát xuất khẩu kim loại đất hiếm.

Tuần trước, các nhà xuất khẩu Trung Quốc và nhà nhập khẩu Mỹ đã thở phào nhẹ nhõm sau khi Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đạt được thỏa thuận đình chiến thương mại kéo dài 1 năm trong cuộc gặp tại Hàn Quốc. Thỏa thuận này giúp hạ nhiệt căng thẳng vốn đe dọa đẩy quan hệ song phương vào một cuộc chiến thương mại toàn diện.

Hai nước đã đồng ý dỡ bỏ một loạt các biện pháp trừng phạt lẫn nhau bao gồm thuế quan cao, kiểm soát xuất khẩu các khoáng sản quan trọng và công nghệ tiên tiến. Bắc Kinh cũng cam kết tăng mua đậu nành của Mỹ và hợp tác với Washington để ngăn chặn dòng chảy ma túy fentanyl.

Sau thỏa thuận đình chiến thương mại mới nhất, mức thuế quan thực tế của Mỹ đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc giảm xuống còn 31%, theo ước tính của Macquarie Group.

Woei Chen Ho, nhà kinh tế của ngân hàng UOB Singapore nhận định triển vọng xuất khẩu của Trung Quốc sẽ ổn định trong ngắn hạn nhờ thỏa thuận này.

“Về lâu dài, chuỗi cung ứng vẫn sẽ tiếp tục dịch chuyển khỏi Trung Quốc và cả hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ cố gắng giảm sự phụ thuộc lẫn nhau. Chúng ta sẽ thấy thị phần của Mỹ trong thương mại Trung Quốc, đặc biệt là xuất khẩu giảm xuống”, bà nói.

Sự suy giảm mạnh trong tháng trước một phần là do hiệu ứng cơ sở cao vào tháng Mười năm ngoái, khi xuất khẩu của Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ nhanh nhất trong hơn 2 năm.

Trong báo cáo tuần trước, Oxford Economics nâng dự báo tăng trưởng xuất khẩu hàng năm của Trung Quốc lên mức 3,5-5% nhờ Bắc Kinh đẩy mạnh công nghiệp hóa trong kế hoạch phát triển 5 năm tới và nỗ lực đa dạng hóa sang các thị trường khu vực và mới nổi của các nhà xuất khẩu Trung Quốc.

Công ty nghiên cứu này đã nâng dự báo tăng trưởng GDP thực tế của Trung Quốc lên 4,5% cho năm 2026 và 4,4% cho năm 2027.

“Miễn là xuất khẩu vẫn mạnh, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc không cần phải thúc đẩy tiêu dùng. Nhưng nếu xuất khẩu sụt giảm, họ sẽ phải tập trung nhiều hơn vào tiêu dùng nội địa để đạt được mục tiêu GDP hàng năm”, Larry Hu, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Macquarie Group nhận xét.

Ông dự đoán Bắc Kinh sẽ phải chuyển sang nhu cầu nội địa làm động lực tăng trưởng chính vào một thời điểm nào đó trong giai đoạn 2026-2030.

Tuy nhiên, sản xuất của Trung Quốc đang suy giảm. Dữ liệu kinh tế tháng Mười cho thấy hoạt động sản xuất suy giảm trong 7 tháng liên tiếp do căng thẳng thương mại với Washington bùng phát trở lại.

Giá cả giảm và cạnh tranh khốc liệt đã thúc đẩy Bắc Kinh tăng cường nỗ lực kiểm soát tình trạng dư thừa công suất công nghiệp trong những tháng gần đây.

Theo CNBC, Reuters

Chánh Tài