Hoàng Đình Giong - Người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Từ khi còn nhỏ, Hoàng Đình Giong là một học sinh thông minh, học giỏi, sớm có tinh thần yêu nước và ghét thực dân đế quốc. Những năm 1923 - 1924, đồng chí bí mật tuyên truyền tinh thần yêu nước trong học sinh các trường tiểu học ở thị xã Cao Bằng, huyện Hòa An và Hà Quảng. Từ cuối năm 1925 đến đầu năm 1926, đồng chí học ở Trường Bách Nghệ (Hà Nội) và tích cực tham gia phong trào bãi khóa của học sinh Hà Nội, tham gia tổ chức lễ truy điệu nhà yêu nước Phan Chu Trinh và bị đuổi học, trở về Cao Bằng. Với nhiệt huyết và sớm được giác ngộ cách mạng, đồng chí tích cực tham gia tuyên truyền, vận động cách mạng tại quê hương.

Trước yêu cầu của cách mạng, năm 1927, đồng chí Giong bí mật tới Long Châu (Trung Quốc) tham dự các lớp huấn luyện của Hội Việt Nam cách mạng thanh niên. Ngày 19/6/1928, đồng chí được kết nạp vào tổ chức Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên tại cơ sở Long Châu và cùng các đồng chí khác xây dựng cơ sở cách mạng, tập hợp cán bộ, mở các lớp huấn luyện, truyền bá tư tưởng yêu nước, cách mạng của đồng chí Nguyễn Ái Quốc.

Tháng 12/1929, đồng chí Hoàng Đình Giong, Hoàng Văn Thụ, Hoàng Văn Nọn được kết nạp vào Đông Dương Cộng sản Đảng và thành lập Chi bộ Hải ngoại ở Long Châu (Trung Quốc), đồng chí Giong được bầu làm bí thư chi bộ. Với tư cách là bí thư chi bộ, đồng chí chỉ đạo việc tổ chức, gây dựng và phát triển phong trào cách mạng ở Cao Bằng và Lạng Sơn.

Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập, Chi bộ Hải ngoại Long Châu do đồng chí Giong làm bí thư chính thức trở thành chi bộ của Đảng Cộng sản Việt Nam. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Giong, cơ sở đảng, phong trào cách mạng Cao Bằng tiếp tục phát triển. Từ một chi bộ Đảng (năm 1930) đến năm 1935 đã có 10 chi bộ hoạt động ở 5 huyện (Hòa An, Hà Quảng, Quảng Uyên, Thạch An, Nguyên Bình) và mỏ thiếc Tĩnh Túc, với số lượng trên 70 đảng viên. Đến tháng 7/1933, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Cao Bằng do đồng chí Hoàng Như làm bí thư được Đảng Cộng sản Đông Dương công nhận. Cùng với việc xây dựng tổ chức Đảng, đồng chí Giong luôn quan tâm chỉ đạo thành lập các tổ chức quần chúng cách mạng ở Cao Bằng và trực tiếp chỉ đạo Đảng bộ Cao Bằng xuất bản tờ báo Cờ Đỏ, tuyên truyền cách mạng, giác ngộ quần chúng. Đồng chí chỉ đạo xây dựng Cao Bằng thành một trong những cơ sở vững chắc để chắp nối liên lạc giữa ban chỉ huy ở ngoài nước của Đảng với bộ phận lãnh đạo Trung ương đang hoạt động trong nước và các cơ sở đảng trong phạm vi toàn quốc, nhất là trong quá trình tái lập hệ thống tổ chức Đảng và phong trào cách mạng sau thời kỳ bị khủng bố trắng trong những năm 1931 - 1932.

Tháng 3/1935, đồng chí được cử làm Trưởng đoàn đại biểu Xứ ủy Bắc Kỳ tham dự Đại hội lần thứ I của Đảng tại Ma Cao (Trung Quốc) và được bầu vào Ban Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương (khóa I), phụ trách Xứ ủy Bắc Kỳ.

Ngày 4/2/1936, đồng chí bị thực dân Pháp bắt giam và đày đi khắp các nhà tù đế quốc: Cao Bằng, Hỏa Lò (Hà Nội), Sơn La, Bắc Mê (Hà Giang); rồi bị đày đi biệt xứ tận đảo Ma-đa-gat-xca, (châu Phi). Là người có kinh nghiệm đấu tranh trong nhà tù của đế quốc, đồng chí có sách lược khôn khéo, tranh thủ lực lượng đồng minh và cùng các bạn tù chính trị trở về Tổ quốc an toàn. Năm 1943, trong “chuyến đi thử lửa” trở về nước lần thứ nhất, đồng chí được giao nhiệm vụ đưa yêu sách nhờ Đảng Cộng sản Ấn Độ tạo áp lực dư luận, buộc quân Tưởng thả lãnh tụ Hồ Chí Minh. Tháng 10/1944, sau khi thoát khỏi nhà tù đế quốc, trở về nước, nhảy dù xuống Cao Bằng, bắt liên lạc với tổ chức.

Trở về nước, đồng chí Giong được đồng chí Vũ Anh, Ủy viên Trung ương Đảng giao nhiệm vụ cùng Đảng bộ Cao Bằng tích cực chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền. Đồng chí tích cực khẩn trương củng cố lực lượng vũ trang phối hợp với phong trào cách mạng của quần chúng tại Cao Bằng, chuẩn bị đón thời cơ giành chính quyền trong cả nước.

Sau ngày Nhật đảo chính Pháp (9/3/1945), đồng chí cùng Tỉnh ủy Cao Bằng lãnh đạo nhân dân nổi dậy khởi nghĩa, xóa bỏ chính quyền cũ, thành lập chính quyền nhân dân ở hầu hết khắp nơi trong tỉnh; đồng thời trấn áp bọn phản động và thổ phỉ. Đồng chí chỉ huy đánh bọn thổ phỉ ở Háng Tháng (Thông Nông) vào tháng 6/1945, tiêu diệt và bắt gọn cả toán phỉ trên 300 tên, thu 135 khẩu súng các loại.

Đầu tháng 8/1945, thực hiện Quân lệnh số 1 của Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc, Đảng bộ Cao Bằng cử ra Ủy ban Khởi nghĩa của tỉnh do đồng chí Giong làm trưởng ban tổ chức lãnh đạo lực lượng vũ trang phối hợp với sự nổi dậy của quần chúng đánh chiếm các nơi chiếm đóng của quân Nhật, đối phó với quân Tưởng, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, giành chính quyền cách mạng từ ngày 20 - 22/8/1945. Ngoài việc lãnh đạo chung, đồng chí trực tiếp chỉ đạo khởi nghĩa tại Nước Hai, châu lỵ Hòa An.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, đồng chí Giong được Đảng và Bác Hồ giao trách nhiệm chỉ huy đội quân Nam tiến. Trong thời gian này, đồng chí được Đảng giao giữ nhiều chức vụ quan trọng, như: Chủ nhiệm Chính trị Bộ (Chính ủy) Quân giải phóng Nam Bộ, Khu Bộ trưởng (Tư lệnh) đầu tiên Khu IX, Khu Bộ trưởng (Tư lệnh) Khu VI. Năm 1947, đồng chí anh dũng hy sinh tại mặt trận Ninh Thuận.

Cán bộ Văn phòng UBND tỉnh tổ chức sinh hoạt chuyên đề tại Khu lưu niệm đồng chí Hoàng Đình Giong. Ảnh: Thế Hiển

Cao Bằng vinh dự và tự hào là quê hương cách mạng, quê hương thứ hai của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quê hương sinh ra đồng chí Giong - người chiến sĩ cộng sản kiên trung, lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam, một trong những người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của quê hương cách mạng, học tập tấm gương đồng chí Giong, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Cao Bằng không ngừng đoàn kết, nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt mục tiêu, nhiệm vụ mà Đảng bộ tỉnh đề ra qua các nhiệm kỳ đại hội, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc ta hơn 9 thập kỷ qua. Trong gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện và đồng bộ đất nước, Đảng bộ Cao Bằng không ngừng vận dụng sáng tạo và cụ thể hóa chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước phù hợp với đặc điểm tình hình địa phương; lãnh đạo nhân dân các dân tộc vượt qua mọi khó khăn, thử thách, giành được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

Với nhiều thành tích xuất sắc trong đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Cao Bằng vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh. Toàn tỉnh có 416 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng; 6 huyện, Thành phố, 23 xã, 19 đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang, 5 đơn vị Anh hùng Lao động và 27 cá nhân được phong tặng, truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang, Anh hùng Lao động.

Năm 2024, kỷ niệm 120 năm Ngày sinh đồng chí Hoàng Đình Giong - người con ưu tú của quê hương Cao Bằng, lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam diễn ra trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang đẩy mạnh thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, tiếp tục thực hiện tốt các Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII và Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; gắn với thực hiện Kết luận số 01-KL/TW, ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Chúng ta tự hào quê hương ngày càng phát triển, đổi mới; kinh tế tăng trưởng, quy mô tiếp tục được mở rộng; sự nghiệp văn hóa phát triển bền vững; xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể được tăng cường, giữ vai trò then chốt trong lãnh đạo, chỉ đạo mọi mặt đời sống xã hội; quốc phòng - an ninh được giữ vững, ổn định. Những thành tựu đạt được chính là nền tảng, động lực mạnh mẽ để toàn Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh bước vào hành trình tăng tốc thực hiện các chương trình hành động mang tính đột phá, nhằm cụ thể hóa và thực hiện thắng lợi những mục tiêu Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đề ra: “Xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, phát huy sức mạnh đoàn kết các dân tộc, huy động mọi nguồn lực, xây dựng Cao Bằng - nơi cội nguồn cách mạng - phát triển nhanh và bền vững”.

Kỷ niệm 120 năm Ngày sinh đồng chí Hoàng Đình Giong (1/6/1904 - 1/6/2024) - Lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam, là dịp để ôn lại cuộc đời hoạt động cách mạng, công lao và đóng góp to lớn của đồng chí đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc Việt Nam cũng như quê hương Cao Bằng. Qua đó, chúng ta càng thêm tin tưởng, tự hào và tỏ lòng tri ân sâu sắc tới Đảng, Bác Hồ và các thế hệ đi trước; quyết tâm hoàn thành tốt các mục tiêu, nhiệm vụ nêu trong Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, góp phần thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ đất nước, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Hoàng Thu