Học giả Thái Lan: ASEAN vẫn là nhân tố then chốt trong kiến tạo hòa bình khu vực
Cuộc họp đặc biệt của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tại Kuala Lumpur, Malaysia hôm 22/12 đã cho thấy vai trò trung tâm của khối trong xử lý căng thẳng biên giới Thái Lan – Campuchia, học giả Kavi Chongkitavorn, nhà nghiên cứu quốc tế hàng đầu tại Thái Lan nhận định.
Theo học giả Kavi, cuộc họp đặc biệt hôm 22/12 đã chứng minh ASEAN vẫn là trụ cột đối thoại vì hòa bình trong thời điểm khủng hoảng.
Dưới sự giám sát chặt chẽ của các Ngoại trưởng ASEAN, hai bên xung đột đã có thể trình bày lập trường một cách bình tĩnh, không bị chi phối bởi các siêu cường. Tuyên bố chung của ASEAN bày tỏ quan ngại sâu sắc rằng việc kéo dài xung đột sẽ gây tổn hại hòa bình, ổn định khu vực và uy tín của khối. Theo ông Kavi, áp lực từ các nước thành viên đã buộc Bangkok và Phnom Penh phải giảm leo thang, bởi trách nhiệm chung của cả hai nước là duy trì hòa bình theo Hiến chương Liên hợp quốc và Hiến chương ASEAN.
Học giả Kavi Chongkittavorn. Ảnh: Ngọc Diệp
Tại cuộc họp, ASEAN cũng tái khẳng định các nguyên tắc trong Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC): Tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không sử dụng vũ lực và giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình. Ông Kavi nhấn mạnh, việc duy trì tính trung lập giúp khối giữ vững đoàn kết và củng cố niềm tin vào vai trò trung gian hòa giải.
Tuyên bố của ASEAN hôm 22/12 kêu gọi hai nước khôi phục lòng tin, trở lại đối thoại qua cơ chế song phương và sự trung gian của Chủ tịch ASEAN. Các Ngoại trưởng cũng lưu ý rằng ngừng bắn chỉ có hiệu quả nếu được chuẩn bị kỹ lưỡng ở cấp quân sự. Theo học giả Kavi, ASEAN ủng hộ đàm phán trực tiếp giữa lực lượng vũ trang hai nước, coi đây là bước đi cần thiết để hòa bình bền vững. Khối cũng khuyến khích sử dụng các cơ chế hiện có như Ủy ban Biên giới Chung (GBC), dự kiến họp tại Chanthaburi hôm nay (24/12), nhằm thúc đẩy đối thoại quân sự và kỹ thuật.
Cuộc họp Ngoại trưởng ASEAN đặc biệt về tình hình Thái Lan-Campuchia hôm 22/12/2025 tại Kuala Lumpur, Malaysia. Ảnh: ASEAN
Một số nhà quan sát cho rằng sự thận trọng của ASEAN là thiếu hiệu quả. Nhưng ông Kavi cho rằng thực tế đó là sức mạnh bởi quản lý xung đột nội khối đòi hỏi kiên nhẫn, kỷ luật và kiềm chế. Những tuyên bố vội vã hiếm khi có tác dụng trên thực địa. Bằng cách giữ vai trò dẫn dắt, tạo điều kiện và làm chủ tiến trình, ASEAN đã bảo vệ vị thế trung tâm của mình, không để các cường quốc bên ngoài áp đặt chương trình nghị sự.
Cuộc họp tại Kuala Lumpur giúp Thái Lan trình bày quan điểm, nhấn mạnh sự cần thiết của hợp tác thực chất để đạt ngừng bắn. Đồng thời, Campuchia có được nền tảng đối thoại tránh bị cô lập. Với khu vực, ASEAN chứng minh khả năng quản lý xung đột mà không làm suy giảm đoàn kết. Cách xử lý căng thẳng lần này đã đưa ra câu trả lời rõ ràng: ASEAN vẫn là nhân tố then chốt trong kiến tạo hòa bình khu vực.
