Học nhóm ngành Xuất bản ra trường, cơ hội việc làm thu nhập ra sao?

Xuất bản - Phát hành là nhóm ngành được đào tạo với mục tiêu cung cấp nguồn nhân lực trong lĩnh vực xuất bản phục vụ cho sự phát triển văn hóa đọc cũng như kinh tế - xã hội của đất nước. Trong bối cảnh xuất bản điện tử phát triển, các cơ sở giáo dục đại học đang không ngừng đổi mới chương trình đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển của kỷ nguyên số.

Đổi mới đào tạo nguồn nhân lực xuất bản trong kỷ nguyên số

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Thạc sĩ Phạm Văn Phê, Phó trưởng khoa Khoa Xuất bản - Phát hành, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội chia sẻ: “Trong tương lai, ngành Xuất bản sẽ có những bước chuyển mình mạnh mẽ theo xu hướng tự xuất bản, với sự phổ biến ngày càng rộng rãi của thị trường sách điện tử. Đồng thời, quá trình chuyển đổi số của hoạt động xuất bản sẽ diễn ra mạnh mẽ, tạo nhiều cơ hội và thách thức mới cho những ai theo đuổi lĩnh vực này”.

Thạc sĩ Phạm Văn Phê, Phó trưởng khoa Khoa Xuất bản - Phát hành, Trường Đại học văn hóa Hà Nội. (Ảnh: NVCC)

Thạc sĩ Phạm Văn Phê thông tin thêm, đối với nhóm ngành Xuất bản - Phát hành, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội đã có hơn 60 năm đào tạo cử nhân Phát hành (nay là cử nhân ngành Kinh doanh xuất bản phẩm), đây là một trong những thuận lợi của nhà trường khi đào tạo ngành này.

Bên cạnh đó, nhà trường nhận được sự quan tâm, giúp đỡ từ các cơ quan, đơn vị trong ngành, đặc biệt là cựu sinh viên. Đồng thời, nhu cầu về xuất bản phẩm của xã hội ngày càng cao và văn hóa đọc ngày càng được quan tâm cũng góp phần tạo điều kiện cho nhà trường trong phát triển đào tạo ngành Kinh doanh xuất bản phẩm.

Phó trưởng khoa Khoa Xuất bản - Phát hành, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội cho biết: “Chương trình đào tạo ngành Kinh doanh xuất bản phẩm của nhà trường hướng tới mục tiêu phát triển cho người học năng lực ứng dụng kiến thức nền tảng vào các quá trình thực hành nghề nghiệp trong lĩnh vực xuất bản.

Để đáp ứng được nhu cầu của xã hội và xu hướng phát triển của ngành Xuất bản trong tương lai, nhà trường thường xuyên đánh giá, cập nhật chương trình đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực nhóm ngành Xuất bản - Phát hành.

Hiện nay, chương trình đào tạo ngành Kinh doanh xuất bản phẩm được xây dựng theo hướng tăng cường thời lượng thực hành, thực tế gắn việc nghiên cứu lý thuyết với liên hệ thực tế hoạt động kinh doanh xuất bản phẩm. Ngoài các học phần có yêu cầu về thực hành, thực tế, sinh viên còn được đi thực tập 2 lần với tổng thời gian là 15 tuần tại các cơ quan, doanh nghiệp trong ngành”.

Thạc sĩ Phạm Văn Phê cũng chỉ ra một số hạn chế còn tồn tại trong đào tạo ngành Kinh doanh xuất bản phẩm, đặc biệt là những khó khăn về cơ sở vật chất và hệ thống học liệu phục vụ nghiên cứu và thực hành. Những thách thức này trở nên đáng kể hơn trong bối cảnh chuyển đổi số, xuất bản điện tử và sự phát triển của các nền tảng mạng xã hội hiện nay.

Mặt khác, theo Thạc sĩ Phạm Văn Phê, trong thời đại công nghệ số, ngành Xuất bản Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức rất lớn. Sự phát triển của công nghệ và các phương tiện truyền thông xã hội đã làm thay đổi cách người dân tiếp nhận thông tin, thói quen đọc sách.

“Trước những thay đổi nhanh chóng của ngành Xuất bản trong kỷ nguyên số, nhà trường cần thường xuyên đánh giá và cập nhật chương trình đào tạo để trang bị cho sinh viên những kiến thức, kỹ năng cần thiết, giúp sinh viên thích ứng với xu hướng mới.

Năm 2024, chương trình đào tạo ngành Kinh doanh xuất bản phẩm đã bổ sung thêm một số học phần quan trọng như Công nghệ xuất bản, Năng lực số, Truyền thông xã hội, Sáng tạo và biên tập nội dung, Truyền thông sách, Xuất bản điện tử… nhằm nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng thực tế cho sinh viên.

Bên cạnh việc học lý thuyết, sinh viên còn có cơ hội tham gia thực tập, thực tế tại các đơn vị xuất bản và phát hành xuất bản phẩm. Ngoài ra, người học được tiếp cận với những kiến thức thực tiễn thông qua những hoạt động chuyên đề, tọa đàm nghề nghiệp cùng nhiều chuyên gia và nhà quản trị trong ngành, giúp mở rộng hiểu biết và định hướng nghề nghiệp hiệu quả hơn”, thầy Phê thông tin.

Cùng đào tạo ngành Kinh doanh xuất bản phẩm, Tiến sĩ Thái Thu Hoài, Phó trưởng khoa Khoa Xuất bản - Phát hành, Trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ: “Chương trình đào tạo ngành học này luôn được nhà trường cập nhật để phù hợp với nhu cầu của xã hội.

Ngoài đội ngũ giảng viên cơ hữu của khoa còn có sự tham gia thỉnh giảng của nhiều giảng viên thuộc khối ngành kinh tế, chuyên gia làm công tác quản lý doanh nghiệp xuất bản.

Bên cạnh đó, các hoạt động thực tế của sinh viên luôn được nhà trường quan tâm nhằm rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn, thực hiện chủ trương đào tạo theo định hướng ứng dụng của nhà trường”.

Tiến sĩ Thái Thu Hoài, Phó trưởng khoa Khoa Xuất bản - Phát hành, Trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh: NVCC)

Tiến sĩ Thái Thu Hoài cho biết thêm, ngành Xuất bản luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt từ Bộ, ban ngành trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Song song với đó, sự chú trọng của Chính phủ đối với việc phát triển văn hóa đọc đã góp phần lan tỏa phong trào đọc sách, nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của sách và xuất bản phẩm.

Nhờ vậy, số lượng thí sinh đăng ký vào ngành ngày càng tăng, đặc biệt trong 4 năm gần đây, ngành Kinh doanh xuất bản phẩm luôn nằm trong nhóm ngành có tỷ lệ đăng ký cao của trường.

Mặt khác, theo cô Hoài, ngành Xuất bản đã có những bước tiến mạnh mẽ trong công cuộc chuyển đổi số hiện nay, điều này có ảnh hưởng rất lớn đến nguồn nhân lực của ngành, cũng như chương trình đào tạo tại cơ sở giáo dục đại học.

“Nhà trường đã hoàn thành kiểm định cơ sở giáo dục vào năm 2021, đánh dấu cột mốc quan trọng trong sự nghiệp giáo dục và khẳng định chất lượng đào tạo. Định kỳ hai năm một lần, chương trình đào tạo được cải tiến nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Song song với đó, nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi tọa đàm về ngành nghề và chương trình đào tạo, tạo điều kiện cho giảng viên, sinh viên và các bên liên quan trao đổi, đóng góp ý kiến.

Nhà trường cũng tích cực tiếp nhận ý kiến từ các bên liên quan và đơn vị sử dụng nguồn nhân lực ngành để cập nhật, bổ sung chương trình đào tạo, đảm bảo phù hợp với nhu cầu xã hội cũng như tiêu chuẩn kiểm định.

Qua đó, sinh viên được tiếp cận những kiến thức mới và trau dồi những kỹ năng cần thiết, bắt kịp sự phát triển của khoa học công nghệ trong lĩnh vực xuất bản nói chung và kinh doanh xuất bản phẩm nói riêng”, Phó trưởng khoa Khoa Xuất bản - Phát hành, Trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh bày tỏ.

Những tố chất và kỹ năng cần có của sinh viên ngành Kinh doanh xuất bản phẩm

Theo Tiến sĩ Thái Thu Hoài, để học tốt và đạt được thành công trong ngành Kinh doanh xuất bản phẩm, sinh viên cần đảm bảo một số tố chất và kỹ năng quan trọng.

“Trước hết, sinh viên phải có tình yêu đối với sách và đam mê với ngành nghề mà mình theo đuổi. Việc nhận thức rõ ý nghĩa cao cả của ngành học là mang lại tri thức cho xã hội, nâng cao dân trí và phát triển văn hóa đọc sẽ giúp sinh viên xây dựng đạo đức nghề nghiệp vững chắc.

Bên cạnh đó, sinh viên cần rèn luyện kỹ năng phân tích, đánh giá nhu cầu khách hàng và thị trường xuất bản phẩm. Các kỹ năng đàm phán, thương lượng với đối tác, giao tiếp bán hàng và truyền thông cũng đóng vai trò quan trọng trong công việc.

Ngoài ra, khả năng sử dụng tốt tiếng Anh trong giao dịch, soạn thảo hợp đồng, cùng với thành thạo tin học văn phòng và các phần mềm liên quan đến Kinh doanh xuất bản phẩm sẽ giúp người học có lợi thế khi tìm kiếm việc làm trong tương lai”, cô Hoài nhấn mạnh.

Khoa Xuất bản - Phát hành, Trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh cùng với các đơn vị của Hội Xuất bản Việt Nam tại Hội thảo khoa học Quốc tế “Bảo vệ bản quyền sách trên không gian mạng”. (Ảnh: website nhà trường)

Trong khi đó, dưới góc nhìn của người học, chị Nguyễn Thị Thúy, cựu sinh viên khóa 40 ngành Xuất bản, chuyên ngành Xuất bản điện tử - Học viện Báo chí và Tuyên truyền, hiện đang làm việc tại Công ty Cổ phần Time Books, chia sẻ: “Những kiến thức chuyên môn về biên tập, thẩm định nội dung, thiết kế dàn trang và quản lý xuất bản phẩm đã giúp tôi có nền tảng vững chắc khi bước vào công việc thực tế.

Ngoài ra, các kỹ năng về nghiên cứu thị trường sách, phát hành xuất bản phẩm và truyền thông cũng rất hữu ích trong quá trình làm việc. Bên cạnh đó, những môn học về Luật Xuất bản giúp tôi đảm bảo công tác xuất bản luôn tuân thủ đúng quy định của Nhà nước.

Công việc cụ thể của tôi bao gồm xây dựng kế hoạch truyền thông cho từng xuất bản phẩm, viết bài quảng bá sách trên các nền tảng truyền thông và phối hợp với bộ phận khác để phát triển sản phẩm xuất bản một cách hiệu quả nhất. Cùng với đó, tôi cũng tham gia vào quá trình xây dựng và phát triển những dự án xuất bản điện tử nhằm bắt kịp xu hướng công nghệ trong ngành”.

Bằng trải nghiệm và kinh nghiệm của mình, chị Nguyễn Thị Thúy chia sẻ những lưu ý quan trọng để sinh viên đang theo học ngành Xuất bản có thể đáp ứng được yêu cầu công việc trong bối cảnh xuất bản điện tử ngày càng phát triển.

“Bên cạnh kiến thức chuyên môn, việc nắm vững một số phần mềm dàn trang, thiết kế sách và vận hành nền tảng số là điều cần thiết. Ngoài ra, kỹ năng truyền thông – marketing cũng đóng vai trò quan trọng, giúp sách không chỉ có nội dung hấp dẫn mà còn được tiếp cận đến đông đảo độc giả thông qua chiến lược quảng bá hiệu quả.

Ngành Xuất bản luôn đòi hỏi sự đổi mới và cập nhật xu hướng liên tục, vì vậy, ngay từ khi còn là sinh viên hãy tận dụng thời gian học tập để thực hành, tham gia các kỳ thực tập, công việc part-time hoặc cộng tác viên tại các đơn vị xuất bản.

Đồng thời, việc xây dựng những mối quan hệ chất lượng trong ngành và không ngừng trau dồi kỹ năng cá nhân sẽ giúp bạn mở rộng cơ hội nghề nghiệp và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển trong tương lai”, chị Nguyễn Thị Thúy nhấn mạnh.

Chị Nguyễn Thị Thúy, cựu sinh viên ngành Xuất bản, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, hiện đang làm việc tại Công ty Cổ phần Time Books. (Ảnh: NVCC)

Cơ hội việc làm và thu nhập của người học tốt nghiệp nhóm ngành Xuất bản - Phát hành

Chia sẻ về cơ hội việc làm dành cho cử nhân nhóm ngành Xuất bản - Phát hành, Thạc sĩ Phạm Văn Phê bày tỏ, sau khi tốt nghiệp, các bạn có thể làm việc trong những doanh nghiệp, tổ chức về lĩnh vực xuất bản, phát hành xuất bản phẩm và các lĩnh vực liên quan khác. Cụ thể như sau:

Nhân viên kinh doanh tại các nhà xuất bản, doanh nghiệp sách, doanh nghiệp thiết bị trường học, doanh nghiệp bưu chính.

Chuyên viên trong cơ quan quản lý Nhà nước các cấp về xuất bản, in và phát hành xuất bản phẩm.

Nhân viên trong các hội, hiệp hội thuộc lĩnh vực xuất bản, sàn thương mại điện tử, văn phòng đại diện của nhà xuất bản, tổ chức phát hành nước ngoài hoạt động tại Việt Nam.

Người sáng tạo nội dung và tổ chức sự kiện trong lĩnh vực xuất bản, phát hành.

Người đứng đầu trong các cơ sở kinh doanh xuất bản phẩm tự thành lập.

Hoạt động ngoại khóa "Mang kiến thức về cho em", xây dựng 2 tủ sách học đường tại huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La của khoa Xuất bản - Phát hành, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội. (Ảnh: website nhà trường)

Trong khi đó, chị Nguyễn Thị Thúy cho biết, nhờ những chương trình kiến tập, thực tập tại nhà xuất bản và công ty phát hành sách khi còn là sinh viên đã giúp chị hiểu rõ hơn về cách vận hành của một đơn vị xuất bản, tiếp cận thực tế với công việc. Từ đó có thể chủ động hơn trong việc nắm bắt cơ hội nghề nghiệp sau này.

“Việc tham gia các sự kiện liên quan đến sách, như hội sách hay hội thảo về xuất bản, là cơ hội quý báu để sinh viên ngành Xuất bản mở rộng mối quan hệ và tìm kiếm cơ hội việc làm phù hợp với chuyên môn.

Bên cạnh đó, sinh viên cũng có thể chủ động tham gia vào các nhóm tuyển dụng trong ngành, theo dõi thông tin từ các nhà xuất bản, công ty sách và ứng tuyển vào những vị trí phù hợp với năng lực của mình.

Về mức lương, chị Thúy cho hay khi bắt đầu làm thực tập sinh tại một nhà xuất bản, thu nhập khởi điểm dao động trong khoảng 5.000.000 – 6.000.000 đồng/tháng. Sau khi tốt nghiệp và tích lũy thêm kinh nghiệm, mức lương của cử nhân có thể tăng lên từ 8.000.000 – 12.000.000 đồng/tháng, tùy thuộc vào vị trí và đơn vị công tác. Hiện tại, thu nhập của tôi dao động trong khoảng 8.000.000 – 10.000.000 đồng/tháng, phụ thuộc vào các dự án xuất bản và truyền thông mà tôi tham gia”, chị Thúy chia sẻ.

Phương Thảo