Học sinh Việt Nam dẫn đầu khu vực ở lĩnh vực Toán và Đọc hiểu

Tiếp tục mức năng lực cao nhất ở chu kì 2024

Ngày 4/12, tại Manila, Philippines, diễn ra Hội nghị công bố báo cáo khu vực Chương trình Đánh giá kết quả học tập của học sinh Tiểu học khu vực Đông Nam Á (SEA-PLM) chu kì 2024 ở lĩnh vực Toán và Đọc hiểu. Thứ trưởng Thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng phát biểu trực tuyến tại Hội nghị.

Việt Nam tham gia Chương trình SEA-PLM ở chu kì 2019 và chu kì 2024. Chương trình SEA-PLM chu kì 2024 có 7 nước tham gia gồm: Campuchia, Timor Leste, Lào, Myanmar, Malaysia, Philippines và Việt Nam. Các em học sinh lớp 5 ở các nước tham gia hoàn thành cùng bài khảo sát năng lực Đọc hiểu, Viết, Toán được thiết kế bởi Ban Thư kí Bộ trưởng Giáo dục ASEAN (SEAMEO).

Học sinh tiểu học Việt Nam đạt điểm cao nhất lĩnh vực Toán và Đọc hiểu ở Đông Nam Á. Ảnh minh họa

Tại chu kì 2024 này, Việt Nam có 152 cơ sở giáo dục tiểu học thuộc 53 tỉnh/thành phố (cũ) tham gia khảo sát, với 152 hiệu trưởng trường tiểu học, 1.074 giáo viên dạy các môn học lớp 5 cùng khoảng 6.000 học sinh lớp 5 và 6.000 phụ huynh.

Theo báo cáo được công bố bởi Ban Thư kí SEAMEO cho thấy, học sinh lớp 5 ở khu vực có giữ ổn định kết quả Đọc hiểu và tăng lên một tỉ lệ nhỏ ở kết quả Toán học. Ở chu kì 2024, học sinh lớp 5 tiếp tục đạt điểm cao nhất ở lĩnh vực Đọc hiểu với điểm trung bình là 323,5 điểm (giảm khoảng 3,86% so với chu kì 2019). Đồng thời, học sinh lớp 5 tiếp tục đạt điểm cao nhất ở lĩnh vực Toán với điểm trung bình là 334,6 điểm (giảm 1,99% so với kết quả chu kì 2019).

Ở chu kì 2024, tỉ lệ học sinh Việt Nam đạt mức năng lực cao ở lĩnh vực Đọc hiểu là 66%, cao hơn tỉ lệ của các quốc gia còn lại và cao hơn mức trung bình của khu vực (đạt 40%). Tỉ lệ học sinh Việt Nam đạt mức năng lực cao ở lĩnh vực Toán học là 88%, cao hơn tỉ lệ của các quốc gia còn lại và cao hơn mức trung bình của khu vực (đạt 36%). Việt Nam có tỉ lệ học sinh đạt mức năng lực tối thiểu cao nhất so sánh với Mục tiêu phát triển bền vững ở lĩnh vực Đọc hiểu (86%) và Toán học (95%) theo kết quả ở chu kì 2024.

10 phát hiện từ dữ liệu SEA-PLM chu kì 2019 và 2024

SEAMEO cũng chia sẻ 10 phát hiện từ dữ liệu SEA-PLM chu kì 2019 và 2024 tại Hội nghị và được đề cập chi tiết trong báo cáo khu vực.

Thứ nhất, chỉ có một nửa học sinh đạt mức năng lực tối thiểu ở lĩnh vực Đọc hiểu và chỉ một phần ba số học sinh đạt ở lĩnh vực Toán, cho thấy nhu cầu cấp thiết tăng cường đầu tư cho học tập nền tảng, ưu tiên nhóm yếu thế và các trường khó khăn.

Thứ hai, kết quả học tập duy trì ổn định dù có nhiều cú sốc từ năm 2019, nhưng cần hành động hướng tới tương lai và đầu tư cho hệ thống giáo dục.

Thứ ba, học sinh ở nhóm năng lực yếu cải thiện chậm, đòi hỏi chiến lược can thiệp có mục tiêu và hỗ trợ tăng tốc để thu hẹp khoảng cách.

Thứ tư, rào cản học tập vẫn tồn tại, ảnh hưởng khác nhau giữa kết quả của học sinh nam và nữ, cần xây dựng hệ thống giáo dục để đảm bảo cơ hội bình đẳng.

Thứ năm, điều kiện về kinh tế - xã hội vẫn ảnh hưởng nhiều đến kết quả của học sinh.

Thứ sáu, cơ hội học tập sớm và nguồn lực trường học tác động tốt hơn tới kết quả của học sinh.

Thứ bảy, học sinh đạt kết quả tốt hơn khi ngôn ngữ sử dụng ở nhà tương thích với ngôn ngữ trong bài đánh giá.

Thứ tám, trình độ giáo viên đã cải thiện nhưng vẫn thiếu năng lực sư phạm.

Thứ chín, đầu tư cho giáo dục đang có xu hướng giảm trong khi cơ hội dân số vàng – giai đoạn lực lượng lao động chiếm tỷ lệ cao đang dần khép lại. Do đó, hệ thống giáo dục cần nâng cao tính công bằng và hiệu quả, đảm bảo mọi người học đều được tiếp cận giáo dục chất lượng, đồng thời tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực để duy trì tăng trưởng bền vững.

Thứ mười, việc sử dụng dữ liệu để ra quyết định còn hạn chế, cần tăng cường theo dõi tiến độ, nhân rộng thực hành hiệu quả và thúc đẩy hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng.

Minh chứng tinh thần hợp tác bền chặt, cam kết nâng cao chất lượng giáo dục

Thay mặt lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam, Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng gửi lời chúc mừng các quốc gia đã tham gia và đạt được những kết quả tích cực được công bố tại Hội nghị.

Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam cảm ơn Ban Thư kí SEAMEO, các nhà tài trợ, đối tác phát triển của khu vực và quốc tế đã làm việc tích cực, khoa học, đồng hành với các quốc gia triển khai thành công chương trình với các kết quả tin cậy, thuyết phục.

Thứ trưởng Thường trực nhấn mạnh: “Sự thành công của Kế hoạch chiến lược 05 năm giai đoạn 2021-2025 trong đó gồm triển khai Chương trình SEA-PLM chu kì 2024 là minh chứng cho tinh thần hợp tác bền chặt và cam kết nâng cao chất lượng giáo dục trong toàn khu vực”.

Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam đánh giá cao giá trị của bộ dữ liệu, báo cáo Chương trình SEA-PLM chu kì 2024. “Bộ dữ liệu, báo cáo kết quả Chương trình thực sự quan trọng, ý nghĩa đối với Việt Nam cũng như các quốc gia trong việc xây dựng, tổ chức thực hiện chiến lược, chính sách phát triển giáo dục trong thời gian tới”, Thứ trưởng Thường trực cho biết.

Theo Thứ trưởng Thường trực, Việt Nam đang bước vào kỉ nguyên phát triển mới với yêu cầu hội nhập sâu rộng, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện. “Giáo dục Việt Nam được ưu tiên phát triển với định hướng chiến lược, giải pháp đột phá nâng cao chất lượng và công bằng giáo dục. Những kết quả tích cực, kinh nghiệm tốt đạt được trong quá trình tham gia các chương trình đánh giá khu vực, quốc tế sẽ được Bộ Giáo dục và Đào tạo áp dụng thực hiện các giải pháp đổi mới hoạt động dạy học, đánh giá học sinh nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và hội nhập quốc tế”, Thứ trưởng Thường trực nói.

Phương Cúc