Hội chứng urê huyết tán huyết: Nguyên nhân, biểu hiện, cách điều trị và phòng bệnh

1. Nguyên nhân gây hội chứng urê huyết tán huyết

Hội chứng urê huyết tán huyết là một bệnh đặc trưng bởi tan máu, giảm tiểu cầu và chấn thương thận cấp tính. Đây cũng là tình trạng có thể xảy ra khi các mạch máu nhỏ trong thận bị tổn thương và viêm, nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì có thể phục hồi hoàn toàn, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.

Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra hội chứng huyết tán tăng ure máu hội chứng ure huyết tán huyết, trong đó điển hình nhất là hệ thống ống tiêu hóa bị nhiễm trùng do vi khuẩn E. Coli gây ra.

E. Coli đề cập đến một nhóm vi khuẩn thường tìm thấy trong ruột của con người khỏe mạnh và động vật. Trong số hàng trăm loại vi khuẩn E. Coli là vô hại. Nhưng một vài chủng vi khuẩn E. Coli có trách nhiệm nhiễm nghiêm trọng thực phẩm, bao gồm cả những người mà có thể dẫn đến hội chứng tán huyết urê huyết. E. Coli được tìm thấy trong:

Thịt sản xuất hoặc chưa rửa, chưa nấu chín (thường nhất).
Bể bơi, hồ bị ô nhiễm phân.

Không phải tất cả các chủng vi khuẩn E. Coli gây bệnh được tạo ra bằng nhau. Ví dụ các chủng E. Coli chịu trách nhiệm cho hầu hết các trường hợp tiêu chảy du lịch thường chỉ trong vài ngày. Thậm chí hầu hết mọi người bị ảnh hưởng bởi nguy hiểm hơn E. Coli O157: H7 hồi phục hoàn toàn trong vòng năm đến 10 ngày. Tiến triển đến hội chứng urê huyết tán huyết không phổ biến.

Cũng có thể trong hội chứng urê huyết tán huyết ở trẻ em theo nhiễm với các loại vi khuẩn khác, bao gồm shigella, yersinia, salmonella và campylobacter.

Ở người lớn thì hội chứng tán huyết urê huyết có nhiều khả năng là do một bệnh tự miễn, nhiễm trùng máu hoặc sử dụng các loại thuốc nhất định. Tuy nhiên nguyên nhân của hội chứng urê huyết tán huyết ở người lớn là vô danh hoặc thậm chí chưa biết.

Một vài trường hợp mắc hội chứng ure huyết tán huyết có thể là do yếu tố di truyền, sự bất thường trong hệ gen có thể dẫn tới cơ thể dễ mắc các bệnh đường tiêu hóa, tăng tỉ lệ làm tan hồng cầu, tăng lượng ure trong máu.

Hội chứng urê huyết tán huyết là một bệnh đặc trưng bởi tan máu.

2. Triệu chứng của hội chứng urê huyết tán huyết

Phân loại hội chứng urê huyết tán huyết gồm:

Hội chứng urê huyết tán huyết điển hình: Liên quan đến tiêu chảy chủ yếu được gây ra bởi E. Coli OH157; H7.

Hội chứng urê huyết tán huyết không điển hình: Không liên quan đến vi khuẩn, thường nguy hiểm do diễn tiến nặng và không thể lường trước được.

Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng urê huyết tán huyết có thể bao gồm:

Sốt.
Đau bụng.
Nhạt màu da.
Mệt mỏi và khó chịu.
Không giải thích được vết bầm tím hoặc chảy máu từ mũi và miệng.
Giảm đi tiểu.
Sưng mặt, bàn tay, bàn chân hoặc toàn bộ cơ thể.
Đôi khi triệu chứng thần kinh, chẳng hạn như động kinh.

Ghi nhận cho thấy các dấu hiệu và triệu chứng nguy hiểm nổi bật cho người bệnh như:

Bệnh nhân sẽ gặp phải các dấu hiệu ban đầu như sốt cao, ăn uống khó tiêu, dẫn tới những cơn đau bụng dữ dội kèm buồn nôn.
Huyết áp bệnh nhân cũng tăng cao do hội chứng urê huyết tán huyết.
Bệnh nhân đi tiểu rất ít lần trong ngày, lượng nước tiểu cũng ít hơn so với bình thường, nước tiểu có màu bất thường, đa phần là màu đỏ đậm như nhiễm máu.

Một số trường hợp nặng hơn, hội chứng urê huyết tán huyết có thể dẫn tới đột quỵ hoặc động kinh.

Nếu cơ thể đột ngột có các bất thường như tiêu chảy kéo dài, xuất huyết, tiểu ít và tiểu máu, cơ thể mệt mỏi… thì cần tới các cơ sở y tế kiểm tra ngay để tránh kéo dài bệnh có thể gây nguy hiểm tới sức khỏe người bệnh.

3. Hội chứng urê huyết tán huyết có lây không?

Hầu hết các trường hợp hội chứng tăng ure máu xảy ra sau khi bị nhiễm trùng đường tiêu hóa do vi khuẩn E. Coli, O157: H7. Loại vi khuẩn E. Coli này có thể được tìm thấy trong thịt nấu chưa chín và là một trong những nguyên nhân gây ra các vụ ngộ độc thực phẩm liên quan đến nhà hàng và chúng có thể lây truyền qua môi trường thực phẩm hoặc nước gây tiêu chảy có máu.

4. Phòng ngừa hội chứng urê huyết tán huyết

Biện pháp cụ thể phòng ngừa hội chứng urê huyết tán huyết không rõ ràng. Tuy nhiên giúp ngăn ngừa nhiễm E. Coli gây ra hội chứng tan máu urê huyết bằng cách:

Tránh các khu vực bơi lội không hợp vệ sinh, chẳng hạn như hồ hoặc sông có nồng độ vi khuẩn cao trong nước.
Tránh bơi lội nếu bạn bị tiêu chảy.
Tránh uống đồ uống chưa tiệt trùng (tươi sống), bao gồm sữa, rượu táo và nước trái cây.
Làm sạch thường xuyên các dụng cụ nhà bếp (như dao, nĩa, thìa, kẹp và thìa) và các bề mặt thực phẩm (bao gồm mặt bàn, thớt và đĩa).
Nấu trứng và thịt xay đến nhiệt độ bên trong ít nhất là 160 độ F (71 độ C) và gia cầm đến nhiệt độ bên trong ít nhất là 165 độ F (74 độ C).
Rã đông thịt trong lò vi sóng hoặc tủ lạnh, không rã đông trên bề mặt thực phẩm hoặc trong nước ấm.
Để riêng thực phẩm sống với thực phẩm đã nấu chín.

Đảm bảo rằng tất cả mọi người trong gia đình - bao gồm cả trẻ em rửa tay của mình sau khi sử dụng nhà vệ sinh, khi thay tã và trước khi ăn. Trong cơ sở chăm sóc trẻ thì tã lót không được thay đổi hoặc xử lý trong cùng một phòng, nơi thức ăn được chế biến hoặc ăn.

5. Điều trị hội chứng urê huyết tán huyết

Điều trị hội chứng tan urê huyết tán huyết tùy thuộc vào từng bệnh nhân cụ thể, điều trị có thể bao gồm:

Truyền dịch: Để bù nước và điện giải bị mất do tiêu chảy.
Truyền máu: Để tăng số lượng tế bào hồng cầu và tiểu cầu.
Lọc máu (dialysis): Để loại bỏ chất thải và chất lỏng dư thừa khỏi máu nếu thận bị tổn thương nghiêm trọng.
Thuốc: Một số loại thuốc có thể được sử dụng để điều trị HUS, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.
Ghép thận: Nếu hội chứng urê huyết tán huyết gây suy thận, bạn có thể cần ghép thận.
Lọc máu giúp làm sạch máu khi thận bị tổn thương.
Nếu bị tổn thương thận nghiêm trọng có thể cần lọc máu để làm sạch máu trong khi thận lành lại.
Nếu hội chứng urê huyết tán huyết gây suy thận có thể cần ghép thận.

BS Nguyễn Văn Liên