Hồi hương cổ vật tượng đồng Nữ thần Durga bị bán trái phép ở nước ngoài
Tượng đồng cổ vật Nữ thần Durga bốn tay đã được Anh trao trả về Việt Nam và hiện đang lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia.
Cục Di sản văn hóa cho biết, tháng 8/2023, Đại sứ quán Việt Nam tại Anh thông tin cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) về việc Bộ Tư pháp và Bộ An ninh nội địa Hoa Kỳ phối hợp với Cảnh sát Đô thành London (Anh) tịch thu tượng đồng Nữ thần Durga bốn tay, có nguồn gốc Việt Nam từ một vụ điều tra buôn bán cổ vật bất hợp pháp và đề xuất trao trả cổ vật này về Việt Nam.
Ngay sau khi nhận được thông tin, Bộ VHTTDL đã chỉ đạo các đơn vị chức năng nghiên cứu, đối sánh tư liệu và xác định tượng đồng Nữ thần Durga mang đặc trưng tiêu biểu của nghệ thuật tạo hình, điêu khắc Champa giai đoạn sớm, có mối giao lưu, ảnh hưởng từ nghệ thuật điêu khắc của văn hóa Óc Eo giai đoạn muộn.
Căn cứ các quy định của Luật Di sản văn hóa, Bộ VHTTDL có công văn gửi Đại sứ quán Việt Nam tại Anh về việc xác nhận tượng đồng Nữ thần Durga là của Việt Nam.
Tượng đồng cổ vật Nữ thần Durga vừa được vận chuyển về Việt Nam. Ảnh: Cục Di sản văn hóa.
Tháng 2/2024, Hội đồng Nghệ thuật Vương quốc Anh (cơ quan cấp phép xuất khẩu cổ vật của Anh) đã cấp phép cho Bảo tàng Lịch sử quốc gia Việt Nam (đơn vị được Bộ VHTTDL giao thực hiện tiếp nhận, lưu giữ, bảo quản tượng đồng), xuất khẩu tượng đồng Nữ thần Durga ra khỏi Vương quốc Anh, đưa về Việt Nam.
Đồng thời, Hội đồng Nghệ thuật Vương quốc Anh cũng đã tiến hành thẩm định, đề xuất giá trị tượng trưng của tượng đồng Nữ thần Durga là 14.184.397 bảng Anh, nhằm mục đích xác định giá trị phục vụ các thủ tục cấp phép xuất khẩu cổ vật và thủ tục hải quan của Anh (phía Việt Nam không chi trả bất kỳ chi phí nào, ngoài phí vận chuyển, liên quan đến việc tiếp nhận tượng đồng theo thỏa thuận với công ty vận chuyển cổ vật).
Ngày 18/6/2024, tượng đồng Nữ thần Durga đã về tới Việt Nam và được lưu giữ, bảo quản tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia, phục vụ việc nghiên cứu, xây dựng kế hoạch trưng bày, giới thiệu và phát huy giá trị cổ vật.
Tượng đồng Nữ thần Durga. Ảnh: Quảng Nam online
Chia sẻ với VietNamNet, đại diện Bảo tàng Lịch sử quốc gia cho biết, hiện vật Nữ thần Durga vừa mới về Việt Nam được 2 ngày, do đó cần nhiều thủ tục tiếp theo mới có thể công bố chính thức cho công chúng chiêm ngưỡng.
Tượng đồng Nữ thần Durga bốn tay là pho tượng cổ, với thể khối lớn (dài 191cm, nặng 101kg), thể hiện hình tượng Nữ thần Durga của Hindu giáo, được tạo tác với khuôn mặt hình trái xoan, hai mắt nhắm hờ, sống mũi cao, miệng mím, cằm tròn, ngực nở căng tròn, eo thắt, hông nở, có 4 tay, chân thon, thân dưới quấn sarong dài tới cổ chân, bụng thắt dây buộc tạo hình hoa.
Đây là hiện vật quý, hiếm. Tượng đặc biệt ở chỗ được đúc bằng đồng, có thể khối lớn, niên đại sớm và hiện trạng còn tương đối hoàn chỉnh.
Tượng đồng Nữ thần Durga có giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật, là tư liệu hiện vật phản ánh đời sống văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng trong lịch sử của cư dân Champa - một bộ phận quan trọng, cấu thành nên sự đa dạng và thống nhất trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
