Hội Lim được ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Lễ hội Hội Lim diễn ra tại thị trấn Lim, xã Liên Bão và xã Nội Duệ, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Đây là một trong những lễ hội có giá trị đặc sắc về lịch sử, văn hóa, tín ngưỡng và nghệ thuật dân gian, đặc biệt là loại hình ca hát quan họ, nét sinh hoạt văn hóa độc đáo của vùng Kinh Bắc.

Lễ hội gắn với lịch sử lâu đời và không gian văn hóa vùng Lim

Hội Lim là lễ hội truyền thống lớn của tỉnh Bắc Ninh, có nguồn gốc từ tổng Nội Duệ xưa – một tổng gồm sáu làng xã thuộc huyện Tiên Du ngày nay: Nội Duệ (gồm các thôn Đình Cả và Lộ Bao), Nội Duệ Khánh, Nội Duệ Nam, Lũng Giang, Xuân Ổ và Duệ Đông. Trong đó, hai thôn Lộ Bao và Đình Cả được xem là “linh hồn” của hội Lim, giữ vai trò trung tâm tổ chức và duy trì các nghi thức chính của lễ hội.

Ban đầu, hội Lim thường được tổ chức vào các ngày 14 và 15 tháng 8 âm lịch, sau này chuyển sang ngày 13 tháng Giêng âm lịch để thuận tiện hơn cho cộng đồng và du khách thập phương. Đây cũng là thời điểm mở đầu mùa xuân, mùa của lễ hội và sinh hoạt văn hóa dân gian sôi nổi ở miền Bắc.

Lễ hội Lim mang đậm dấu ấn tín ngưỡng dân gian, có sự kết hợp giữa các hoạt động nghi lễ như tế lễ, rước kiệu, dâng hương với phần hội phong phú gồm các trò chơi dân gian, thi đấu cờ người, dệt vải, đặc biệt là hát giao duyên quan họ, hình thức sinh hoạt nghệ thuật truyền khẩu đặc trưng đã ăn sâu vào đời sống tinh thần của người dân Kinh Bắc từ bao đời nay.

Hát quan họ – Linh hồn của hội Lim

Không gian ca hát quan họ chính là điểm nổi bật nhất làm nên sức hút và giá trị của hội Lim. Trong những ngày lễ hội, du khách có thể bắt gặp hình ảnh các liền anh, liền chị trong trang phục truyền thống đứng hát đối đáp trên đồi Lim, dưới gốc cây cổ thụ, bên hồ nước hay thậm chí là trên những con thuyền rồng.

Hát quan họ không chỉ là biểu hiện nghệ thuật đơn thuần mà còn là một hình thức giao tiếp văn hóa – nơi con người trao gửi tình cảm, lời hay ý đẹp thông qua những làn điệu mượt mà, đằm thắm. Những câu quan họ với giai điệu chậm rãi, luyến láy được trình bày theo lối đối đáp giữa nam và nữ mang đậm nét duyên dáng, ý nhị của người dân vùng Kinh Bắc.

Chính nhờ giá trị nghệ thuật và văn hóa đặc sắc đó, quan họ Bắc Ninh đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2009. Hội Lim, nơi quy tụ và phát huy đỉnh cao của quan họ, vì thế cũng trở thành một không gian văn hóa tiêu biểu, vừa mang tính truyền thống vừa có sức sống mãnh liệt trong đời sống đương đại.

Một trong những lễ hội tiêu biểu nhất cả nước

Không chỉ là lễ hội lớn nhất tỉnh Bắc Ninh, Hội Lim còn được xếp vào danh sách 18 lễ hội tiêu biểu cấp quốc gia, thu hút hàng vạn du khách trong và ngoài nước đến trảy hội mỗi dịp xuân về. Sự kiện Hội Lim được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia lần này là sự khẳng định một lần nữa vai trò và vị thế quan trọng của lễ hội trong đời sống tinh thần và di sản văn hóa dân tộc.

Việc ghi danh Hội Lim không chỉ giúp bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc, mà còn tạo điều kiện để địa phương tiếp tục nâng cao nhận thức cộng đồng, thúc đẩy phát triển du lịch văn hóa gắn với bảo tồn di sản, góp phần phát triển kinh tế – xã hội bền vững.

Trước niềm vui Hội Lim được ghi danh di sản quốc gia, chính quyền tỉnh Bắc Ninh cho biết sẽ tiếp tục triển khai các biện pháp bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội, bao gồm: Đầu tư tu bổ di tích liên quan đến không gian tổ chức lễ hội, tổ chức các lớp truyền dạy quan họ cho thế hệ trẻ, đồng thời nâng cao chất lượng công tác tổ chức để Hội Lim luôn là điểm đến hấp dẫn, an toàn, văn minh.

Việc Hội Lim chính thức trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia không chỉ là niềm tự hào của người dân Bắc Ninh mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc mà cha ông để lại.

Lập Nguyễn