Hội nghị công bố các nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình phát biểu. Ảnh: Phạm Kiên - TTXVN

Biến tinh thần “chính quyền phục vụ” thành hành động cụ thể

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết, Hội nghị công bố 28 nghị định quy định cụ thể về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền giữa Chính phủ với chính quyền địa phương 2 cấp. Đây là một dấu mốc rất quan trọng trong quá trình tiếp tục hoàn thiện thể chế tổ chức bộ máy nhà nước, bảo đảm sự thống nhất, hiệu quả trong quản lý và điều hành, đồng thời phát huy tính chủ động, sáng tạo, linh hoạt của chính quyền địa phương.

Ghi nhận và đánh giá cao các bộ, ngành đã nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, theo Phó Thủ tướng, mặc dù áp lực tiến độ là rất lớn, yêu cầu chất lượng cao, đồng thời cần bảo đảm sự đồng bộ, không để xung đột, chồng chéo giữa các nghị định, các cơ quan đã tập trung mọi nguồn lực, nỗ lực cao nhất, với tinh thần làm việc ngày đêm, chủ động tham vấn ý kiến của các địa phương để xây dựng, ban hành 28 nghị định quan trọng này đúng thời hạn, qua đó cho phép tổ chức Hội nghị ngày hôm nay đúng kế hoạch và có chất lượng.

Hội nghị tập trung vào 3 nội dung chính: Công bố 28 nghị định về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền giữa Chính phủ và chính quyền địa phương 2 cấp – tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng để tổ chức vận hành hệ thống chính quyền địa phương một cách chủ động, hiệu quả, liền mạch, không gián đoạn bắt đầu từ 1/7/2025.

Giới thiệu 2 hệ thống trợ lý ảo phục vụ chính quyền và người dân, gồm hỗ trợ cán bộ, công chức chính quyền cấp tỉnh, huyện, xã tra cứu, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và quy trình thực hiện công vụ theo các quy định mới đã được phân cấp. Hỗ trợ người dân và doanh nghiệp tra cứu, hướng dẫn thủ tục hành chính, phản hồi nhanh chóng các yêu cầu liên quan đến 1.800 dịch vụ công hiện hành và sẽ tiếp tục mở rộng.

Đồng thời, công bố hệ thống đường dây nóng của Chính phủ và các bộ, ngành để tiếp nhận, xử lý nhanh các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện phân cấp, phân quyền, nhất là tại cấp cơ sở.

Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh, ý nghĩa của Hội nghị lần này không chỉ ở việc ban hành văn bản pháp quy, mà còn có những giá trị thực tiễn to lớn. Một là, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, rõ ràng, minh bạch để tổ chức vận hành hệ thống chính quyền 2 cấp thông suốt, ổn định, thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, phục vụ nhân dân.

Hai là, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ bộ máy hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước theo hướng kiến tạo và phục vụ. Văn phòng Chính phủ đã giới thiệu những nội dung mới của Nghị định số 118/2025/NĐ-CP, nhất là về Trung tâm phục vụ hành chính công cấp tỉnh, cấp xã, Cổng Dịch vụ công quốc gia. Đây là bước tiến lớn trong cải cách hành chính, xây dựng chính quyền số, đem lại tiện ích cao nhất cho người dân, doanh nghiệp.

Ba là, việc triển khai trợ lý ảo giúp cán bộ, công chức nắm vững quy trình, nhiệm vụ, quyền hạn theo từng cấp hành chính. Đồng thời, người dân có thể chủ động tra cứu, yêu cầu cung cấp dịch vụ công nhanh nhất, mọi lúc, mọi nơi - không phụ thuộc vào địa giới hành chính. Đây cũng là công cụ nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và hiệu suất công vụ, tạo cơ sở đánh giá năng lực cán bộ và chất lượng phục vụ người dân của chính quyền, góp phần xây dựng chính quyền liêm chính, của dân, do dân, phục vụ dân.

Bốn là, thiết lập cơ chế hỗ trợ toàn diện cho cả cán bộ và người dân, khi cần thiết có thể gọi đường dây nóng hoặc truy cập hệ thống trợ lý ảo để được hỗ trợ tức thì. Các vướng mắc phát sinh sẽ được tổng hợp, phân tích và báo cáo thường xuyên về Ban Chỉ đạo của Chính phủ để được tháo gỡ, hướng dẫn nhanh chóng, kịp thời. Các bộ, cơ quan đã thành lập đường dây nóng theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo của Chính phủ; Văn phòng Chính phủ sẽ tổng hợp, có văn bản công bố đầy đủ, công khai các đường dây nóng để các địa phương, cán bộ, người dân biết.

“Đây cũng là tiền đề để các bộ, ngành và địa phương tiếp tục triển khai chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, sắp xếp lại trụ sở làm việc, tài sản công một cách khoa học, tiết kiệm, hiệu quả, không để lãng phí, đồng thời bảo đảm hoạt động của hệ thống chính quyền không bị gián đoạn, xáo trộn”, Phó Thủ tướng nói.

Cũng theo Phó Thủ tướng, sau Hội nghị hôm nay, vào cuối tuần này (các ngày 14 - 15/6), các bộ, cơ quan, địa phương sẽ tiếp tục tham gia Hội nghị tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ liên quan đến công tác tổ chức, xây dựng đảng, quản lý nhà nước do Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh chủ trì tổ chức để giải quyết những khó khăn, vướng mắc có thể phát sinh trong quá trình sắp xếp, tổ chức bộ máy, bảo đảm hoạt động thông suốt, chất lượng, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.

Phó Thủ tướng đề nghị Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực tiếp chỉ đạo triển khai, tổ chức tập huấn, hướng dẫn cụ thể đến từng cán bộ, công chức các cấp những nội dung quy định tại 28 Nghị định sẽ có hiệu lưc từ ngày 1/7/2025. Những vướng mắc phát sinh phải được xử lý ngay từ cơ sở, không để đùn đẩy, chờ đợi; những vấn đề chưa rõ thì phải chủ động thông qua qua các đường dây nóng để được hướng dẫn.

“Cán bộ, công chức, viên chức phải nghiêm túc nghiên cứu kỹ nội dung của các Nghị định; nắm chắc chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền. Đồng thời, phải đề cao tinh thần trách nhiệm, tận tụy, nỗ lực hết mình vì người dân, không được đùn đẩy, né tránh, không để người dân phải đi lại nhiều lần hay chờ đợi lâu; phải xác định, càng được trao quyền thì càng phải hành động nhanh hơn, đúng hơn, hiệu quả hơn, phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn”, Phó Thủ tướng lưu ý.

Ông cũng đề nghị địa phương nào để xảy ra tình trạng trì trệ, gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp thì người đứng đầu phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành tiếp tục hoàn thiện các quy trình kỹ thuật, hệ thống trợ lý ảo, đường dây nóng, nền tảng số, bảo đảm kết nối thông suốt, an toàn và thuận tiện với người dùng; kịp thời hướng dẫn, giải đáp các vấn đề vướng mắc phát sinh để mô hình chính quyền 2 cấp vận hành thông suốt, trôi chảy, chất lượng, hiệu lực, hiệu quả theo đúng tinh thần chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị.

Nêu rõ, thành công của Hội nghị hôm nay chỉ là bước khởi đầu, đưa các nghị định đi vào cuộc sống, biến tinh thần “chính quyền phục vụ” thành hành động cụ thể - đó mới là thước đo thực sự của cải cách, Phó Thủ tướng mong muốn và tin tưởng rằng, “với quyết tâm chính trị cao, hành động quyết liệt, đồng bộ, chúng ta sẽ cùng nhau xây dựng một nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại, minh bạch, hiệu quả, vì dân, do dân và phục vụ dân”.

Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, Phó Thủ tướng gửi tới các nhà báo, các phóng viên, các cơ quan truyền thông lời chúc mừng tốt đẹp nhất; chia sẻ, “những thao tác chuyên nghiệp của truyền thông sẽ giới thiệu với nhân dân nội dung nghị định và các cơ chế phục vụ người dân của Chính phủ và các cấp chính quyền, góp phần đưa các nội dung Nghị định đi vào cuộc sống, phục vụ tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp và chính quyền cơ sở”.

Tiếp thu tối đa ý kiến của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của nghị định

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà phát biểu. Ảnh: Phạm Kiên - TTXVN

Báo cáo tại Hội nghị, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, để xác định nhiệm vụ, thẩm quyền để thực hiện phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền, các bộ, cơ quan ngang bộ đã tiến hành rà soát tổng thể các văn bản quy phạm pháp luật thuộc phạm vi quản lý ngành, lĩnh vực. Có 5.076 văn bản quy phạm pháp luật được rà soát, gồm: 199 luật, 52 pháp lệnh của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, 35 nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; 306 quyết định của Thủ tướng Chính phủ; 892 nghị định; 3.353 thông tư và 239 văn bản khác.

Kết quả có tổng số 6.738 nhiệm vụ, thẩm quyền của các bộ, cơ quan ngang bộ được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực quản lý ngành, lĩnh vực được rà soát. Theo đó, có tổng số 2.718 nhiệm vụ, thẩm quyền để xác định phân cấp, phân quyền và phân định định thẩm quyền. Trong đó, có 1.470 nhiệm vụ, thẩm quyền được các bộ, cơ quan ngang bộ rà soát, đề xuất phân cấp, phân quyền; có tổng số 1.248 nhiệm vụ, thẩm quyền được xác định để phân định thẩm quyền.

“Nhìn chung, các bộ, cơ quan ngang bộ đã tích cực, chủ động rà soát đầy đủ, toàn diện, kỹ lưỡng, chặt chẽ, khoa học các văn bản quy phạm pháp luật thuộc phạm vi quản lý ngành, lĩnh vực, bảo đảm bao quát, tổng thể các nhiệm vụ chung của bộ, cơ quan ngang bộ; đồng thời, đã xác định tổng số nhiệm vụ, thẩm quyền lĩnh vực quản lý của bộ, cơ quan ngang bộ ở Trung ương để đề xuất phân cấp, phân quyền”, Bộ trưởng nói.

Theo Bộ trưởng, đã xác định cụ thể chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của HĐND, UBND, Chủ tịch UBND cấp huyện, bám sát nguyên tắc: cấp xã thực hiện các nhiệm vụ trực tiếp, phục vụ người dân, cung ứng dịch vụ công; cấp tỉnh thực hiện các nhiệm vụ về quản lý mang tính chất liên xã, liên vùng, liên ngành ở địa phương; những công việc, nhiệm vụ có tính chất phức tạp, đòi hỏi trình độ, kỹ thuật cao, cấp xã chưa thể đảm nhận được..., từ đó xác định phân định thẩm quyền cho chính quyền cấp xã hoặc chuyển lên chính quyền cấp tỉnh.

Một số bộ có số lượng văn bản quy phạm pháp luật được rà soát rất lớn, bao quát nhiều đối tượng, phạm vi thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước như: Bộ Nông nghiệp và Môi trường (1.055 văn bản); Bộ Công an (400 văn bản); Bộ Công Thương (674 văn bản); Bộ Xây dựng (609 văn bản); Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (431 văn bản).

Trên cơ sở hướng dẫn của Bộ Tư pháp, Bộ Nội vụ, hầu hết các bộ, cơ quan ngang bộ đã xây dựng 2 loại nghị định gồm: Nghị định về phân định thẩm quyền quản lý nhà nước trong lĩnh vực quản lý của bộ, cơ quan ngang bộ theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; Nghị định về phân cấp, phân quyền. Một số bộ do phạm vi quản lý nhà nước rộng, đối tượng tác động lớn, quản lý đa ngành, đa lĩnh vực đã xây dựng nhiều hơn 2 nghị định như Bộ Xây dựng 3 nghị định; Bộ Nông nghiệp và Môi trường 3 nghị định; Bộ Tài chính 5 nghị định; Bộ Dân tộc và Tôn giáo xây dựng 1 nghị định gồm 2 nội dung do phạm vi phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền ít và đặc thù; các Bộ còn lại xây dựng 2 nghị định.

Tổng thể các bộ, cơ quan ngang bộ đề xuất 32 nghị định, gồm 28 nghị định về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền và 4 nghị định khác có liên quan. Trong 28 nghị định, có: 11 nghị định phân định thẩm quyền khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; 14 nghị định về phân cấp, phân quyền; 3 nghị định quy định 2 nội dung gồm: phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền.

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN

Dự thảo nghị định của các bộ, cơ quan ngang bộ được thực hiện theo quy trình rút gọn và đã tổ chức lấy ý kiến đầy đủ các bộ, ngành, địa phương, đăng tải Cổng thông tin điện tử theo quy định.

“Một số bộ thực hiện lấy ý kiến 2 lần đối với dự thảo Nghị định như: Bộ Xây dựng, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Nội vụ, bảo đảm dự thảo nghị định được tiếp thu tối đa ý kiến của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của nghị định, lắng nghe ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học, người dân để hoàn thiện”, Bộ trưởng cho hay.

Qua thẩm định của Bộ Tư pháp, nội dung của các nghị định cơ bản bám sát yêu cầu, nguyên tắc về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền tại Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương; bảo đảm về thành phần hồ sơ, trình tự thủ tục và thể thức theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn của Bộ Tư pháp.

Đến ngày 12/6, Chính phủ đã ban hành 28/28 nghị định, bảo đảm tiến độ, thời gian, yêu cầu của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương.

Chu Thanh Vân (TTXVN)