'Hoóng Thuổn slí slì'- Bốn mùa nhung nhớ

Tập thơ mới xuất bản của tác giả Nông Ngọc Mạnh

"Cần điếp pửa cón

Slương sliết vậy sle

Phjác piếng phjả vén

Cần hâư chăc dè"

(Điếp chứ nhoòng lăng)

dịch:

“Một người đã cũ

Một tình đã phai

Gom thành mây trắng

Sẻ chia dông dài”

(Thương nhớ vì đâu)

Đó là những câu thơ đầu tiên tôi bắt gặp khi cầm tập thơ của tác giả Nông Ngọc Mạnh. Những vần thơ mềm mại, nhẹ nhàng, có phần trong trẻo, giản đơn như chính người viết. Tôi biết đến tác giả khi đọc thơ anh trên Tạp chí Văn nghệ Ba Bể, cũng là một bài thơ song ngữ Tày - Việt, ngôn ngữ đơn giản mà lại có sức hút lạ thường.

Tác giả Nông Ngọc Mạnh

Nông Ngọc Mạnh đến từ bản làng người dân tộc Tày, huyện Ngân Sơn. Sinh năm 1983, là anh nông dân chân phương viết thơ bằng tất cả tình yêu và vốn sống đời thường. Bén duyên với thơ không lâu, tác giả Nông Ngọc Mạnh đã lưu lại dấu ấn riêng ở thể loại thơ song ngữ Tày - Việt. Sau một thời gian ấp ủ, anh đã ra mắt tập thơ song ngữ Tày - Việt đầu tiên “Hoóng Thuổn slí slì”- Bốn mùa nhung nhớ. Tập thơ do Nhà xuất bản Văn học ấn hành năm 2023.

Tập thơ gồm 36 bài thơ, mỗi tác phẩm đều mở ra những cung bậc cảm xúc khác nhau, vừa thú vị lại vừa mênh mang. Các bài thơ được viết bằng cả tiếng Tày và tiếng Việt, người đọc sẽ có thời gian suy ngẫm, chiêm nghiệm về sự phong phú của ngôn ngữ và trong từng câu chữ mà tác giả lựa chọn sử dụng. Cũng như tên của tập thơ “Bốn mùa nhung nhớ”, các bài thơ về tình yêu đôi lứa của tác giả Nông Ngọc Mạnh có chút tiếc nuối, có chút buồn vì “lỡ duyên”. Tuy vậy thơ của anh lại không mang màu sắc bi lụy, hờn ghen mà chân thành, nhẹ nhàng vô cùng:

"Nâư chứ slao rà lặc pấu sáo

Cừn chứ slao rà táng vén sli

Hoóng thuổn slí slì

Piến đang mạ dặng."

(Hoóng Thuổn slí slì)

dịch:

“Vắng em giọng sáo anh trầm đục

Vắng em anh lượn chả xuôi tai

Bốn mùa xa ngái

Hóa ngựa chờ em”

(Bốn mùa nhung nhớ)

"Cừn nẩy rà choong pậu noọng

Nâư pjửc

noọng mừa lườn fua

Tả téo lặm lăng bại cằn khước khua lầu păn căn pửa cón

Bươn slíp náo phjúng slì dên

Phà lườn fua noọng chứ dà hâử ún

Phủc lườn fua noọng chứ pjoóng nhù na

Cừn nẩy

Bảc, pả, áo, a... păn thuổn cằm dung mạc noọng nò

Om lẩu van Tài Ngào lìn têm chẻn sỉnh pằng dạu đây đo"

(Cừn nẩy rà choong pậu noọng)

dịch:

“Đêm nay ta thức cùng em

Sớm mai

em về nhà chồng

Bỏ lại sau lưng tiếng cười vui bên nhau ngày cũ

Tháng mười lạnh giá

Chăn nhà chồng em nhớ che cho kỹ

Chiếu nhà chồng rơm em lót cho dầy

Đêm nay

em căng túi nải đựng ngàn câu chúc tụng

Chum rượu Tài Ngào rót mời bạn hữu đầy ly…”

(Đêm nay ta thức cùng em)

Với những tác phẩm mang đậm dấu ấn bản địa, tác giả Nông Ngọc Mạnh đã khéo léo chọn lựa, dùng ngôn ngữ ngắn gọn, nhiều ý để đưa hoạt động sản xuất, sinh hoạt đời thường, ca dao, tục ngữ từ xa xưa thành lời thơ mềm mại, ngân nga:

"Slắm ké lẩn toẹn nghé Coỏng Tát

Pửa pày lùng Võ Nguyên Giáp mà thâng

Tặt slinh oóc Chi bộ Chí Kiên

Pền Chi bộ cốc đin Bắc Kạn

Tứ tỉ pỉ noọng thư slim mừa nèm Đảng

Lục báo khửn tàng cháu nước"

(Xiêng liềng nghé Coỏng Tát)

“Người già kể chuyện Thác Coỏng Tát

Chốn ngày xưa Võ Nguyên Giáp dừng chân

Khai sinh ra Chi bộ Chí Kiên

Chi bộ Đảng đầu tiên Bắc Kạn

Kể từ đó một lòng theo Đảng

Thanh niên lớp lớp lên đường nhập ngũ”

(Thiêng liêng Coỏng Tát)

Từ vốn sống phong phú, những hoạt động giản đơn, đời thường qua thơ tác giả Nông Ngọc Mạnh cũng trở nên thu hút lạ thường:

"Ỏi co đây dom cảo

Nẩu thương lẩp chiêng khai

Cay tố pậu dự lai

Đo xèn hua bố lụ"

(Slì ỏi van hang)

“Mía đẹp còn ép mật

Nấu đường phên làm quà

Chợ tết đông người mua

Ta dành tiền cưới vợ”

(Mùa mía ngọt ngọn)

Hay:

"Cái phừn pay

Cái phừn pỉn

Chắc đa bấu sliểu bỏ

Chắc phjúc pền béc piên

Pây thắp tẳm đông luông

Pây mó chang đông ké"

(Thắp phùn)

“Cây củi cong

Cây củi vẹo

Khéo tay xếp được bó củi đẹp

Khéo tay buộc nên bó củi xinh

Củi khô kiếm tận rừng dưới thung

Củi giòn tìm trên rừng núi đá”

(Kiếm củi)

Có thể nói, tác giả Nông Ngọc Mạnh đã mang đến cho độc giả yêu thơ món ăn tinh thần đậm chất vùng cao. Tập thơ với ngôn ngữ gần gũi, thân thuộc, hình ảnh dung dị, giản đơn nhưng bao hàm nhiều ý nghĩa sâu sắc. Đặc biệt hơn, tác giả đã sử dụng ngôn ngữ dân tộc Tày làm thơ, đây thật sự là điều rất đáng quý và cần được phát huy trong giai đoạn hiện nay. Mời độc giả tìm đọc và bước vào “Bốn mùa nhung nhớ” nơi bản làng người dân tộc Tày vùng cao…/.

Bích Phượng