Hợp tác công-tư phát triển vùng nguyên liệu rau quả

Toàn cảnh hội thảo

Theo ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, đối với sự phát triển của ngành rau quả nói riêng và toàn ngành nông nghiệp nói chung, hợp tác công tư (PPP) là công cụ quan trọng để thu hút đầu tư vào chế biến sâu, gia tăng giá trị và bảo đảm an toàn thực phẩm cũng như phát triển các mô hình liên kết chuỗi giá trị ngành hàng hiệu quả.

Triển khai hiệu quả Đề án phát triển ngành chế biến rau quả giai đoạn 2021-2030 đã được Thủ tướng Chính Phủ phê duyệt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cam kết tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động đối thoại với các với doanh nghiệp để kịp thời tháo gỡ những khó khăn phát sinh và hoàn thiện chính sách thu hút mạnh mẽ khối tư nhân đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, nhất là ngành rau quả.

Ông Thanh nhấn mạnh, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xác định phải xây dựng các chuỗi giá trị, chuỗi liên kết để tạo thành các ngành hàng. Chỉ có xây dựng chuỗi giá trị bền vững mới kêu gọi được các đối tác tham gia chuỗi, cùng nhau xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm bền vững, đặc biệt liên kết với các đối tác trong sơ chế bảo quản, chế biến để vươn tới thị trường xuất khẩu bền vững hơn.

Với chủ đề “Thúc đẩy nông nghiệp xanh phát triển bền vững các chuỗi liên kết sản xuất-tiêu thụ và xuất khẩu rau quả", các tham luận tại hội thảo cùng nhau chia sẻ các giải pháp phát triển bền vững trong hợp tác sản xuất bền vững ngành rau quả cũng như phát triển chuỗi giá trị để nâng cao hiệu quả sản xuất rau quả tại Việt Nam.

Chương trình sản xuất khoai tây bền vững do Syngenta, PepsiCo - đồng trưởng Nhóm công tác PPP về Rau quả, phối hợp với các đối tác Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Yara, Mimosatek, Netafim Khang Thịnh, USAIDS Resonance-dự án GDA và Care - Dự án She Feeds The World (SFtW) triển khai từ năm 2019. Lấy nông dân là trọng tâm, các doanh nghiệp và đối tác đã xây dựng mô hình sản xuất khoai tây khép kín từ: Chăm sóc đất - giống - Xử lý hạt giống - Thuốc BVTV - Phân bón - Tưới tiêu - Kỹ thuật canh tác - Bao tiêu đầu ra - Chế biến sản phẩm sử dụng năng lượng tái tạo.

Những giải pháp công nghệ trong mô hình liên kết sản xuất khoai tây bền vững đã mang lại những kết quả vượt trội trong 5 năm qua. Cụ thể, năng suất khoai thu hoạch trung bình đạt 23-26 tấn/ha, cao gấp 3 lần so với canh tác truyền thống, thậm chí nơi cao nhất đạt 52 tấn/ha. Mỗi năm tiết kiệm hơn 5 triệu mét khối nước; thu nhập nông dân tăng lên gần 3 lần. Bên cạnh đó, mỗi năm, dự án triển khai tập huấn sản xuất an toàn cho gần 6.000 lượt nông dân, diện tích trồng khoai tây tăng trung bình 20% hàng năm, số hộ nông dân tham gia vào chương trình tăng 10%/năm. Năng lực, vai trò của phụ nữ và nông dân đồng bào thiểu số trong mô hình cũng được nâng cao đáng kể.

Riêng trong năm 2023, PepsiCo, Syngenta và các đối tác trong chuỗi giá trị ứng dụng hàng loạt các giải pháp công nghệ mới trong sản xuất khoai tây. Kết quả cho thấy năng suất khoai thu hoạch trung bình đạt 30-34 tấn/ha. Bộ giải pháp quản lý sâu bệnh giúp giảm 2 lần phun thuốc/vụ, tiết kiệm 2 triệu đồng/ha cho nông dân; sử dụng drone giảm hơn 10 lần lượng nước pha thuốc bảo vệ thực vật.

Ông Trần Thanh Vũ, Tổng giám đốc Công ty Syngenta Việt Nam cho biết: Dự án sản xuất khoai tây bền vững ở khu vực Tây Nguyên đã thành công, kết nối đầy đủ các đối tác đa dạng trong chuỗi. Nhờ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và các giải pháp nông học mới trong sản xuất, năng suất khoai tây đã tăng mạnh, từ đó gia tăng thu nhập cho người nông dân. Thông qua dự án, đã hình thành vùng nguyên liệu sản xuất bền vững với những sản phẩm bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng. Dự án cũng góp phần giảm phát thải, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu, hướng tới nền nông nghiệp xanh.

Ông Nguyễn Việt Hà, Tổng giám đốc PepsiCo Việt Nam chia sẻ, các cơ chế, chính sách trong hợp tác công-tư được xem là nền tảng và là khung pháp lý giúp các đối tác trong quá trình sản xuất khoai tây bền vững. Hợp tác công-tư cũng đưa ra những gợi ý cho doanh nghiệp thấy được những cơ hội và thách thức, đưa thêm những giải pháp hỗ trợ nông dân để có thể là thực hiện tốt nhất quá trình hợp tác công-tư là mang lại hiệu quả tốt nhất cho người nông dân một cách bền vững.

“Doanh nghiệp tự hào và đồng hành với nông dân không chỉ là ở khu vực Tây Nguyên mà sẽ còn mở rộng ra khu vực miền bắc trong thời gian tới. Chúng tôi cần xây dựng vùng nguyên liệu khoai tây chất lượng quốc tế để cung cấp thêm nhà máy thực phẩm mới của công ty sắp xây dựng tại tỉnh Hà Nam, với tổng vốn đầu tư 90 triệu đô-la, dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào khoảng quý 3 năm 2025” - ông Nguyễn Việt Hà cho biết thêm.

Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc trung tâm Khuyến nông Quốc gia tham gia thu hoạch khoai tây tại xã Bàu Cạn, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai.

Trong buổi sáng cùng ngày, ngoài việc được chia sẻ kinh nghiệm hợp tác thành công trong việc kết nối các đối tác trong chuỗi giá trị sản xuất khoai tây bền vững, giảm phát thải, các đại biểu còn được tham quan mô hình liên kết sản xuất khoai tây bền vững để tìm hiểu các giải pháp về giống; giải pháp canh tác/phân bón; giải pháp quản lý sâu bệnh cũng như các giải pháp về công nghệ drone, tưới, SFI… và tham gia thu hoạch khoai tây chất lượng quốc tế cùng với hàng trăm nông dân tham gia mô hình tại Ngày hội thu hoạch khoai tây của Chương trình sản xuất khoai tây bền vững, do Công ty Syngenta và PepsiCo triển khai thực hiện.