Hợp tác nông nghiệp Việt-Nhật: 'Cú hích' từ AI và công nghệ giảm phát thải

Sáng 5-12, tại TP.HCM, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (VAAS) phối hợp cùng các doanh nghiệp Nhật tổ chức Hội thảo "Thúc đẩy kết nối công nghệ và thương mại nông sản Việt Nam - Nhật lần thứ 5".

Sự kiện nằm trong khuôn khổ Diễn đàn Công nghệ Nông nghiệp Việt Nam - Nhật (VJAT), thu hút sự tham gia của 135 đại biểu, trong đó có 15 doanh nghiệp đến từ Nhật cùng đại diện các cơ quan quản lý, viện nghiên cứu và doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam.

Hội thảo Thúc đẩy kết nối công nghệ và thương mại nông sản Việt Nam - Nhật lần thứ 5 được tổ chức ngày 5-12 tại TP.HCM. Ảnh: QUỲNH DIỆP

Cơ hội từ thị trường "khát" nông sản ngoại

Phát biểu khai mạc hội nghị, TS Mai Văn Hào - Phó Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (VAAS) - nhận định rằng hợp tác nông nghiệp giữa hai nước thời gian qua đã đạt được những kết quả thiết thực. Nhật không chỉ là đối tác chiến lược mà còn hỗ trợ Việt Nam hàng trăm triệu USD thông qua các chương trình viện trợ, hỗ trợ kỹ thuật và vay vốn ưu đãi.

TS Mai Văn Hào - Phó Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (VAAS) - phát biểu khai mạc hội thảo. Ảnh: DƯƠNG KHANG

Theo TS Mai Văn Hào, dù Nhật sở hữu nền nông nghiệp phát triển với mức đầu tư lớn cho khoa học - công nghệ và tự động hóa, nhưng sản xuất nội địa hiện mới chỉ đáp ứng được khoảng 45% nhu cầu tiêu thụ.

"Mỗi năm Nhật vẫn phải nhập khẩu một lượng lớn nông sản. Đây chính là cơ hội lớn để nông sản Việt Nam tiếp cận và mở rộng thị trường thực phẩm tại quốc gia này" - TS Mai Văn Hào nhấn mạnh.

TS Mai Văn Hào - Phó Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (VAAS) - phát biểu khai mạc hội thảo. Ảnh: QUỲNH DIỆP

Tuy nhiên, TS Mai Văn Hào cũng lưu ý, để tận dụng cơ hội, Việt Nam buộc phải tiếp tục đổi mới công nghệ, hoàn thiện quy trình quản lý chất lượng và tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe của thị trường Nhật.

Hội thảo lần thứ 5 được tổ chức nhằm xây dựng hệ sinh thái kết nối chặt chẽ giữa nhà quản lý, nhà khoa học và doanh nghiệp hai nước. Mục tiêu không chỉ dừng lại ở việc giới thiệu các công nghệ tiên tiến mà còn tìm kiếm đối tác, thúc đẩy xây dựng các vùng sản xuất đạt chuẩn xuất khẩu.

Đại diện một số doanh nghiệp Nhật tham dự hội thảo. Ảnh: DƯƠNG KHANG

Nông nghiệp khẳng định vị thế "trụ đỡ"

Đại diện cơ quan quản lý nhà nước, ông Nguyễn Quý Dương - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Môi trường - cho biết trong 10 tháng đầu năm 2025, nông nghiệp tiếp tục khẳng định vai trò trụ đỡ của nền kinh tế.

Ông Nguyễn Quý Dương - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Ảnh: QUỲNH DIỆP

Dẫn số liệu từ Tổng cục Thống kê, ông Nguyễn Quý Dương thông tin tăng trưởng GDP 9 tháng đầu năm 2025 đạt 7,85%, trong đó khu vực nông - lâm - thủy sản tăng 3,83%.

Đáng chú ý, tổng kim ngạch xuất khẩu nông - lâm - thủy sản đạt khoảng 58,1 tỉ USD, tăng gần 13% so với cùng kỳ năm 2024, hướng tới mục tiêu 70 tỉ USD trong cả năm 2025.

"Nhiều ngành hàng đạt mức tăng trưởng ấn tượng như cà phê hơn 7,4 tỉ USD; rau quả trên 7 tỉ USD; gỗ và lâm sản gần 15 tỉ USD. Những kết quả này cho thấy nông nghiệp Việt Nam đang chuyển mạnh từ 'số lượng' sang 'chất lượng', từ xuất khẩu thô sang chế biến sâu, từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ nông sản thế giới" - ông Nguyễn Quý Dương nhận định.

Cũng theo ông Nguyễn Quý Dương, khoa học - công nghệ đang đóng vai trò then chốt. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị (năm 2024) và Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân (tháng 5-2025) đã mở ra dư địa lớn cho doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ, chế biến sâu và logistics.

Điểm mới: Ứng dụng AI và giảm phát thải

Khác với 4 kỳ hội thảo trước do VAAS phối hợp với Công ty Maruwa Biochemical tổ chức, hội thảo năm nay ghi nhận nhiều nội dung đột phá phù hợp với xu hướng toàn cầu.

Ông Nguyễn Quý Dương - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Ảnh: DƯƠNG KHANG

Ông Nguyễn Quý Dương đánh giá cao việc hội thảo tập trung vào các công nghệ giảm phát thải CO₂, năng lượng mặt trời và đặc biệt là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong sản xuất.

"Đây là những lĩnh vực được Trung ương, đặc biệt là Tổng Bí thư quan tâm và chỉ đạo mạnh mẽ trong triển khai Nghị quyết 57" - ông nói.

Tại hội thảo, các doanh nghiệp Nhật đã giới thiệu nhiều giải pháp tiên tiến có tiềm năng ứng dụng cao tại Việt Nam như: công nghệ tạo giống thích ứng biến đổi khí hậu; vật liệu cách nhiệt và nhà kính thông minh; ứng dụng đất hiếm trong nông nghiệp; cùng các giải pháp vi sinh và thuốc bảo vệ thực vật sinh học hướng tới nền nông nghiệp xanh, an toàn.

PGS-TS Đào Thế Anh - Nguyên Phó Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam. Ảnh: DƯƠNG KHANG

Tại hội thảo năm nay, các doanh nghiệp Nhật đã giới thiệu một số giống cây trồng mới, công nghệ mới liên quan đến chế phẩm vi sinh, xử lý môi trường cho cây trồng, rau hoa. Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp trong nước và quốc tế cũng giới thiệu các ứng dụng công nghệ AI trong sản xuất nông nghiệp.

Đại diện các Viện, doanh nghiệp ký kết các thỏa thuận hợp tác. Ảnh: QUỲNH DIỆP

Đại diện các Viện, doanh nghiệp ký kết các thỏa thuận hợp tác. Ảnh: QUỲNH DIỆP

Sự kiện được kỳ vọng sẽ hình thành các thỏa thuận hợp tác thực chất về chuyển giao công nghệ và thương mại nông sản giữa doanh nghiệp hai nước trong thời gian tới.

DƯƠNG KHANG