Hướng dẫn triển khai các công việc liên quan đến lĩnh vực tài chính - ngân sách nhà nước đối với cấp xã

Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi chủ trì cuộc họp

Việc sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là chủ trương lớn, có ý nghĩa chiến lược trong tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.

Thực hiện Kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và phân công của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã chủ động ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, bảo đảm công tác tài chính - ngân sách nhà nước (NSNN) được triển khai thông suốt trong quá trình sắp xếp.

Còn nhiều đơn vị dự toán cấp xã chưa mở tài khoản

Về kho bạc, theo ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Giám đốc Kho bạc Nhà nước (KBNN), để hướng dẫn về việc mở tài khoản và thanh toán qua KBNN, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 11/2020/NĐ-CP ngày 20/1/2020 quy định về thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực KBNN.

Bộ Tài chính cũng đã ban hành Thông tư số 18/2020/TT-BTC ngày 31/3/2020 hướng dẫn đăng ký và sử dụng tài khoản tại KBNN được sửa đổi, bổ sung tại Thông tư số 41/2025/TT-BTC ngày 16/6/2025; Thông tư số 324/2016/TT-BTC.

Cùng với đó, đã ban hành Công văn số 11357/BTC-KBNN ngày 25/7/2025 hướng dẫn nội dung liên quan đến đăng ký, sử dụng tài khoản của các đơn vị cấp xã tại KBNN khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp; công văn số 9682/BTC-KBNN ngày 30/6/2025 hướng dẫn sử dụng mã chương của mục lục NSNN khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Giám đốc KBNN

Đại diện KBNN cũng đã trình bày các bước thực hiện mở tài khoản và thanh toán qua KBNN. Theo đại diện KBNN, qua thống kê sơ bộ, còn nhiều đơn vị dự toán cấp xã chưa mở tài khoản.

KBNN đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các đơn vị triển khai các nội dung theo hướng dẫn của Bộ Tài chính tại Công văn số 4205/BTC-NSNN và Công văn số 4738/BTC-TH; chỉ đạo các đơn vị trực thuộc thực hiện đăng ký và sử dụng tài khoản của các đơn vị cấp xã tại KBNN khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp theo Công văn số 11357/BTC-KBNN.

Về phía Sở Tài chính, cần báo cáo tham mưu trình UBND, HĐND ban hành Nghị quyết về việc phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa ngân sách cấp tỉnh và ngân sách cấp xã theo quy định tại Công văn số 4205/BTC-NSNN.

Đồng thời, chủ trì hướng dẫn các đơn vị dự toán cấp xã thực hiện theo quy định tại Công văn số 11113/BTC-NSNN, quy định rõ số lượng và các đơn vị dự toán cấp xã để các xã có căn cứ triển khai thực hiện.

Đối với trường hợp HĐND, UBND chưa quyết định dự toán ngân sách, KBNN đề nghị Sở Tài chính chủ trì phối hợp với KBNN hướng dẫn đơn vị dự toán cấp xã thực hiện đối với việc tạm cấp ngân sách theo quy định tại Điều 53 Luật NSNN.

Đối với các xã, đại diện KBNN đề nghị kiện toàn tổ chức bộ máy, bổ nhiệm kế toán trưởng, chủ tài khoản; hướng dẫn giao dự toán theo Công văn số 11113/BTC-NSNN của Bộ Tài chính.

Đồng thời, phối hợp với KBNN mở tài khoản tại KBNN để thực hiện chi NSNN, đặc biệt là các khoản chi thiết yếu.

Hoàn thiện đối chiếu số liệu bàn giao về việc sáp nhập từ cấp xã, cấp huyện thuộc đơn vị sáp nhập, giải thể sang đơn vị mới…

Ông Nguyễn Minh Tân, Phó Vụ trưởng Vụ NSNN

Không để đứt gãy ngân sách

Về NSNN, ông Nguyễn Minh Tân, Phó Vụ trưởng Vụ NSNN cho biết, Bộ Tài chính đã có văn bản hướng dẫn về giao dự toán thu – chi NSNN năm 2025 sau sắp xếp (Công văn số 4205/BTC-NSNN ngày 2/4/2025).

Nguyên tắc xuyên suốt là không để đứt gãy ngân sách. Phân chia nguồn thu giữa ngân sách tỉnh và xã được giữ ổn định, đảm bảo nguồn thu, cơ chế chi như trước khi sắp xếp.

Các xã mới được giao toàn bộ nhiệm vụ, quyền hạn ngân sách từ đơn vị cũ. UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm trình HĐND cùng cấp quyết định dự toán 2025 đầy đủ, kịp thời.

Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định 1390/QĐ-TTg ngày 27/6/2025 - cơ sở pháp lý quan trọng để các địa phương triển khai dự toán liên tục, không gián đoạn.

Về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi ngân sách địa phương, Bộ Tài chính đã ban hành văn bản số 8911/BTC-NSNN ngày 20/6/2025.

Căn cứ Luật NSNN, Bộ đã hướng dẫn địa phương rà soát, trình HĐND ban hành nghị quyết phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa tỉnh và xã. Nguyên tắc là rõ thẩm quyền, đúng luật, phù hợp thực tiễn, để chính quyền xã mới quản lý ngân sách chủ động, minh bạch.

Về một số nội dung tài chính - ngân sách áp dụng tại cấp xã, theo văn bản số 11113/BTC-NSNN ngày 21/7/2025, địa phương chủ động xác định đơn vị dự toán ngân sách cấp I, cấp II, tránh chồng chéo hoặc bỏ sót.

Đồng thời, hướng dẫn lập dự toán ngân sách xã năm 2026 theo Thông tư 56/2025/TT-BTC, bảo đảm xây dựng dự toán và kế hoạch tài chính 3 năm (2026-2028) bài bản, sát thực tế.

Không để vướng mắc về tài chính - ngân sách ảnh hưởng đến triển khai chính quyền địa phương 2 cấp

Theo ông Trần Song Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình, trong quá trình thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, tại tỉnh cũng đã phát sinh một số vấn đề chưa lường trước được.

Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, Bộ Tài chính, với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”, tỉnh đã triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, phục vụ tốt cho người dân, doanh nghiệp.

Về cơ chế, chính sách tài chính, cơ bản tỉnh không gặp vướng mắc. Đối với các vướng mắc liên quan đến trách nhiệm của tỉnh, tỉnh sẽ tiếp tục rà soát, chỉ đạo tháo gỡ ngay trong tuần tới.

Đề nghị nới lỏng điều kiện tiêu chuẩn bổ nhiệm kế toán trưởng xã, phường

Với tỉnh Thanh Hóa, ông Lê Quang Hùng, Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Thanh Hóa cho biết, các câu hỏi của đơn vị liên quan đến lĩnh vực tài chính, ngân sách trong quá trình thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp đã được các đơn vị chuyên môn của Bộ Tài chính giải đáp.

Sau sắp xếp, tỉnh có 166 xã, phường. Hiện tỉnh gặp khó khăn trong việc tìm kiếm cán bộ đủ tiêu chuẩn để bổ nhiệm kế toán trưởng, tỉnh đề nghị Bộ Tài chính xem xét nới lỏng điều kiện tiêu chuẩn bổ nhiệm kế toán trưởng để các xã, phường khó khăn, nhất là ở vùng sâu, vùng xa đủ điều kiện thực hiện.

Chủ động trang bị xe công cho cấp xã

Tại cuộc họp, đại diện Lãnh đạo các đơn vị chuyên môn của Bộ Tài chính đã giải đáp vướng mắc của các địa phương liên quan đến công tác quản lý NSNN, tài sản công, kế toán, kho bạc trong những ngày đầu triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Về công tác quản lý tài sản công, ông Nguyễn Tân Thịnh, Cục trưởng Cục Quản lý công sản, Bộ Tài chính cho biết, việc sắp xếp tài sản công khi sắp xếp đơn vị hành chính đã được Bộ Chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện đồng thời với quá trình sắp xếp đơn vị hành chính.

Bộ Tài chính đã thành lập Tổ công tác, Đoàn công tác liên ngành làm việc với tất cả các địa phương để hướng dẫn, đôn đốc trực tiếp; cử cán bộ phụ trách từng địa phương để hướng dẫn thường xuyên, kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc của địa phương trong quá trình triển khai thực hiện.

Hiện nay, tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 155/2025/NĐ-CP ngày 16/6/2025 của Chính phủ quy định tiêu chuẩn, định mức trụ sở làm việc.

Về phản ánh nhiều xã vùng biên giới chưa được bố trí xe công, sau khi rà soát thì vẫn không đủ xe công để điều chuyển cho các xã; nhu cầu xe ô tô của một số xã, phường, đặc khu còn thiếu so với định mức quy định, ông Nguyễn Tân Thịnh cho biết, đối với xe ô tô trang bị cho đơn vị hành chính cấp xã mới, UBND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quyết định định mức cụ thể cho từng đơn vị hành chính cấp xã, điều hòa xe ô tô từ cấp huyện cho cấp xã theo tiêu chuẩn, định mức; trường hợp số xe ô tô hiện có của cấp huyện trước ngày 01/7/2025 không đủ để bố trí cho các đơn vị hành chính cấp xã mới thì điều chuyển từ các cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp tỉnh hoặc mua sắm mới để trang bị cho đơn vị hành chính cấp xã mới để đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ theo tiêu chuẩn, định mức.

“Bộ Tài chính đã đề nghị các Bộ rà soát, trường hợp thừa ô tô không sử dụng sẽ điều chuyển về cho địa phương nhưng qua rà soát, báo cáo của các Bộ, khả năng điều chuyển là khó vì xe dôi dư đa phần là xe rất cũ, không phù hợp. Địa phương chủ động trang bị mới cho cấp xã để đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ”- ông Nguyễn Tân Thịnh thông tin thêm.

Bố trí, sắp xếp, xử lý trụ sở trên địa bàn, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả

Theo ông Nguyễn Tân Thịnh, Bộ Tài chính đã có công văn số 8400/BTC-QLCS ngày 14/ 6/2025 của đề nghị các Bộ, ngành trung ương có trách nhiệm chỉ đạo các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý phối hợp chặt chẽ với địa phương nơi đóng trụ sở trong quá trình xây dựng, thực hiện phương án bố trí, sắp xếp, xử lý tài sản, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả.

Bộ Tài chính sẽ tiếp tục đôn đốc các Bộ, cơ quan trung ương thực hiện đánh giá tình hình quản lý, sử dụng trụ sở trên địa bàn từng địa phương để làm cơ sở phối hợp với địa phương thực hiện việc bố trí, sắp xếp, xử lý trụ sở trên địa bàn, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả.

Xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn quản lý công sản theo hướng “cầm tay chỉ việc”

Bộ Tài chính đã có công văn số 11120/BTC-QLCS ngày 21/7/2025 hướng dẫn thống nhất biểu mẫu báo cáo (biểu mẫu này sẽ thay thế cho các mẫu báo cáo trước đây), tạo thuận lợi, đơn giản cho các địa phương trong quá trình tổng hợp, theo dõi, báo cáo tình hình sắp xếp, xử lý tài sản công.

“Bộ Tài chính đang xây dựng chức năng trên phần mềm để hỗ trợ cho các địa phương thực hiện tổng hợp, báo cáo, dự kiến tuần sau sẽ hoàn thiện”, ông Nguyễn Tân Thịnh chia sẻ và cho biết, Cục Quản lý công sản sẽ chỉ đạo xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn cho các địa phương theo hướng “cầm tay chỉ việc”, sau khi hoàn thiện sẽ chuyển lại cho địa phương, đặc biệt là cấp xã để tham khảo.

Sở Tài chính phải cử cán bộ theo dõi, hỗ trợ địa bàn xã, phường, đặc khu

Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết, Bộ Tài chính đã có văn bản ngày 15/7/2025 thông báo đường dây nóng và cán bộ liên hệ với từng lĩnh vực để tiếp nhận, xử lý các vướng mắc liên quan đến công tác tài chính – NSNN trong quá trình thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Để hiệu quả hơn, Thứ trưởng đề nghị các đơn vị trong mỗi lĩnh vực nghiên cứu lập các nhóm phù hợp để tiếp nhận thông tin, trao đổi, giải đáp kịp thời các vướng mắc phát sinh cho các địa phương.

Đối với các nội dung giải đáp của các đơn vị đối với vướng mắc của địa phương, Thứ trưởng đề nghị các đơn vị chuyên môn của Bộ Tài chính tổng hợp thành nội dung câu hỏi và trả lời, đưa lên hệ thống chung để các các địa phương tham khảo.

Theo Thứ trưởng, những vấn đề còn vướng mắc, khó khăn các địa phương nêu chủ yếu liên quan đến thẩm quyền, trách nhiệm của địa phương như dự toán, con dấu, tài khoản... Những vấn đề thuộc thẩm quyền của địa phương thì địa phương chủ động giải quyết.

Nhấn mạnh vai trò quan trọng của Sở Tài chính trong việc tham mưu cho chính quyền địa phương triển khai, giải quyết nhanh nhất, tốt nhất những vấn đề thuộc thẩm quyền, Thứ trưởng đề nghị Sở Tài chính phát huy vai trò, trách nhiệm, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương về các nội dung liên quan đến tài chính, ngân sách, tài sản công, kho bạc, đảm bảo không ách tắc.

“Sở Tài chính phải cử cán bộ theo dõi, hỗ trợ địa bàn xã, phường, đặc khu, nhất là trong những ngày đầu triển khai.”- Thứ trưởng gợi ý.

Yêu cầu đề xuất ngay phương án tháo gỡ khó khăn trong việc bổ nhiệm kế toán trưởng

Riêng về khó khăn trong việc bổ nhiệm kế toán trưởng đảm bảo đủ điều kiện tại nhiều địa phương, Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán đã có báo cáo về các quy định pháp luật, KBNN cũng đã báo cáo về tình trạng này.

Để giải quyết rốt ráo, Thứ trưởng giao Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán chủ trì rà soát lại, đề xuất phương án xử lý, báo cáo Lãnh đạo Bộ ngay trong tuần tới.

Bộ Tài chính sẽ có 06 tổ công tác phối hợp với các tỉnh, thành phố để cùng với các địa phương lắng nghe, giải quyết trực tiếp nhưng vướng mắc trong công tác tài chính - ngân sách theo chức năng, nhiệm vụ được giao trong quá trình triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Về đào tạo, tập huấn, vì tài chính có nhiều nội dung khác nhau, nếu kết hợp được nhiều nội dung trong một kỳ tập huấn thì rất tốt, Bộ Tài chính sẵn sàng tập huấn, đào tạo để chúng ta có hệ thống cán bộ tài chính đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

"Chúng ta nhất quyết đồng lòng không để vướng mắc về tài chính, ngân sách, kế toán, tài sản công ảnh hưởng đến quá trình cũng như làm giảm hiệu quả của việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp", Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.