Hướng đi khác của Nga trước sức ép đàm phán với Ukraine
Trước sức ép từ Ukraine và các nước phương Tây yêu cầu ký ngay một lệnh ngừng bắn 30 ngày hoặc sẽ phải đối mặt với lệnh trừng phạt mới, Tổng thống Putin đã chọn một hướng đi khác.
Sau 5 ngày với nhiều điều mơ hồ liên quan đến đề xuất đàm phán trực tiếp của Tổng thống Nga Vladimir Putin với Ukraine, ngày được kỳ vọng là thời điểm bắt đầu tiến trình này lại chỉ mang đến nhiều sự hỗn loạn: một cuộc chờ đợi kéo dài 7 tiếng bên bờ Eo biển Bosphorus, cảnh chen lấn tại Lãnh sự quán Nga và cuối cùng là một quyết định từ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky có thể mở ra chương mới cho cuộc xung đột chưa có hồi kết.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Reuters
Không khí hỗn loạn tại Istanbul ngày 15/5 đã cho thấy con đường phía trước không dễ dàng. Khi hàng loạt phóng viên quốc tế đổ về Cung điện Dolmabahçe để chờ đợi cuộc gặp, phía Ukraine vẫn chưa xác nhận có tham dự hay không, cũng như không công bố thành phần phái đoàn của mình. Một nguồn tin từ Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ nói với CNN rằng "chưa có cuộc họp nào được lên lịch".
Trong khi đó, Điện Kremlin xác nhận với CNN rằng Tổng thống Putin chắc chắn sẽ không đến còn Tổng thống Zelensky lại tổ chức cuộc gặp với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại Ankara thay vì đến Istanbul.
"Chờ đợi còn hơn là biết kết quả. Ai cũng mệt mỏi với cuộc xung đột này nhưng chúng tôi sẽ tiếp tục giữ vững lập trường", phóng viên Stanislav Ivashchenko của kênh truyền hình Bộ Quốc phòng Nga Zvezda nói khi đang chờ cùng đám đông phóng viên.
Việc Nga kiên quyết bảo vệ quan điểm chính là lý do khiến Tổng thống Putin bất ngờ đề xuất đàm phán vào tuần trước. Trước sức ép từ Ukraine và các nước phương Tây yêu cầu ký ngay một lệnh ngừng bắn 30 ngày hoặc sẽ phải đối mặt với lệnh trừng phạt mới, ông Putin đã chọn một hướng đi khác.
"Chúng tôi đề nghị chính quyền Kiev nối lại các cuộc đàm phán mà họ đã dừng lại vào năm 2022", ông Putin nói với báo giới sáng sớm 11/5. Để khẳng định quan điểm đó, ông chọn Istanbul - nơi từng tổ chức các vòng đàm phán trước đây và cử lại trưởng đoàn đàm phán cũ là ông Vladimir Medinsky đến dự.
"Phái đoàn cam kết theo đuổi một cách tiếp cận mang tính xây dựng", ông Vladimir Medinsky phát biểu ngắn gọn vào chiều 15/5 tại Lãnh sự quán Nga. Cảnh các phóng viên chen lấn hỗn loạn đến mức các nhân viên lãnh sự phải lên tiếng dọa sẽ hủy buổi họp báo nếu họ không giữ trật tự.
Ông Medinsky cho biết mục tiêu của cuộc đàm phán trực tiếp là "thiết lập hòa bình lâu dài, loại bỏ các nguyên nhân gốc rễ của xung đột". Tuy nhiên, cụm từ “nguyên nhân gốc rễ” theo cách hiểu của Nga lại cho thấy khoảng cách giữa hai bên vẫn còn rất lớn.
Mọi việc càng trở nên phức tạp hơn khi cả Nga và Ukraine phải cân nhắc lợi ích quốc gia đồng thời tính đến mối quan hệ với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Một lần nữa vào 15/5, ông Trump gợi ý có thể sẽ đích thân tham dự cuộc đàm phán và nói rằng: “Nếu có điều gì đó thực sự xảy ra, tôi sẽ cân nhắc đến Istanbul vào thứ Sáu (16/5)". Trong khi đó, hai đặc phái viên của ông Trump là ông Keith Kellogg và ông Steve Witkoff sẽ có mặt tại Istanbul ngày 16/5.
Ông Zelensky không hề giấu giếm rằng ông Trump là một nhân tố quan trọng khiến ông quyết định đối thoại với Nga.
Sau cuộc gặp với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan vào cuối buổi chiều, ông Zelensky tuyên bố sẽ cử phái đoàn đến Istanbul và để thể hiện sự nghiêm túc cũng như “tôn trọng Tổng thống Trump”, ông chỉ định Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov làm trưởng đoàn - cấp bậc cao hơn người dẫn đầu phía Nga.
Moscow cũng đang theo dõi sát sao từng động thái tiếp theo của ông Trump và vẫn hy vọng vào một sự “thiết lập lại quan hệ” như từng được hứa hẹn. Hy vọng đó có lẽ đã được củng cố thêm khi ông Trump phát biểu với báo chí khi đến Abu Dhabi: “Không có gì thực sự xảy ra đâu cho đến khi tôi và ông Putin gặp nhau".
