Hướng tới Kế hoạch Hành động Đại dương Nice

Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc lần thứ ba khai mạc vào ngày 9/6 tại Nice, Pháp với mục tiêu biến những cam kết bảo vệ đại dương trong suốt nhiều thập kỷ thành hành động cụ thể. Tuy nhiên, theo Viện Bảo tồn Biển, chỉ có 2,7% diện tích đại dương hiện được bảo vệ hiệu quả khỏi các hoạt động khai thác hủy diệt, thấp hơn nhiều so với mục tiêu bảo vệ 30% diện tích đất và biển đến năm 2030 theo cam kết “30x30”.

Một trong những nội dung quan trọng của hội nghị năm nay là việc phê chuẩn Hiệp ước Biển Quốc tế, được thông qua vào năm 2023. Hiệp ước này cho phép các quốc gia thiết lập các khu bảo tồn biển trên vùng biển quốc tế, chiếm gần hai phần ba diện tích đại dương và hiện đang thiếu sự quản lý hiệu quả. Tuy nhiên, đến nay mới chỉ có 32 quốc gia phê chuẩn hiệp ước, trong khi cần ít nhất 60 quốc gia để hiệp ước có hiệu lực. Ngoài việc thúc đẩy phê chuẩn hiệp ước, hội nghị cũng làm nổi bật khoảng cách giữa các tuyên bố bảo vệ biển và thực tế bảo tồn.

Pháp, quốc gia đồng tổ chức hội nghị, tuyên bố đã vượt mục tiêu bảo vệ 30% diện tích biển của mình. Tuy nhiên, các tổ chức môi trường cho rằng chỉ có 3% diện tích biển của Pháp được bảo vệ hoàn toàn khỏi các hoạt động hủy diệt như đánh bắt bằng lưới kéo đáy và đánh bắt công nghiệp. Trong năm 2024, hơn 100 tàu đánh cá bằng lưới kéo đáy đã được ghi nhận hoạt động hơn 17.000 giờ trong sáu công viên biển tự nhiên của Pháp, theo nhóm vận động bảo vệ đại dương Oceana.

Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc lần này sẽ tập trung vào các chủ đề: tài chính biển bền vững, đánh bắt thủy sản có trách nhiệm và ô nhiễm nhựa. Các vấn đề như khai thác khoáng sản dưới đáy biển cũng sẽ được đưa vào các cuộc thảo luận rộng hơn. Kết quả của các cuộc thảo luận này sẽ hình thành nên Kế hoạch Hành động Đại dương Nice - một tuyên bố về các cam kết tự nguyện sẽ được trình bày tại Liên hợp quốc ở New York vào tháng 7 tới.

Nguyễn Việt Dũng