Huyền thoại Đặc công rừng Sác và hành trình tri ân

Tuổi trẻ Hà Tĩnh sẽ nối dài hành trình tri ân bằng những việc làm thiết thực, ý nghĩa. Ảnh: HN.

Hành trình tìm lại ký ức

Những ngày tháng 8 lịch sử, làng chài Hợp Thuận (xã Đan Hải, Hà Tĩnh) rộn ràng bước chân của thế hệ trẻ trong hành trình tri ân. Nơi đây đang lưu giữ kỷ vật đặc biệt của người lính Đặc công rừng Sác - Liệt sĩ, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (LLVTND) Trần Văn Dần (1948 - 1971).

Hơn 1 tháng kể từ ngày nhận được kỷ vật của em trai, ông Trần Thanh Tân vẫn vẹn nguyên sự xúc động. Người cựu binh từng vào sinh ra tử hiểu hơn ai hết sự anh dũng của em trai – một người lính Đặc công rừng Sác. Ôm di ảnh và kỷ vật vào lòng, ánh mắt rơm rớm dòng lệ, ông nói: “Nhìn vào tấm ảnh và kỷ vật, tôi thực sự cảm nhận được em trai đã trở về với gia đình, với quê hương. Tôi không biết nói gì ngoài sự cảm ơn lãnh đạo các cấp, ngành và các cháu đoàn viên thanh niên. Việc làm này không chỉ giúp gia đình tôi nguôi ngoai sau bao nhiêu năm mong ngóng mà tôi tin ở thế giới bên kia, mẹ tôi cũng đã an lòng khi em Dần đã đoàn tụ.”

Những tài liệu về Liệt sĩ, Anh hùng LLVTND Trần Văn Dần bị lính Mỹ thu giữ vào ngày 30/1/1970 tại tỉnh Phước Tuy (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, nay thuộc địa phận TP Hồ Chí Minh) nằm trong khu vực hoạt động của Đặc công rừng Sác. Tài liệu này đang được lưu giữ bản phim tại Đại học Công nghệ Texas (Hoa Kỳ).

Năm 1971, khi anh Trần Văn Dần hy sinh và 2 năm sau, anh được truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND, các thông tin về anh còn lại rất ít. Cuối tháng 5/2025, ngay khi nhận được thông tin và các hồ sơ từ ông Lâm Hồng Tiên (TP Hà Nội) về những tư liệu quý liên quan đến Anh hùng liệt sĩ Trần Văn Dần, ông Trần Nhật Tân - Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh khẩn trương liên hệ để tiếp nhận bộ hồ sơ.

Bằng sự trăn trở, tâm huyết và tinh thần trách nhiệm của cán bộ Mặt trận, ông Trần Nhật Tân chỉ đạo Ban Thường vụ Tỉnh đoàn tiến hành xác minh, phục dựng tư liệu một cách bài bản để kịp thời trao cho thân nhân gia đình vào tháng 7/2025 - tháng tri ân.

Ông Trần Nhật Tân cho biết, những di vật của liệt sĩ Trần Văn Dần được tìm thấy bao gồm 8 trang viết tay là báo cáo thành tích được thực hiện vào ngày 25/1/1970, lúc đó, anh Trần Văn Dần với chức danh Tiểu đội trưởng đã soạn và gửi về Đảng ủy, Ban chỉ huy Đoàn 10, Đặc công rừng Sác (Phân khu 4, Quân khu 7). Các tư liệu ấy đã kể về những trận đánh của các chiến sĩ tham gia trong năm 1969 tại khu vực Nhà Bè và ở Sài Gòn.

Từ những di vật quý hiếm này, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Ban Công tác Đoàn và Thanh thiếu nhi - Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phối hợp cùng ông Lâm Hồng Tiên thực hiện, khai thác những tư liệu quý liên quan đến Anh hùng liệt sĩ Trần Văn Dần và hình thành nên cuốn sách có tựa đề “Tìm lại ký ức”.

Cuốn sách được hình thành trong vòng hơn 1 tháng, với 43 trang. Đây là những tài liệu lần đầu tiên được phát hiện và công bố. Các tư liệu được cung cấp bởi Trường Đại học Công nghệ Texas (Hoa Kỳ) và Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III - Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước.

Kỷ vật “kể chuyện” đặc công nước mưu trí, dũng cảm

Những trang sách in màu mực mới nhưng tái hiện lại những ký ức lịch sử rất đỗi hào hùng của chiến sĩ đặc công Trần Văn Dần. Sinh ra từ làng chài, với dáng người cao khỏe và kỹ năng bơi lội giỏi, anh được được biên chế vào một đơn vị đặc công nước. Sau 8 tháng huấn luyện ở miền Bắc, anh cùng đồng đội hành quân vào đồng bằng Nam Bộ chiến đấu giải phóng miền Nam, biên chế vào Đại đội 5 Đặc công - Trung đoàn 10 Đặc công rừng Sác - Phân khu 4 - Quân giải phóng miền Nam.

Tại đây, anh đã lập nhiều chiến công oanh liệt, được kết nạp Đảng tại đơn vị và đề bạt giữ chức Trung đội trưởng, Đại đội 5, Trung đoàn 10 Đặc công rừng Sác.

Đặc biệt, trận đánh lịch sử của Đặc công rừng Sác được ghi lại trong cuốn “Lịch sử Trung đoàn 10 rừng Sác anh hùng” (1966-2006) đã miêu tả về sự mưu trí và dũng cảm tuyệt vời của anh khi đối đầu với kẻ thù. Đó là trận đánh vào đêm 10/10/1969, anh Trần Văn Dần cùng đồng đội Nguyễn Chất Xê nhận nhiệm vụ đột nhập vào cảng Nhà Bè, trong hoàn cảnh địch phòng thủ nghiêm ngặt. Hai chiến sĩ đặc công bơi cách chốt địch chỉ 1m, gấp rút thời gian đến mục tiêu được định vị. Đến mục tiêu, anh Dần áp khối thuốc nổ có sức công phá lớn vào mạn tàu thì trời hừng đông. Trong khi chuẩn bị rút ra ngoài thì phát hiện 1 tàu lớn của địch chở đầy ắp hàng hóa đang đến.

Trước tình huống bất ngờ, 2 chiến sĩ đặc công hội ý nhanh và quyết định gỡ khối thuốc nổ 100kg đang áp sát mục tiêu cũ chuyển sang mục tiêu mới đánh có hiệu suất cao hơn. Tình thế cực kỳ nguy hiểm khi ngòi kíp thuốc nổ sắp “khai hỏa” nhưng anh Trần Văn Dần vẫn quyết định cắt dây ngòi nổ, giữ chặt để tránh chấn động và bơi đến chiếc tàu vừa xuất hiện. Sau khi gắn khối thuốc nổ vào mục tiêu thì trời sáng rõ. Hai chiến sĩ đặc công vừa thoát ra xa khu vực tàu địch thì chiếc tàu hàng 10.000 tấn nổ tung…

Sau chiến công lẫy lừng, anh Dần được cấp ủy ghi nhận: “Chiến đấu dũng cảm, mưu trí linh hoạt, phát huy nhiều sáng kiến mới”. Từ việc lập thành tích xuất sắc trong chiến đấu, anh Dần được tặng 2 Huân chương Chiến sĩ giải phóng (1 hạng nhì, 1 hạng ba). Ngoài ra anh còn được tặng 10 bằng khen, 12 giấy khen, 8 huy hiệu Dũng sĩ đánh giao thông, 2 huy hiệu Dũng sĩ Quyết thắng.

Ngày 30/6/1971, trong một trận chống càn, anh Trần Văn Dần đã chiến đấu dũng cảm và hy sinh ở tuổi 23. Khi hy sinh, anh là đảng viên, Trung đội trưởng, Đại đội 5 đặc công, Đoàn 10, Bộ Tư lệnh Đặc công.

Ngày 20/12/1973, Liệt sĩ Trần Văn Dần được Đảng và Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND, là 1 trong 6 cá nhân của Đặc công rừng Sác được tặng danh hiệu cao quý.

Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn Hà Tĩnh Nguyễn Ny Hương cho biết: Ấn phẩm “Tìm lại ký ức” và bức ảnh phục dựng chân dung Anh hùng LLVTND Trần Văn Dần là một phần trong hành trình tri ân của tuổi trẻ Hà Tĩnh với mong muốn góp thêm những mảnh ghép từ quá khứ để tái hiện một phần lịch sử đấu tranh hào hùng của dân tộc, khắc họa rõ nét hơn về Anh hùng LLVTND Trần Văn Dần. Đây cũng chính là tài liệu có ý nghĩa giáo dục sâu sắc mà Ban Thường vụ Tỉnh đoàn trong thời gian tới sẽ triển khai sâu rộng trong các cơ sở đoàn, hội, đội toàn tỉnh gắn với các đợt sinh hoạt chính trị, các hoạt động tuyên truyền, giáo dục thế hệ trẻ.

HẠNH NGUYÊN