Hy vọng về thỏa thuận ngừng bắn tại Dải Gaza

Người dân Palestine tại đống đổ nát của một tòa nhà ở phía bắc Dải Gaza ngày 10-11. Ảnh: AFP

Tín hiệu đáng mừng

Sau khi giúp đạt được một lệnh ngừng bắn ở Lebanon, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tuyên bố rằng thỏa thuận này có thể tạo động lực hướng tới một bước đột phá tương tự ở Gaza. Tổng thống Biden cho biết chính quyền Mỹ sẽ thúc đẩy những nỗ lực tiếp theo để đạt được thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas ở Dải Gaza. Phát biểu tại Nhà Trắng, ông Biden nói thêm rằng nỗ lực này có sự phối hợp với các nước gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Qatar, Israel và các nước khác. Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan ngày 27-11 cũng cho biết Washington sẽ thúc đẩy các nỗ lực mới hướng tới lệnh ngừng bắn tại Gaza đồng thời nhấn mạnh cơ hội mới đã bắt đầu cho một khu vực Trung Đông ổn định hơn, nơi an ninh của Israel và lợi ích của Mỹ được đảm bảo.

Trong khi đó, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas ngày 26-11 khẳng định cách duy nhất để chấm dứt tình trạng leo thang đang diễn ra trong khu vực là giải quyết vấn đề Palestine thông qua các nghị quyết có tính hợp pháp quốc tế.

Về phía Hamas, nguồn tin từ phong trào này cho hay đã thông báo với các bên trung gian hòa giải gồm Ai Cập, Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ rằng lực lượng này sẵn sàng đàm phán về một thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi con tin. AFP đưa tin một quan chức cấp cao của Hamas cho biết nhóm này sẵn sàng đạt được lệnh ngừng bắn ở Gaza, hoan nghênh lệnh ngừng bắn đã có hiệu lực ở Lebanon. Quan chức này nhấn mạnh: "Chúng tôi đã thông báo cho các nhà trung gian hòa giải ở Ai Cập, Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ rằng Hamas đã sẵn sàng cho một thỏa thuận ngừng bắn và một thỏa thuận nghiêm túc để trao đổi tù nhân", song cáo buộc Israel cản trở thỏa thuận. Trước đó, Hamas cũng ra thông báo khẳng định sẽ hợp tác với mọi nỗ lực nhằm đảm bảo tiến tới một lệnh ngừng bắn ở Gaza, song nhấn mạnh bất kỳ thỏa thuận nào đều phải hướng tới mục tiêu chấm dứt xung đột và lực lượng Israel rút khỏi vùng lãnh thổ của Palestine.

Ngày 27-11, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan cho biết, nước này sẵn sàng hỗ trợ bằng mọi cách có thể, để thiết lập lệnh ngừng bắn lâu dài ở Gaza. Một quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, mặc dù đã đạt được lệnh ngừng bắn tại Lebanon, nhưng nếu không có lệnh ngừng bắn ở Gaza sẽ không đạt được sự ổn định trong khu vực. Cũng trong ngày 27-11, trong khuôn khổ chuyến thăm Ai Cập, Quốc vương Jordan Abdullah II và Tổng thống nước chủ nhà Abdel Fatah El Si-si đã kêu gọi chấm dứt ngay lập tức xung đột tại Gaza. Hai nhà lãnh đạo cũng nhấn mạnh tới sự cần thiết của việc tăng cường viện trợ nhân đạo tới vùng lãnh thổ này.

Khó khăn hơn nhiều

Những tuyên bố trên của các bên có phải là một tín hiệu đáng mừng cho khả năng khai thông bế tắc ở Dải Gaza? Theo New York Times, các chuyên gia nghi ngờ điều đó. Hamas khó có thể thỏa hiệp ở Gaza, bất chấp quyết định của đồng minh Hezbollah là ngừng chiến. Một thỏa thuận ở Gaza cũng sẽ khó khăn hơn đối với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.

Các nhà phân tích cho biết đánh giá đó là quá sớm, vì Israel và Hamas còn lâu mới đạt được thỏa thuận ở Gaza như Israel và Hezbollah đã làm được ở Lebanon. Thỏa thuận ngừng bắn ở Lebanon có thể đạt được một phần là do Hezbollah, vốn bị suy yếu sau nhiều tháng bị Israel ám sát các thủ lĩnh và hứng chịu nhiều tổn thất trên chiến trường, đã mất đi đòn bẩy tại bàn đàm phán. Về phía Israel, Thủ tướng Benjamin Netanyahu có thể thỏa hiệp vì một thỏa thuận ở Lebanon sẽ không làm suy yếu đáng kể quyền lực của ông ở trong nước.

Trong khi đó, giới chuyên gia nhận định khó có thể đạt được bước đột phá ở Gaza vì Hamas vẫn giữ khoảng 100 con tin, một quân bài chủ chốt cho phép nhóm vũ trang Palestine này duy trì lập trường đàm phán cứng rắn. Thứ hai, ông Netanyahu không thể thỏa hiệp với Hamas vì làm như vậy có thể làm sụp đổ liên minh cầm quyền của ông, buộc phải tổ chức bầu cử sớm. Các đồng minh trong liên minh cực hữu của ông Netanyahu, nhiều người trong số họ hy vọng sẽ đưa thường dân Do Thái định cư ở Gaza sau chiến tranh, đã đe dọa sẽ từ bỏ liên minh của ông nếu cuộc xung đột ở đó kết thúc mà không đánh bại hoàn toàn Hamas.

Việc Hezbollah rút khỏi cuộc chiến có thể giúp cô lập đồng minh Hamas của họ và buộc nhóm này cũng phải lùi bước. Tuy nhiên, các nhà phân tích Palestine cho biết, nhóm Hamas, sau khi đã trải qua nhiều thất bại nghiêm trọng trong năm qua, sẽ không có khả năng đột nhiên từ bỏ các con tin hoặc từ bỏ quyền lực ở Gaza. Mặc dù giới lãnh đạo Hamas đã bị tiêu diệt phần nhiều và người dân Gaza đều mong muốn chấm dứt khổ đau, nhưng các thủ lĩnh còn lại của nhóm này vẫn đang chờ đợi một thỏa thuận cho phép nhóm này tồn tại nguyên vẹn sau chiến tranh. Để đạt được mục đích đó, Hamas dự kiến sẽ tiếp tục thúc đẩy một thỏa thuận trong đó yêu cầu Israel rút quân vĩnh viễn khỏi Gaza, cho phép nhóm này tái lập toàn quyền kiểm soát ở vùng đất này. "Tôi thực sự không nghĩ rằng lệnh ngừng bắn ở Lebanon sẽ có bất kỳ tác động nào đến Gaza", Mkhaimar Abusada, một nhà khoa học chính trị Palestine, nhận định, "Không có ánh sáng nào ở cuối đường hầm đen tối cho Gaza".

AN BÌNH