Ði dọc miền biển quê Thanh (bài 2): 'Ðánh thức' vùng bãi ngang ven biển, xã đảo đặc biệt khó khăn

Nghề nướng cá truyền thống ở Ngư Lộc.

Khơi dậy tiềm năng sẵn có...

Về miền xã đảo Nghi Sơn (còn có tên gọi khác là Biện Sơn), vùng đất có lịch sử văn hóa lâu đời, với những di tích như đền thờ vua Quang Trung; đền thờ Sát Hải Đại vương; chùa Biện Sơn; Giếng Ngọc gắn với sự tích Mỵ Châu Trọng Thủy và bãi Đông - một địa điểm du lịch mới những năm qua thu hút du khách đến tham quan, nghỉ dưỡng,...

Từ xa xưa, người dân xã đảo Nghi Sơn đã đánh bắt, khai thác, nuôi trồng thủy, hải sản. Tổng sản lượng khai thác và nuôi trồng thủy sản xã Nghi Sơn năm 2024 ước tính đạt trên 4.000 tấn, trong đó sản lượng khai thác ước đạt 3.900 tấn; nuôi trồng đạt 125 tấn. Công tác quản lý tàu thuyền luôn được địa phương chú trọng, tổng phương tiện toàn xã là 276, với 828 lao động tham gia. Thời gian qua, thực hiện công văn, kế hoạch của Thị ủy, UBND thị xã Nghi Sơn về việc tập trung chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ giải bản các ô lồng nuôi cá, bè tự phát trên địa bàn, xã Nghi Sơn đã triển khai thực hiện, xử lý việc nuôi thủy sản lồng, bè trái phép, đồng thời tổ chức hội nghị tuyên truyền cho các hộ nuôi cá lồng và thực hiện đăng ký được giao mặt nước biển nuôi cá lồng tại khu vực đảo Mê. Hiện nay, đã có 35 hộ dân đăng ký nuôi cá tại đảo Mê.

Để phát huy tiềm năng lợi thế xã đảo, xã Nghi Sơn vừa chú trọng khai thác, đánh bắt thủy, hải sản gắn với cung ứng phát triển ngành nghề dịch vụ, phát triển du lịch biển. Hiện nay, Nghi Sơn có 2 khu du lịch sinh thái là Đảo Ngọc và Bãi Đông cùng với các vệ tinh xung quanh góp phần kích cầu hoạt động du lịch. Cùng với sự phát triển của Khu Kinh tế Nghi Sơn, nhiều lao động phổ thông đã và đang làm việc tại các công ty, doanh nghiệp, xí nghiệp, góp phần ổn định thu nhập, giải quyết lao động dư thừa địa phương. Đồng thời cấp ủy, chính quyền, địa phương tuyên truyền, vận động người dân tham gia xuất khẩu lao động ở thị trường Đài Loan, Nhật Bản...

Ông Nguyễn Ngọc Thương, Chủ tịch UBND xã Nghi Sơn chia sẻ: Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Chính phủ cho các xã bãi ngang ven biển, hải đảo đặc biệt khó khăn, giai đoạn 2021-2025, xã Nghi Sơn được đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông (công trình đường ra bến cá), thiết chế văn hóa, xây dựng nhà chức năng và các hạng mục phụ trợ trạm y tế xã, sân bóng... với tổng mức hỗ trợ đầu tư 22,5 tỷ đồng; 100% người dân xã đảo có bảo hiểm y tế. Năm 2021, toàn xã có 236 hộ nghèo, 191 hộ cận nghèo đến năm 2024 giảm còn 54 hộ nghèo, 168 hộ cận nghèo. Khó khăn hiện nay của xã Nghi Sơn đó là thiếu đất ở cho người dân, đường giao thông nhỏ hẹp, chưa có nước sạch để sử dụng...

Nỗ lực thoát khỏi xã đặc biệt khó khăn

Theo chân những người lính biên phòng thuộc Trạm Biên phòng Cửa khẩu cảng Hà Nẫm, Ban Chỉ huy Biên phòng Cửa khẩu cảng Nghi Sơn, chúng tôi về xã Hải Hà. Là địa phương ven biển, việc khai thác tiềm năng lợi thế vùng biển của Hải Hà là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội. Ngành nghề nông, lâm, thủy sản xã Hải Hà chiếm tỷ trọng 56%, kinh doanh dịch vụ thương mại và lao động phổ thông chiếm 44%. Hiện nay, số tàu thuyền toàn xã 417 chiếc, số lao động đi biển 735 người. Sản lượng khai thác hải sản năm 2024 đạt 13.329 tấn. Toàn xã Hải Hà có 3.100 hộ, năm 2024, xã Hải Hà chỉ còn 62 hộ nghèo, 154 hộ cận nghèo. Thực hiện Quyết định số 4191/QĐ-UBND ngày 5/10/2020 của UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 khu tái định cư xã Hải Hà tại phường Xuân Lâm và phường Hải Bình, thị xã Nghi Sơn là khu dân cư được đầu tư hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật phục vụ di dân tái định cư cho toàn bộ xã Hải Hà bị ảnh hưởng bởi các dự án đầu tư trong khu vực cảng Nghi Sơn thuộc Khu Kinh tế Nghi Sơn.

Tàu thuyền neo đậu ở xã đảo Nghi Sơn.

Ngư Lộc (Hậu Lộc) có 1,2km bờ biển. Toàn xã có 3.588 hộ với 18.566 nhân khẩu được phân bố ở 7 thôn, mật độ dân số 19.824 người/km2 (đông nhất toàn quốc). Ông Vũ Huy Hà, Phó Chủ tịch UBND xã Ngư Lộc, cho biết: Là xã đảo, có điều kiện đặc thù, ngành nghề chính của địa phương là khai thác, chế biến và kinh doanh hải sản. Hiện nay, số phương tiện khai thác thủy, hải sản toàn xã là 210 phương tiện, tổng lao động nghề cá 1.600 người; sản lượng khai thác ước đạt 11.500 tấn năm 2024. Nhìn chung nghề khai thác và nuôi trồng đều có thu nhập ổn định, góp phần vào sự phát triển kinh tế của địa phương. Thời gian qua, lĩnh vực dịch vụ, công thương nghiệp và các ngành nghề, việc làm trên địa bàn xã cơ bản được duy trì và giữ vững. Các công ty, doanh nghiệp, các tổ hợp chế biến thủy, hải sản tiếp tục duy trì và giải quyết việc làm cho một bộ phận lao động tại chỗ. Xã khuyến khích tạo điều kiện cho các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ, tổ hợp chế biến hải sản phát triển, nâng cao giá trị sản phẩm, tăng thu nhập, đặc biệt hai sản phẩm OCOP 3 sao được duy trì và phát triển khá mạnh nhất là sản phẩm cá thu nướng. Tổng số các hộ kinh doanh, chế biến hải sản, hậu cần nghề cá, sửa chữa, dịch vụ thương mại,... trên địa bàn xã gần 400 hộ. Ngoài ra, có khoảng 1.000 lao động đang làm việc tại nước ngoài; gần 400 lao động làm việc tại các nhà máy trên địa bàn trong và ngoài huyện.

Xã đảo chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai, bão lũ, đời sống Nhân dân gặp nhiều khó khăn. Song nhờ vào sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, sự nỗ lực vươn lên phát triển kinh tế, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo xã Ngư Lộc giảm dần. Năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo xã Ngư Lộc giảm còn 2,3%, tỷ lệ hộ cận nghèo còn 4,85%; thu nhập bình quân đạt 58 triệu đồng/người/năm. Hiện, huyện Hậu Lộc đang rà soát, đánh giá, đề xuất đưa xã Ngư Lộc ra khỏi diện xã đặc biệt khó khăn, vùng bãi ngang ven biển và hải đảo theo Quyết định số 353/QĐ-TTg ngày 15/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc Phê duyệt danh sách huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo giai đoạn 2021-2025.

Bài và ảnh: Bùi Huấn