IEA: Nhu cầu nhiên liệu hàng hải chững lại vì thuế carbon và kinh tế suy yếu

Sự cố ở Biển Đỏ đề cập đến làn sóng tấn công tàu thuyền thương mại tại khu vực này, đặc biệt do lực lượng Houthi ở Yemen thực hiện từ cuối năm 2023. Nhiều hãng tàu buộc phải né Kênh đào Suez và chọn đi vòng qua Mũi Hảo Vọng, làm tăng thời gian, chi phí vận chuyển và nhu cầu nhiên liệu hàng hải. Ảnh: Minh họa

Năm ngoái, doanh số nhiên liệu hàng hải đã tăng mạnh do các sự cố tại Biển Đỏ buộc nhiều công ty vận tải phải chuyển hướng sang các tuyến đường dài hơn.

Tuy nhiên, theo IEA, nhu cầu đối với các loại nhiên liệu này (còn gọi là nhiên liệu bunker) có thể sẽ duy trì ở mức khoảng 5 triệu thùng/ngày trong giai đoạn 2024-2030. Nguyên nhân là do vận tải biển tăng trưởng chậm và chi phí tăng cao bởi các tiêu chuẩn môi trường hàng hải ngày càng khắt khe.

Hồi tháng 4 năm ngoái, các quốc gia thành viên Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) đã đồng thuận về cơ chế định giá carbon nhằm đưa ngành vận tải biển đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Theo đó, từ năm 2028, các tàu sẽ bị phạt 380 đô la Mỹ/tấn CO₂ vượt mức trần phát thải cơ bản, và thêm 100 đô la Mỹ/tấn nếu vượt mức giới hạn mà các con tàu được phép phát thải.

Thỏa thuận dự kiến sẽ tạo ra tới 40 tỉ đô la Mỹ tiền phí mỗi năm từ năm 2030, một phần trong đó sẽ được dùng để trợ cấp cho các loại nhiên liệu không phát thải, vốn có chi phí rất cao.

Theo quy định mới, đến năm 2030, các tàu sẽ phải cắt giảm 8% cường độ phát thải nhiên liệu so với mốc năm 2008, trong khi tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn (stricter standard) đòi hỏi mức giảm 21%. Mức cắt giảm sẽ tiếp tục tăng lên 30% và 43% tương ứng vào năm 2035.

Các tàu giảm phát thải vượt chuẩn sẽ được cấp tín chỉ phát thải, có thể bán lại cho các tàu không tuân thủ.

Cơ chế này, dự kiến được thông qua chính thức vào tháng 10 năm nay. Theo đó, bắt buộc các tàu phải nộp phạt nếu phát thải khí nhà kính vượt quá mức quy định kể từ năm 2028.

Theo dữ liệu của Liên Hợp Quốc, ngành vận tải biển hiện vận chuyển hơn 80% hàng hóa toàn cầu và đóng góp gần 3% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu.

IEA nhận định, các mức thuế mới sẽ gây những bất lợi cho thương mại và vận tải toàn cầu, có thể ảnh hưởng nặng nề đến nhiên liệu bunker, đồng thời thúc đẩy xu hướng tách rời giữa tăng trưởng kinh tế và vận tải biển vốn đã manh nha trong thời gian qua.

Thêm vào đó, các cuộc tấn công nhằm vào tàu thuyền tại Biển Đỏ khiến một số tàu tránh đi qua Kênh đào Suez đã tạm thời thúc đẩy nhu cầu nhiên liệu hàng hải, đóng góp thêm khoảng 140.000 thùng mỗi ngày vào tổng nhu cầu quốc tế trong năm ngoái. Tuy nhiên, mức tăng này chỉ nhỉnh hơn xu hướng chung một chút.

Thu Trà