IPO công nghệ của Trung Quốc giảm sâu khi các startup đối mặt tiêu chuẩn cao

Sàn Star Market ở Thượng Hải, ra mắt vào năm 2019, để tạo cơ hội IPO cho các startup công nghệ có hồ sơ rủi ro cao. Nhưng hiện nay, sàn này chỉ chấp nhận IPO đối với những công ty có chất lượng cao. Ảnh: ChinaTopix

Một số lượng kỷ lục các công ty hủy kế hoạch niêm yết trên Star Market, thị trường chứng khoán tập trung vào công nghệ của Thượng Hải, khi các cơ quan quản lý nâng cao các tiêu chí để được phép tiến hành IPO nhằm chọn ra những nhà vô địch trong nước có thể giúp Bắc Kinh hướng tới tự chủ công nghệ.

Dữ liệu công khai cho thấy 126 công ty đã hủy hoặc đình chỉ đơn đăng ký IPO trên Star Market tính đến năm 2023, nhiều hơn cả 4 năm trước đó cộng lại.

Sàn Star Market, hoạt động theo hướng dẫn của các cơ quan quản lý do Ủy ban Quản lý chứng khoán Trung Quốc (CSRC) đứng đầu, đã đặt ra các tiêu chuẩn cao hơn cho việc đăng ký niêm yết trong năm nay. Các công ty giờ đây không chỉ phải có lợi nhuận mà còn phải giải thích trong hàng trăm trang về việc công nghệ của họ ngang bằng, nếu không muốn nói là tốt hơn các công ty dẫn đầu ngành như thế nào. Đồng thời, họ phải chỉ ra liệu mô hình kinh doanh của họ có bền vững hay không trước khi được bật đèn xanh IPO.

Điều đó khiến việc niêm yết trên Star Market nằm ngoài tầm với của nhiều startup, mặc dù sàn này ban đầu được thành lập với mục đích cung cấp khả năng tiếp cận thị trường vốn cho các công ty có hồ sơ rủi ro cao.

Trong khi giới chức trách kỳ vọng sự giám sát ngày càng tăng của cơ quan quản lý sẽ giúp phân bổ nguồn lực cho những công ty có chất lượng tốt nhất, các nhà phân tích cho rằng nỗ lực này có thể làm suy yếu sự đổi mới bằng cách chặn đứng cơ hội tài trợ cho các startup có tiềm năng cao.

“Về cơ bản, chính phủ Trung Quốc dường như đang tuyên bố rằng sẽ không đặt sức mạnh của đất nước đằng sau bất kỳ công ty nào không đảm bảo thành công. Đó là một chính sách quá mang tính chính trị và khó có thể thành công”, Andrew Collier, giám đốc cấp cao của Orient Capital Partners tại Hồng Kông, bình luận.

Chen Zhiwu, giáo sư tài chính tại Đại học Hồng Kông, cho rằng việc để các cơ quan quản lý quyết định công ty công nghệ cao nào sẽ được phép IPO cũng giống như “yêu cầu một đứa trẻ 8 tuổi chọn công nghệ đáp xuống mặt trăng tốt nhất”.

CSRC cho biết trong một thông báo vào tháng 9 rằng cơ quan này sẽ hỗ trợ các công ty chất lượng, có “công nghệ cốt lõi và quan trọng” phát triển mạnh mẽ bằng cách niêm yết trên Star Market. Vào thời điểm đó, CSRC khẳng định: “Không có chuyện các yêu cầu niêm yết bị thắt chặt”.

Khi Star Market được thành lập vào năm 2019, các công ty không phải bị đòi hỏi có doanh thu hoặc lợi nhuận để nộp đơn đăng ký IPO, mà chỉ cần có giá trị thị trường ít nhất là 4 tỉ nhân dân tệ (550 triệu đô la) và các sản phẩm có “tiềm năng thị trường và sức mạnh công nghệ đáng kể”.

Tuy nhiên, dữ liệu công khai cho thấy chỉ có một công ty không có lợi nhuận và có doanh thu dưới 10 triệu nhân dân tệ niêm yết trên Star Market năm nay, giảm so với 8 công ty vào năm 2022.

“Star Market không còn dành cho các startup thua lỗ nữa, dù sàn này được thiết kế dành cho họ”, James Li, lãnh đạo của một ngân hàng đầu tư có trụ sở tại Thâm Quyến, nói.

Yeestor Microelectronics, nhà sản xuất chip điều khiển chip nhớ flash, có trụ sở tại Thâm Quyến đã nộp đơn đăng ký IPO ở Star Market vào năm ngoái Trong một cuộc thẩm tra hồi tháng 7, Star Market đã hỏi Yeestor Microelectronics rằng liệu việc giảm thị phần toàn cầu có phải cho thấy công ty đang tụt hậu so với các đối thủ cùng ngành trong việc ra mắt sản phẩm mới và nâng cấp công nghệ hay không.

“Cơ quan quản lý không tin rằng chúng tôi vẫn là công ty dẫn đầu thị trường và họ chỉ muốn công ty tốt nhất được niêm yết”, một lãnh đạo của Yeestor nói.

Theo dữ liệu, gần 2/3 số đơn đăng ký IPO không được chấp thuận trong 9 tháng đầu năm nay, so với chưa đến 1/4 vào năm 2022.

“Môi trường quản lý không thân thiện với chúng tôi”, một lãnh đạo của TransGen Biotech, nhà sản xuất thuốc thử sinh học, nói trong tháng này. TransGen Biotech, có trụ sở ở Bắc Kinh, đã rút kế hoạch niêm yết ở Star Market sau khi nhận được hơn 100 câu hỏi thẩm tra, bao gồm cả lý do tại sao doanh số bán hàng của công ty lại thấp dù có thời gian dài kinh doanh.

Số lượng hủy bỏ IPO lớn trong năm nay đã làm chậm đáng kể tốc độ niêm yết trên Star Market, vốn thường chiếm hơn 1/3 số đợt niêm yết hàng năm ở Trung Quốc đại lục kể từ khi ra mắt. Theo dữ liệu từ Dealogic, tỷ lệ đó đã giảm xuống 29% trong 10 tháng qua khi Star Market chỉ thực hiện 60 đợt IPO, so với tổng số gần 120 vào năm ngoái.

Các điều kiện ảm đạm của thị trường cũng một phần là nguyên nhân dẫn đến việc kiểm soát chặt chẽ hơn đối với hoạt động niêm yết của các startup. Với việc chỉ số Star Market 50, theo dõi cổ phiếu của 50 công ty có vốn hóa lớn nhất trên sàn Star Market, mất hơn 25% giá trị kể từ mức đỉnh tháng 4, CSRC hồi tháng 8 đã công bố kế hoạch tạm thời thắt chặt phê duyệt IPO để cung và cầu cổ phiếu mới có thể đạt được mức cân bằng.

Một vấn đề nữa là hiệu quả tài chính yếu kém sau IPO của nhiều startup. Điều này làm dấy lên mối lo ngại về việc liệu Star Market về có thể giúp tạo ra những công ty công nghệ thành công hay không.

Dữ liệu chính thức cho thấy, 3/4 trong số các công ty niêm yết trên Star Market được miễn các yêu cầu về doanh thu và lợi nhuận, chưa bao giờ đạt đến điểm hòa vốn kể từ sau khi niêm yết cổ phiếu.

“Những công ty thua lỗ này có thành tích rất tệ sau khi IPO và điều đó khiến các nhà đầu tư chịu thiệt hại”, Thomas Wang, một nhà quản lý quỹ đầu tư vốn cổ phần tư nhân ở Thượng Hải, nói. Vì vậy, hiện nay các cơ quan quản lý chỉ tạo cơ hội IPO cho các công ty có hoạt động lâu năm hơn.

“Nếu trước đây Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải dễ dàng chấp nhận niêm yết trên Star Market đối vối một công ty có số điểm đánh giá đạt 65/100, bây giờ ngưỡng điểm phải là là 85”, Wang cho biết.

Theo Financial Times

Chánh Tài