Iran bị tấn công, vì sao các đồng minh 'Trục kháng chiến' không phản ứng?

Các chiến binh Hezbollah. (Ảnh: AP)

Mạng lưới các lực lượng dân quân thân Iran ở Iraq hầu như cũng im lặng, mặc dù Israel bị cáo buộc sử dụng một phần không phận của Iraq để tiến hành các cuộc tấn công vào Iran.

Những lo ngại về tình hình chính trị trong nước, cũng như những tổn thất nặng nề trong gần hai năm xung đột ở Trung Đông dường như đã khiến các đồng minh của Iran phải lùi bước.

“Trục kháng chiến”

Phong trào Hezbollah được thành lập với sự hỗ trợ của Iran vào đầu những năm 1980, với tư cách là một lực lượng du kích chiến đấu chống lại quân đội Israel ở miền nam Li-băng vào thời điểm đó.

Nhóm chiến binh này đã giúp đẩy Israel ra khỏi Li-băng, và tiếp tục xây dựng kho vũ khí của mình trong những thập kỷ tiếp theo, trở thành một lực lượng khu vực hùng mạnh và là trung tâm của nhóm các lực lượng được Iran hậu thuẫn mang tên "Trục kháng chiến".

Các đồng minh của Hezbollah bao gồm lực lượng dân quân Shiite Iraq, phong trào Houthi ở Yemen, cũng như nhóm chiến binh Hamas của Palestine.

Có thời điểm, Hezbollah được cho là nắm giữ trong tay khoảng 150.000 tên lửa và rocket, cũng như khoảng 100.000 chiến binh.

Kể từ khi quân đội Israel tiến hành chiến dịch quân sự ở Dải Gaza (tháng 10/2023), Hezbollah đã liên tục tấn công Israel để bày tỏ sự ủng hộ với Hamas.

Các cuộc pháo kích qua lại giữa Israel và Hezbollah diễn ra trong một thời gian dài, trước khi leo thang vào tháng 9 năm ngoái. Israel đã gây ra thiệt hại nặng nề cho Hezbollah, loại bỏ các nhà lãnh đạo cấp cao của phong trào này và phá hủy phần lớn kho vũ khí của họ. Xung đột kết thúc vào tháng 11 với lệnh ngừng bắn do Mỹ làm trung gian.

Trong khi đó, các nhóm dân quân Iraq cũng tham gia tấn công những căn cứ có quân đội Mỹ đồn trú tại Iraq và Syria.

Phong trào Houthi ở Yemen tấn công các tàu thuyền đi qua Biển Đỏ, và có lúc dội hỏa lực vào Israel.

Ngày 3/6/2025, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi (giữa) đặt vòng hoa tại mộ ông Hassan Nasrallah - thủ lĩnh Hezbollah bị ám sát. (Ảnh: AP)

Chia buồn với Iran, chỉ trích Israel

Phong trào Hezbollah và thủ lĩnh Naim Kassem đã lên án các cuộc tấn công của Israel, đồng thời chia buồn với sự ra đi của những chỉ huy quân đội Iran.

Nhưng ông Kassem không đề cập đến việc Hezbollah sẽ tham gia bất kỳ hoạt động trả đũa nào chống lại Israel.

Lực lượng dân quân Kataib Hezbollah ở Iraq đã đưa ra một tuyên bố nói rằng họ “lấy làm tiếc" khi Israel sử dụng không phận Iraq để tấn công Iran. Lực lượng này kêu gọi chính quyền Baghdad "khẩn trương yêu cầu các lực lượng đối địch rút khỏi đất nước", ám chỉ quân đội Mỹ ở Iraq, nhưng không đưa ra lời đe dọa sử dụng vũ lực.

Hezbollah đã bị suy yếu do cuộc giao tranh năm ngoái với Israel, và sau khi mất một tuyến đường tiếp tế vũ khí chính với sự sụp đổ của Tổng thống Syria Bashar Assad.

"Hezbollah đã bị suy yếu ở cấp độ chiến lược trong khi bị cắt đứt khỏi chuỗi cung ứng ở Syria", Andreas Krieg - một nhà phân tích quân sự tại King's College London cho biết.

Nhiều thành viên Hezbollah tin rằng "họ đã phải hy sinh vì lợi ích của Iran", nên giờ đây muốn “tập trung vào Li-băng thay vì bảo vệ Iran”, ông Frieg nhận định.

Trong khi đó, cả Houthi và các lực lượng dân quân ở Iraq đều "thiếu khả năng tấn công sâu vào Israel như Hezbollah".

Renad Mansour - một nghiên cứu viên cao cấp tại tổ chức tư vấn Chatham House ở London (Anh) - cho biết lực lượng dân quân Iraq luôn cố gắng tránh kéo đất nước của họ vào một cuộc xung đột lớn.

“Mọi thứ ở Iraq hiện đang tốt cho họ. Họ có mối liên hệ với chính quyền Iraq, họ đang hưởng lợi về mặt chính trị, kinh tế. Và họ cũng thấy những gì đã xảy ra với Iran, với Hezbollah, nên họ lo ngại rằng Israel cũng sẽ chống lại họ".

Điều đó khiến Houthi có khả năng trở thành "trung tâm mới trong Trục kháng chiến", ông Krieg nói. Nhưng ông cho biết nhóm này không đủ mạnh, và quá xa về mặt địa lý, để có thể gây tổn hại chiến lược cho Israel ngoài các cuộc tấn công tên lửa lẻ tẻ.

Phong trào Houthi của Yemen ngày 15/6 tuyên bố nhắm mục tiêu vào Israel để thể hiện sự ủng hộ Iran. Theo Reuters, phong trào Houthi đã tấn công khu vực Jaffa (miền trung Israel) bằng một số tên lửa đạn đạo. Trước đó, phong trào Houthi từng tiến hành các cuộc tấn công vào Israel để bày tỏ sự ủng hộ với người Palestine ở Dải Gaza. Tuy nhiên, phần lớn các cuộc tấn công này đã bị đánh chặn.

Nói về tình hình “Trục kháng chiến”, ông Krieg cho biết: “Nó không còn thực sự là một trục nữa, mà là một mạng lưới lỏng lẻo, trong đó, các bên đều đang bận tâm đến sự sống còn của chính mình”.

Minh Hạnh

Theo AP