Iran tuyên bố sẽ không bao giờ ngừng làm giàu uranium

Ông Amir-Saeid Iravani, đại sứ Iran tại Liên Hợp Quốc, hôm Chủ nhật tuyên bố rằng chương trình làm giàu uranium của nước Cộng hòa Hồi giáo Iran "sẽ không bao giờ dừng lại" vì được phép phục vụ "mục đích năng lượng hòa bình" theo Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân.

"Làm giàu uranium là quyền của chúng tôi, là quyền không thể bị tước bỏ, và chúng tôi muốn thực hiện quyền này", ông Iravani nói với CBS News, đồng thời cho biết Iran sẵn sàng đàm phán nhưng "đầu hàng vô điều kiện không phải là đàm phán. Đó là áp đặt chính sách lên chúng tôi".

Tuy nhiên, ông Iravani nói thêm: "Chúng tôi sẵn sàng đàm phán, nhưng sau hành động gây hấn này, đó không phải là điều kiện thích hợp cho một vòng đàm phán mới, và hiện cũng không có bất kỳ yêu cầu nào về đàm phán hay gặp mặt tổng thống".

Đại sứ Iran tại Liên Hợp Quốc (LHQ) cũng phủ nhận cáo buộc chính phủ nước này đe dọa đến sự an toàn của ông Rafael Grossi, Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), hay các thanh sát viên của tổ chức này. Các thanh sát viên IAEA hiện đang có mặt tại Iran nhưng không được tiếp cận các cơ sở hạt nhân.

Khi người dẫn chương trình CBS, bà Margaret Brennan, chất vấn liệu ông có lên án những lời kêu gọi bắt giữ và xử tử Tổng Giám đốc IAEA, thì ông Iravani trả lời rằng ông sẽ lên án.

"Không có mối đe dọa nào cả", ông Iravani nói, nhưng thừa nhận rằng Quốc hội Iran đã đình chỉ hợp tác với IAEA. Ông nói, "Họ (các thanh sát viên) đang ở Iran, họ an toàn, nhưng hoạt động (thanh sát) đã bị đình chỉ. Họ không được tiếp cận các cơ sở của chúng tôi... Chúng tôi đánh giá rằng họ không làm tròn nhiệm vụ của mình".

Ông Amir Saeid Iravani, đại sứ Iran tại Liên Hợp Quốc, phát biểu trong cuộc họp tại trụ sở Liên Hợp Quốc ở Thành phố New York, ngày 24/6/2025. (Ảnh: Brendan McDermid/Reuters)

Ông Iravani cũng trả lời câu hỏi vì sao Tehran không chấp nhận các đề xuất về giải pháp ngoại giao. Liên quan đến yêu cầu "đầu hàng vô điều kiện" của ông Trump, ông nói: "Mỹ đang áp đặt chính sách lên chúng tôi. Nếu họ sẵn sàng đàm phán, họ sẽ thấy chúng tôi cũng sẵn sàng. Nhưng nếu họ muốn áp đặt thì sẽ không có bất kỳ đàm phán nào với họ".

Theo trang tin Al-Monitor, hôm thứ Bảy, ông Iravani nói rằng Iran có thể chuyển kho dự trữ uranium làm giàu của mình sang một quốc gia khác trong trường hợp đạt được thỏa thuận với Mỹ về chương trình hạt nhân. Ông cho biết, việc chuyển giao uranium đã làm giàu ở mức 20% và 60% không phải là lằn ranh đỏ đối với Tehran, và bổ sung rằng vật liệu đó cũng có thể ở lại Iran dưới sự giám sát của IAEA.

Tuy nhiên, như ông nhấn mạnh lại vào Chủ nhật, Iran sẽ không từ bỏ quyền sản xuất uranium trong nước - một điều kiện mà Mỹ phản đối.

Phát biểu của ông Iravani được đưa ra trong bối cảnh các nước phương Tây, trong đó có Mỹ, đang thúc giục Iran nối lại đàm phán về chương trình hạt nhân của mình, sau khi Mỹ tiến hành các cuộc không kích vào ba cơ sở của Iran.

Ông Grossi nói với CBS rằng hiện có "sự thống nhất trong đánh giá rằng thiệt hại là rất nghiêm trọng", nhưng vẫn cho rằng Iran có thể bắt đầu làm giàu uranium trở lại trong vài tháng.

"Các cơ sở của họ vẫn còn đó", ông nói. "Chỉ cần vài tháng, hoặc thậm chí chưa đến thế, là họ có thể vận hành lại một số cụm máy ly tâm và sản xuất uranium làm giàu. Nói một cách thẳng thắn, không thể nói rằng mọi thứ đã biến mất và không còn gì nữa".

Vào Chủ nhật, ông Trump một lần nữa bác bỏ thông tin rằng Iran đã di chuyển 400kg uranium làm giàu ở mức 60% trước các cuộc không kích nhằm vào cơ sở Fordow, được coi là trung tâm chương trình làm giàu của Iran.

"Chuyện đó rất khó, rất nguy hiểm và uranium rất nặng, hơn nữa chúng tôi không báo trước vì họ không biết là chúng tôi sẽ đến", ông Trump nói với người dẫn chương trình Maria Bartiromo của Fox News.

Ông Trump suy đoán rằng các phương tiện xuất hiện gần lối vào Fordow trước cuộc không kích có thể là xe chở thợ xây đến để bịt kín cơ sở. "Hiện giờ có hàng nghìn tấn đá nằm trong đó", ông nói. "Toàn bộ nơi đó đã bị phá hủy hoàn toàn".

Tuy nhiên, Washington Post hôm Chủ nhật đưa tin rằng Mỹ đã nghe lén được các cuộc trao đổi của quan chức cấp cao Iran, trong đó họ thừa nhận mức độ thiệt hại không nghiêm trọng như dự đoán ban đầu.

Cũng trong ngày Chủ nhật, Tổng tham mưu trưởng quân đội Iran, ông Abdolrahim Mousavi, được cho là đã nói với Bộ trưởng Quốc phòng Ả Rập Xê Út trong một cuộc điện đàm rằng Tehran không tin tưởng Israel sẽ tuân thủ lệnh ngừng bắn vừa được ông Trump công bố, kết thúc cuộc chiến kéo dài 12 ngày giữa hai bên.

"Vì chúng tôi hoàn toàn nghi ngờ việc kẻ thù tuân thủ các cam kết, bao gồm cả ngừng bắn, nên chúng tôi sẵn sàng đáp trả mạnh mẽ nếu có hành vi gây hấn lặp lại", ông Mousavi nói, theo hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ.

Tướng Iran cũng nói thêm: "Israel và Mỹ đã cho thấy họ không tôn trọng bất kỳ quy tắc hay chuẩn mực quốc tế nào. Chúng tôi không phải là bên khơi mào chiến tranh, nhưng chúng tôi đã đáp trả bằng toàn bộ sức mạnh".

Lê Anh (Theo Theguardian, CBSnews)