Israel bác bỏ thỏa thuận ngừng bắn mới tại Gaza do Mỹ đề xuất
Ngày 26/5, kênh truyền hình nhà nước Israel Kan TV đưa tin Chính phủ Israel đã từ chối đề xuất ngừng bắn mới do Mỹ làm trung gian, nhằm chấm dứt chiến dịch quân sự tại Dải Gaza và thúc đẩy việc thả thêm 10 con tin.
Xe quân sự Israel được triển khai gần biên giới với Dải Gaza ngày 20/5/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Một quan chức cấp cao trong phái đoàn đàm phán của Israel cho biết đề xuất bao gồm việc thả 5 con tin còn sống và 5 thi thể, thiết lập lệnh ngừng bắn kéo dài 70 ngày, tăng cường viện trợ nhân đạo và tiến hành đàm phán một thỏa thuận ngừng bắn lâu dài. Tuy nhiên, phía Israel đã bác bỏ kế hoạch này, coi đó là “sự đầu hàng Hamas”.
Thay vào đó, Israel tiếp tục ủng hộ “Khuôn khổ Witkoff” - sáng kiến do Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đưa ra hồi tháng Ba, đề xuất thả thêm con tin Israel để đổi lấy lệnh ngừng bắn 50 ngày, đồng thời mở ra đàm phán về một thỏa thuận ngừng bắn dài hạn.
Đề xuất không đề cập việc rút quân hay trả tự do cho tù nhân Palestine, những điều kiện then chốt của Hamas. Vòng đàm phán gián tiếp gần đây nhất giữa Israel và Hamas đã kết thúc hôm 22/5 sau khi ông Netanyahu ra lệnh triệu hồi phái đoàn.
Đây là nỗ lực mới nhất nhằm chấm dứt chiến dịch quân sự kéo dài suốt 19 tháng và đảm bảo việc thả 58 con tin còn lại đang bị giữ tại Gaza. Israel trước đó đã chấm dứt thỏa thuận ngừng bắn ba giai đoạn vào tháng Ba, sau hai tháng thực thi trong đó Hamas đã thả 33 con tin.
Cùng ngày, quân đội Israel phát cảnh báo sơ tán đối với một số khu vực tại thành phố Khan Yunis, miền Nam Gaza, sau các vụ phóng tên lửa từ khu vực này. Thông báo kêu gọi người dân rời khỏi khu vực và di chuyển về phía Tây, đến vùng Mawasi, đồng thời cảnh báo đây là khu vực chiến sự nguy hiểm.
Trong một diễn biến liên quan, tờ The Guardian đưa tin hơn 2.000 quan chức thuộc các cơ quan Liên minh châu Âu (EU) đã ký một bức thư gửi lãnh đạo EU, chỉ trích phản ứng yếu kém của khối trước cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Gaza.
Bức thư cho rằng sự thiếu hành động đã góp phần tạo ra môi trường vô trách nhiệm dẫn đến cuộc xung đột toàn diện hiện nay.
Cũng trong ngày 26/5, Thủ tướng Đức Friedrich Merz bày tỏ lo ngại tình hình nhân đạo tại Gaza, cho rằng các cuộc tấn công gần đây của Israel đã vượt quá khuôn khổ cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố.
Thủ tướng Đức cho rằng mức độ thiệt hại dân sự ngày càng gia tăng tại Gaza không còn có thể được xem là hành động chính đáng trong cuộc chiến chống Hamas. Ông Merz cho biết sẽ có cuộc điện đàm với người đồng cấp Israel Netanyahu trong tuần này nhằm kêu gọi kiềm chế. Ông đồng thời nhấn mạnh Đức sẽ tiếp tục duy trì lập trường thận trọng hơn so với một số đối tác châu Âu trong việc chỉ trích Israel.
Trong diễn biến khác, theo phóng viên TTXVN tại Israel, trong nhiều năm, trước và trong cuộc chiến giữa Israel và phong trào Hồi giáo Hamas, một nhóm nghiên cứu thuộc Đại học Tel Aviv (TAU) đã theo dõi tỉ lệ xuất hiện các triệu chứng rối loạn tâm lý hậu sang chấn (PTSD) ở các binh sĩ chiến đấu trong thời gian tại ngũ và sau khi giải ngũ.
Kết quả cho thấy chiến tranh đã làm trầm trọng thêm tình trạng căng thẳng tâm lý, với 12% số người tham gia khảo sát báo cáo có triệu chứng PTSD ở mức nghiêm trọng. Các báo cáo gần đây cũng cho thấy hiện tượng kiệt sức trong lực lượng dự bị của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), khi một số người đã trải qua nhiều đợt chiến đấu kéo dài.
Trong khi tỉ lệ tham gia lực lượng dự bị vượt 100% vào thời điểm đầu chiến sự, hiện nay con số này đã giảm xuống chỉ còn từ 75% đến 85%. Nhiều nguyên nhân được đưa ra để lý giải cho sự sụt giảm này, bao gồm: ảnh hưởng tiêu cực đến việc làm và thu nhập của quân nhân dự bị; sự ảnh hưởng tới cuộc sống gia đình và xã hội; sự bất mãn với bất công trong việc chia sẻ gánh nặng phục vụ quân ngũ, khi chỉ một bộ phận rất nhỏ dân số liên tục được triệu tập; và sự suy giảm động lực do chiến tranh kéo dài bất thường.
Một yếu tố quan trọng khác là sự suy giảm sức bền tinh thần của những binh sĩ phải trải qua các trải nghiệm chiến đấu ám ảnh, đặc biệt là những người xuất hiện triệu chứng PTSD nặng sau khi phục vụ trong cuộc xung đột Israel - Hamas.
Các nhà nghiên cứu đã theo dõi khoảng 580 binh sĩ được tuyển vào một lữ đoàn bộ binh của IDF vào tháng 3/2019, tức hơn 4 năm trước khi xảy ra vụ tấn công ngày 7/10/2023 do Hamas thực hiện tại miền Nam Israel.
Theo Giáo sư Bar-Haim, các triệu chứng PTSD đã từng được ghi nhận ở binh sĩ Israel trong Chiến tranh Yom Kippur cách đây gần 52 năm và ở binh lính Mỹ trong chiến tranh tại Việt Nam, Afghanistan trước đây và nhiều nơi khác. Dù thời gian chiến tranh khác nhau, tỉ lệ xuất hiện triệu chứng PTSD lại tương đương.
Kết quả cho thấy, tỉ lệ binh sĩ có triệu chứng PTSD ở mức nghiêm trọng tăng dần theo thời gian phục vụ. Khi mới nhập ngũ, chưa đến 0,5% có tiền sử PTSD. Sau 18 tháng (gồm 6 tháng huấn luyện và 9 tháng tác chiến), tỉ lệ này tăng lên 2,6%. Giai đoạn cuối nghĩa vụ, con số này là 4,4%. Sáu tháng sau khi giải ngũ, dù kỳ vọng các triệu chứng sẽ thuyên giảm, thì gần 8% báo cáo mức độ triệu chứng lâm sàng.
Đặc biệt, giai đoạn này không có chiến tranh hay chiến dịch quân sự quy mô lớn, cho thấy ngay cả trong thời kỳ "bình thường," nguy cơ tổn thương tâm lý ở binh sĩ vẫn hiện hữu.
Các nhà nghiên cứu kết luận: “Xung đột Israel - Hamas làm gia tăng thêm tỉ lệ PTSD, với khoảng 12% người tham gia nghiên cứu báo cáo các triệu chứng ở mức độ lâm sàng. Điều này hoàn toàn không bất ngờ, và phù hợp với dữ liệu từ các đội quân khác từng tham chiến trong các cuộc chiến cường độ cao”.
Nhóm nghiên cứu cảnh báo rằng hệ thống sức khỏe tâm thần của Israel đang trong tình trạng khẩn cấp. Các nhà hoạch định chính sách cần có hành động cấp bách để thiết kế những giải pháp lâu dài nhằm điều trị cho số lượng lớn cựu binh mắc PTSD.
