Ít nhất 20 người chết vì tranh giành mỏ vàng

Các chủ đất địa phương nhận được tiền thu được từ mỏ Porgera, một trong những mỏ giàu nhất thế giới, như một khoản bồi thường cho thiệt hại về môi trường. Nhiều nhóm đã xung đột về mỏ, một tai họa mà Giáo hoàng Francis đã lên án cách đây vài ngày trong chuyến thăm của mình.

Ít nhất 20 người đã thiệt mạng trong các cuộc đụng độ dữ dội nổ ra cách đây khoảng 5 ngày gần mỏ vàng Porgera, thuộc tỉnh Enga của Papua New Guinea.

Cảnh sát trưởng nước này, David Manning, đã ban hành lệnh khẩn cấp để bảo vệ cơ sở hạ tầng và cư dân khỏi "những người khai thác bất hợp pháp" "sử dụng bạo lực để ngược đãi và khủng bố những chủ đất địa phương".

Mỏ lớn thứ hai của Papua New Guinea được mở vào năm 1990 và là nguồn xung đột giữa các nhóm bộ lạc về quyền sở hữu đất đai.

Đức Giáo hoàng Francis đã đề cập đến vấn đề này nhiều lần trong chuyến thăm gần đây tới Châu Á và Châu Đại Dương. Chỉ một tuần trước, ngài đã kêu gọi chấm dứt bạo lực bộ lạc và kêu gọi phân phối công bằng của cải từ tài nguyên thiên nhiên.

Người ta không rõ có bao nhiêu thợ mỏ bất hợp pháp hoạt động trong khu vực, nhưng theo chính quyền địa phương, kể từ khi mỏ mở cửa trở lại vào cuối năm 2023, số lượng người di cư đào vàng tại mỏ và các khu vực xung quanh đã tăng lên, gây xung đột với chủ đất địa phương, những người thay vào đó được các công ty khai thác nước ngoài bồi thường cho những thiệt hại về môi trường mà họ gây ra.

Vào tháng 4, sau khi mỏ mở cửa trở lại, Ủy viên Manning đã dán nhãn những người di cư từ các vùng khác của Papua New Guinea là "những người chiếm đất bất hợp pháp".

“Những kẻ gây rối này đang chiếm dụng đất tư nhân một cách bất hợp pháp để kiếm lợi nhuận bất chính và họ không quan tâm đến việc làm hại ai hoặc gây thiệt hại gì. Lòng tham này đang gây hại cho các doanh nghiệp và cộng đồng của Thung lũng Porgera”, ông nói.

Để đối phó với tình hình, lực lượng an ninh đã được phép sử dụng vũ lực để dập tắt mọi hành vi bạo lực.

Các video và hình ảnh gần đây được đăng trực tuyến cho thấy những người đàn ông được trang bị vũ khí hạng nặng lang thang trên đường phố, các tòa nhà bốc cháy và những gia đình phải di tán.

Ủy viên Manning đã ra lệnh cho các sĩ quan hành động chống lại bất kỳ ai mang theo vũ khí. Điều này có nghĩa là "bất kỳ người nào mang theo vũ khí tấn công ở nơi công cộng sẽ bị coi là mối đe dọa và sẽ bị xử lý theo đó, bằng vũ lực", ông nói vào ngày 14/9.

Thêm 122 sĩ quan và một số binh lính đã được triển khai để khôi phục trật tự. "Chúng tôi cũng kêu gọi các chủ đất hỗ trợ các hoạt động của lực lượng an ninh để bảo vệ người dân và cơ sở hạ tầng trên đất của họ", Manning nói thêm.

Theo Benar News, New Porgera, công ty điều hành mỏ, đã tạm dừng hoạt động vì không thể đảm bảo an toàn cho nhân viên của mình.

James McTiernan, tổng giám đốc công ty, cho biết trong một tuyên bố: "Trong 24 giờ qua, một cuộc xung đột giữa các bộ lạc đã leo thang đáng kể và ảnh hưởng đến nhiều nhân viên của chúng tôi". Nhân viên địa phương được phép nghỉ phép không lương để đưa gia đình đến nơi an toàn.

Mỏ vàng Porgera nằm cách thủ đô Port Moresby khoảng 600 km về phía tây bắc, ở độ cao hơn 2.000 mét. Đây là một trong 10 mỏ vàng hàng đầu thế giới, tạo ra khoảng 10% kim ngạch xuất khẩu hàng năm của Papua New Guinea.

Kể từ tháng 5, người ta chỉ có thể đến được địa điểm này bằng cách đi bộ hoặc đi máy bay sau khi một trận lở đất cắt đứt các tuyến đường bộ, khiến hơn 100 người thiệt mạng. Khu vực này là nơi sinh sống của khoảng 50.000 người trong một đất nước có 12 triệu dân.

New Porgera Limited có 51% thuộc sở hữu của các cổ đông người Papua (Kumul Minerals, một công ty cổ phần nhà nước, các chủ đất địa phương và tỉnh Enga) trong khi 49% thuộc sở hữu của Barrick Niugini, một liên doanh giữa Barrick Gold của Canada và Zijin Mining của Trung Quốc.

Năm 2019, chính phủ Papua New Guinea đã từ chối gia hạn giấy phép cho các công ty nước ngoài, dẫn đến việc đóng cửa mỏ vào tháng 4/2020. Tuy nhiên, hoạt động đã được nối lại vào tháng 12/2023 sau thời gian đàm phán dài.

Người dân đã nhiều lần báo cáo về tình trạng bạo lực của lực lượng an ninh và cố gắng thu hút sự chú ý đến vấn đề chất thải và chất thải từ khai thác mỏ, vốn đã gây ô nhiễm các con sông địa phương trong nhiều năm và khiến một số vùng đất trở nên vô dụng.

Ánh Vân