JW GROM - đơn vị tác chiến đặc biệt của Ba Lan

GROM dịch sang tiếng Ba Lan có nghĩa là sấm sét. Hình ảnh con đại bàng cầm tia sét trong logo của họ chính là thể hiện điều này. Thêm nữa, GROM còn có mối quan hệ thân tình với Lực lượng đặc nhiệm vương quốc Anh (SAS) và Lực lượng Delta (Mỹ), những chiến binh của GROM là những bậc thầy về hoạt động trinh sát và tác chiến tiên tiến. Những người lính thầm lặng và hoạt động hiệu quả này đã được đặt cho biệt danh “Các bác sĩ giải phẫu”, biệt danh này xuất phát từ năng lực y tế tổng thể của họ.

GROM đặt dưới quyền điều động của Wojska Specjnale tức Bộ tư lệnh quân đội đặc biệt (STC). Thực vậy, cấu trúc chỉ huy này được triển khai nhằm mục đích đảm bảo sự hiệp đồng tác chiến và chiến thuật giữa các đơn vị đặc nhiệm. GROM đã hoạt động khá nhịp nhàng và hiệu quả trên khắp Châu Âu và thế giới. Tác giả bài viết, Wesley Martin, cựu sinh viên của Học viện nghiên cứu Hoa Kỳ và Viện nghiên cứu Ronald Reagan ở Washington, DC. Hiện tại ông Martin đang học năm cuối tại Đại học Southern New Hampshire với chuyên ngành Luật & Chính trị.

Ngược dòng lịch sử

GROM có nguồn gốc hình thành từ khi các đặc nhiệm Ba Lan chiến đấu chống lại nền Đệ tam đế chế trong thời Thế chiến II, mà cụ thể là Cichociemni tức “những chiến binh vô hình và thầm lặng”. Được huấn luyện tại Anh, Cichocienmi đóng một vai trò quan trọng trong các nỗ lực kháng chiến của Quân đội Ba Lan (Armia Krajowa, lực lượng chủ lực của Ba Lan suốt trong Thế chiến II khi Ba Lan phải đối mặt với hiểm nguy từ Đức Quốc xã (ĐQX). Quân đội Nhà được thành lập vào năm 1942 từ Lực lượng liên minh vũ trang) cũng như cuộc Khởi nghĩa Warsaw năm 1944. Năm 1995, GROM được trao tặng danh hiệu cao quý đặc biệt “Lính dù Cichociemni của quê hương”.

Các đặc vụ GROM trong một khóa huấn luyện chiến đấu.

Năm 1990, lần đầu tiên GROM định hình là một lực lượng cảnh sát tinh nhuệ chống khủng bố dưới quyền chỉ huy của đại tá Slawmoir Petelicki. Là người bị ảnh hưởng mạnh những tiêu chuẩn của NATO nên ông Petelicki nhận ra rằng Ba Lan cần phải có một đội tác chiến đặc biệt hàng đầu thế giới thời hậu Chiến tranh Lạnh. Bản thân ông Petelicki cũng nhìn thấy trước một lực lượng chống khủng bố có tính phản ứng cao. Thế rồi vào đầu năm 1990, một nhà ngoại giao Ba Lan cùng phu nhân đã bị bắn hạ bởi những tay súng của Tổ chức hành động cách mạng (ORA) tại Lebanon. Tổ chức này buổi ban đầu đã nhận huấn luyện tác chiến đặc biệt bởi lực lượng Delta (Mỹ) và SAS (Anh).

Năm 1990, 13 người lính Ba Lan đã được cử sang Mỹ. Họ được đào tạo tại Rocky Mountains (có thể là trong căn cứ ở Trại Hale, tiểu bang Colorado), 13 người này đã trải qua một quá trình huấn luyện chiến tranh khác thường hết sức gian khổ. Một thời gian ngắn ngay sau khi họ được cử sang Mỹ, CIA đã bay đến Ba Lan nhằm huấn luyện cho GROM. Thêm nữa, trong số những người được CIA cử sang đào tạo có tay bắn tỉa thiện xạ Larry Freedman (người Mỹ đầu tiên đã tử trận ở Somalia vào năm 1992). Ông Piotr Gastal nằm trong số 13 lính GROM ban đầu, nhớ lại đã được huấn luyện với FBI, CIA và thậm chí cả Đội hải quân số 6 (Seal Team 6, DEVGRU). Ông Gastal đã cứu một đặc vụ Delta khỏi bị rơi xuống vách đá trong một lần huấn luyện.

JW GROM đã được huấn luyện ra sao?

Được tuyển chọn kỹ lưỡng từ hàng ngũ quân đội Ba Lan, quá trình đào tạo các tân binh GROM bao gồm 3 khóa huấn luyện bổ sung. Sức mạnh thể chất và tinh thần cần thiết để trở thành thành viên của GROM là đặc biệt cao. Họ bắt buộc thức dậy đúng 5 giờ sáng và đi hành quân rầm rộ cùng điều hòa thể chất và xét nghiệm tâm lý. Rồi thì các ứng viên trải qua một quá trình ép xác để giảm cân nhằm kiểm tra lòng quyết tâm: đốt cháy bổ sung 5000calori/ngày. Bước đầu tiên trong việc trở thành đặc nhiệm là các tân binh GROM sẽ bắt đầu bằng khóa đào tạo “Xanh lá cây”. Đào tạo xanh lá cây là các bước huấn luyện căn bản về tác chiến đặc biệt, nó bao gồm trinh sát thực địa, phá hoại bằng vỏ bọc sâu, khai thác và sơ tán dân, và loại bỏ những mối đe dọa cá nhân.

Đại tá Slawmoir Petelicki, quyền chỉ huy đầu tiên của JW GROM.Ảnh nguồn: Fundacjacichociemnych.pl.

Sau khóa đào tạo xanh lá cây, học viên sẽ bước đến giai đoạn đào tạo xanh da trời, bao gồm nhiều khả năng tác chiến cấp cao hơn. Đào tạo xanh da trời chủ yếu tập trung vào can thiệp hải quân và hàng hải. Lấy ví dụ như, các học viên xanh da trời phải chịu đựng được các hoạt động rèn luyện hải quân đặc biệt căng thẳng. Ngoài ra khóa học này còn bao gồm bơi dưới nước, phá hoại hải quân, và cả trinh sát hải quân. Cuối cùng các tân binh sẽ chuyển sang huấn luyện đen, đây là tầng đào tạo cao nhất. Các tân binh khi đó sẽ tham gia vào huấn luyện giải cứu con tin, bảo vệ các yếu nhân (VIP) và bảo vệ khu vực. Các đặc vụ GROM liên tục được đào tạo không ngừng, chẳng hạn như thường xuyên nhảy dù trên không, phá dỡ dưới nước, y học chiến đấu, bắn pháo hiệu và huấn luyện độ cao. Ít nhất 75% các đặc vụ GROM là lính cứu thương, càng đóng đinh sâu hơn vào huyền thoại “Các bác sĩ giải phẫu”.

Mặt khác trang bị khí giới cho GROM cũng hết sức được đặc biệt quan tâm. Thứ nhất về trang bị hỏa khí, gồm có các loại súng trường tấn công Beryl 1996, súng trường tấn công H&K HK416, súng tiểu liên CZ Scorpion EVO 3, súng cầm tay Colt M4A1 (được thay thế bởi HK416), súng trường tấn công H&K G36, súng tiểu liên H&K MP5/MP5SD, súng tiểu liên FN P90, súng máy cấp tiểu đội FN Minimi LMG, súng ngắn bán tự động Glock 17, súng ngắn bán tự động FN.57, súng ngắn bán tự động H&K USP, súng trường không giật Carl Gustav, súng phóng lựu Pallad, súng trường chiến đấu nâng cao M14 EBR, và súng bắn tỉa công phá bán tự động Barrett M82. Về trang bị phương tiện và máy bay, gồm có xe có bánh đa năng cơ động cao HMMWV MLTP, xe được bảo vệ chống mìn Oshkosh M-ATV MRAP, xe hậu vệ Land Rover, xe địa hình đa năng Tarpan Honker 4×4, xe mô tô đa dụng Yamaha XT660, và trực thăng vận tải hạng trung S-70i Blackhawk.

Bên cạnh đó các đặc vụ GROM cũng được trang mũ bảo hiểm Ops Core FAST PELTOR, mặt nạ phòng độc S10, bộ đồ CBRN (bộ đồ dùng cho đặc nhiệm Ba Lan), găng tay (băng tay chiến thuật Blackhawk), túi y tế IFAK, bao súng lục SERPA USP, chuông chiến thuật ATS.

Những chiến dịch đáng nhớ

Như đã nhắc đến ở phần trên, lúc đầu GROM là một đơn vị chống khủng bố tinh hoa, sau đó chuyển đổi thành một nhóm hoạt động đặc nhiệm chính thức. Các đặc vụ GROM đã làm việc chặt chẽ với tình báo Mossad dẫn đến thành công của Chiến dịch Cầu, nó là một nỗ lực tham vọng nhằm hồi hương người Do Thái từ Liên Xô đến Israel. Thi thoảng đặc nhiệm GROM cũng đến St. Petersburg, Tbilisi và Kyiv để thực hiện các hoạt động tra soát chống khủng bố ở các sân bay và trạm xe buýt song song hành động cùng với Mossad.

Vào ngày 4/6/1992, ông Antoni Macierewicz (sinh năm 1948, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan) đã công bố một danh sách mật gọi là “Danh sách Macierewicz” gồm có 64 thành viên của chính phủ và quốc hội Ba Lan đã được nhận dạng là những mật vụ nước ngoài trong kho lưu trữ của cảnh sát. Trước khi ông Macierewicz trình bày “Danh sách Macierewicz”, vào ngày 29/5/1992, các đảng phái đối lập đã đệ trình một kiến nghị bất tín nhiệm, họ yêu cầu một cuộc bỏ phiếu nhằm định đoạt số mệnh của chính phủ Jan Olszewski (giai đoạn 1991-1992).

Các đặc vụ GROM đột nhập một khu phức hợp ở Iraq.

Vào đêm 4/6/1992, sau khi trình bày 2 danh sách chấn động, kiến nghị bất tín nhiệm đã được thông qua và chính phủ Olszewski đã bị giải tán. Tình hình này đã được mô tả chân thực trong bộ phim tài liệu mang tiêu đề “Nocna Zmiana”. Các đặc vụ GROM đã cung cấp một loạt những biện pháp an ninh trong những ngày sau đó. Không chỉ bảo vệ an ninh trong nước, GROM còn đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động đặc biệt ở nước ngoài. Chẳng hạn như năm 1994, các đặc vụ GROM được phái tới Haiti. Cùng với lực lượng Delta, GROM cung cấp an ninh và bảo vệ các yếu nhân trong Chiến dịch giữ vững nền dân chủ (một cuộc can thiệp quân sự nước ngoài nhằm xóa bỏ chế độ của Tổng thống đắc cử Jean-Bertrand Aristide). Ba Lan là quốc gia duy nhất ngoài Mỹ đã gửi quân tham gia chiến dịch này. Ngoài ra bắt đầu từ năm 1995, GROM đã tham gia vào nhiều chiến dịch trên khắp vùng Balkans, các đặc vụ được phái tới Sarajevo khi 2 người Ba Lan bị bắt làm con tin.

Tiếp đó đến năm 1996, các đặc vụ GROM cũng hoạt động ở Đông Slavonia, làm việc sát cánh với các lực lượng NATO và Liên hợp quốc (UN). GROM nhận được sự tán thưởng khắp thế giới khi bắt sống Slavko Dokmanovic, kẻ được mệnh danh là “Đồ tể Vukovar”. Dokmanovic, người Serbia gốc Croatia, chịu trách nhiệm trong việc sát hại ít nhất 200 người gây nên Thảm kịch Vukovar tại Croatia năm 1991. Cho đến năm 2003, GROM đã bắt thêm 6 tội phạm chiến tranh, cung cấp bảo vệ an ninh cho đại sứ Mỹ ở Kosovo, cùng các nhiệm vụ do thám tại Nam Tư. Cũng trong năm 2003, GROM bắt đầu hoạt động ở Iraq với Chiến dịch tự do bền vững. Họ được cử đi chiếm giữ 2 trạm dầu mỏ Khor al Amaya và Mina al Bakr. Khi trực thăng gần hạ cánh xuống những địa điểm này, họ đã gặp phải sự kháng cự của lực lượng mặt đất và kết quả đã bắt hơn 30 binh sĩ Iraq làm tù bình.

Bằng cách hợp tác với Đội hải quân 5 (Seal Team 5), các đặc vụ GROM đã tiếp quản đập nước Mukarayin. Khi nhìn thấy những chiếc trực thăng tấn công MH-53 Pave Low, binh lính Iraq lập tức quy hàng. Cuối cùng chỉ có duy nhất 1 đặc vụ GROM bị thương bể mắt cá nhân chỉ vì hạ thang dây quá nhanh. Hồi tháng 3/2003, GROM đã làm việc trực tiếp với Đơn vị viễn chinh thứ 15 của Thủy quân lục chiến Mỹ cũng như Lữ đoàn đặc công số 3 của Anh nhằm tiếp quản trạm và cảng dầu mỏ ngoài khơi Umm Qasr. Tuy nhiên, trong cuộc tấn công đó, đã có 14 lính trong lực lượng kết hợp bị thương vong. Cuộc tấn công kéo dài vài ngày và nó chỉ kết thúc khi lực lượng đồng minh chiếm giữ Umm Qasr và trạm dầu của nó.

Bên cạnh đó GROM đã hoạt động khá mạnh trong sứ mệnh đồng minh ở Afghanistan. Đáng lưu ý là GROM đã hình thành nên “Đặc nhiệm 49” (TF49) chuyên thực hiện các nhiệm vụ trinh sát và đột kích trực tiếp. TF49 được giao trọng trách rút ngắn Danh sách hiệu ứng ưu tiên chung, nôm na là danh sách bắt sống hoặc thanh trừng các phần tử nổi dậy của Bộ tư lệnh hành quân đặc biệt chung Mỹ (JSOC). TF49 hoạt động chủ yếu ở tỉnh Ghazni, và phần lớn các hoạt động của GROM trong thời gian này vẫn được giữ bí mật. GROM rời Afghanistan với phần còn lại của đội quân đa quốc gia khi chính phủ Afghanistan đầu hàng Taliban. Năm 2012, JW GROM và JW Formoza (Lực lượng người nhái Ba Lan) đã chứng minh khả năng bảo đảm an ninh tại sự kiện Eurovision (Cuộc thi ca khúc truyền hình Châu Âu).

Một số báo cáo nói rằng GROM đã hiện diện tại Ukraine. Hoạt động này có lẽ đã diễn ra trong chuyến thăm Kyiv gần đây của Tổng thống Ba Lan, Andrzej Duda. GROM cũng xuất hiện khi ông Duda thăm thú các nước vùng Baltic trong năm 2022. Chắc chắn kinh nghiệm trận mạc trong quá khứ của GROM đã khiến họ trở thành một lực lượng được lựa chọn nhằm bảo vệ an ninh trong khu vực xung đột.

Văn Chương (Tổng hợp)