Kết nối nghị viện, mở rộng hợp tác Việt Nam-Maroc

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Senegal, Maroc và dự Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 6 tại Thụy Sĩ. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Tiếp nối sau chuyến thăm chính thức Cộng hòa Senegal, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sẽ thăm chính thức Vương quốc Maroc theo lời mời của Chủ tịch Hạ viện Vương quốc Maroc Rachid Talbi Alami.

Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của lãnh đạo chủ chốt Việt Nam tới Maroc sau 6 năm, diễn ra vào thời điểm hai nước đang chuẩn bị cho các hoạt động kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 2026 (27/3/1961-27/3/2026).

Chuyến thăm góp phần củng cố và tăng cường hơn nữa quan hệ hữu nghị, hợp tác tốt đẹp cùng có lợi giữa Việt Nam với Maroc.

Hơn 6 thập kỷ quan hệ hữu nghị tốt đẹp

Chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 27/3/1961, trải qua 64 năm, tình cảm hữu nghị, sự gắn bó giữa hai quốc gia, hai dân tộc Việt Nam-Maroc ngày càng được củng cố, phát huy trên nhiều lĩnh vực.

Theo đánh giá của Thứ trưởng Bộ ngoại giao Đặng Hoàng Giang, sau gần 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, quan hệ Việt Nam-Maroc ngày càng phát triển trên cả 3 kênh đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại Nhân dân.

Quan hệ chính trị-ngoại giao hai nước có nhiều bước phát triển quan trọng nhờ vào những hoạt động trao đổi đoàn lãnh đạo cấp cao ngày một gia tăng. Về phía Việt Nam, có các chuyến thăm Maroc của: Thủ tướng Phan Văn Khải (tháng 11/2004); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An (tháng 12/2005); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (tháng 3/2019); Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa (tháng 6/2024); Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương Tạ Ngọc Tấn (tháng 10/2024)...

Về phía Maroc, có các chuyến thăm Việt Nam của: Thủ tướng Abbas El Fassi thăm chính thức (tháng 11/2008); Chủ tịch Thượng viện Mohamed Cheikh Biadillah dự họp Hội nghị Đại hội đồng Liên minh Nghị viện thế giới IPU-132 tại Hà Nội (tháng 3/2015); Chủ tịch Hạ viện Habib El Malki thăm chính thức (tháng 12/2017); Tổng Thư ký Hạ viện Maroc kiêm Chủ tịch Hiệp hội Tổng Thư ký Nghị viện Thế giới Najib El Khadi thăm, làm việc Việt Nam (tháng 6/2024); Chủ tịch Hạ viện Rachid Talbi El Alami dự Hội nghị Ban Chấp hành Liên minh Nghị viện Pháp ngữ (APF) tại Cần Thơ (tháng 1/2025)...

Hai nước có các cơ chế hợp tác như: Ủy ban liên chính phủ Việt Nam-Maroc (thành lập tháng 4/2007, đã họp 4 kỳ, kỳ gần đây nhất tháng 4/2018); Tham vấn Chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao (thành lập năm 2004, đã họp 5 kỳ, kỳ gần đây nhất vào tháng 4/2018); Tiểu ban hợp tác về Thương mại và Công nghiệp Việt Nam-Maroc (thành lập năm 2022, đã họp 2 kỳ, kỳ gần nhất là vào tháng 11/2024); Hội Hữu nghị Maroc-Việt Nam (thành lập tháng 3/2017, do Cao Ủy Maroc về Cựu chiến binh làm Chủ tịch); Hội Hữu nghị và Hợp tác Việt Nam-Maroc (thành lập tháng 12/2021, do Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam, nay là Bộ Khoa học và Công nghệ, làm Chủ tịch).

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tiếp Chủ tịch Hạ viện Maroc Rachid Talbi El Alami, tháng 1/2025. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Hai nước thường xuyên phối hợp và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn quốc tế. Maroc ủng hộ Việt Nam làm Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc khóa 2020-2021, làm thành viên Hội đồng Nhân quyền khóa 2023-2025, làm thành viên Hội đồng Chấp hành Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2021-2025...

Tiềm năng hợp tác trong nhiều lĩnh vực

Maroc đã công nhận Việt Nam có nền kinh tế thị trường đầy đủ vào tháng 12/2014. Hiện quan hệ kinh tế, thương mại giữa hai nước nhận được sự quan tâm của lãnh đạo các cấp hai bên, nhằm tạo cơ sở vững chắc để hai nước tiếp tục khai thác những tiềm năng, thúc đẩy trao đổi kinh tế, thương mại và xa hơn là đầu tư vì lợi ích thiết thực của cả hai quốc gia.

Kim ngạch thương mại song phương năm 2024 đạt trên 302 triệu USD, tăng 28,5% so với năm 2023. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu 275,95 triệu USD chủ yếu là điện thoại và linh kiện điện thoại, hạt tiêu, càphê... Maroc xuất khẩu 26,52 triệu USD chủ yếu là máy vi tính và nguyên liệu điện tử, phân bón, da, giày… Hai nước đặt mục tiêu sớm đạt kim ngạch thương mại song phương 500 triệu USD trong những năm tới.

Theo Đại sứ Maroc tại Việt Nam Jamale Chouaibi, hai nước có nhiều tiềm năng hợp tác trong các lĩnh vực công nghiệp Halal, luyện kim, phân bón, hàng không, dệt may và giày dép. Maroc bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam trở thành nhân tố quan trọng trong ngành công nghiệp Halal tại khu vực Đông Nam Á, được minh chứng qua sự tham gia của Viện Tiêu chuẩn Maroc (IMANOR) tại Hội nghị Quốc tế về Công nghiệp Halal lần thứ nhất tổ chức tại Hà Nội vào tháng 10/2024.

Đại sứ Jamale Chouaibi cho biết, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành một nhân tố quan trọng trên thị trường Halal quốc tế. Trong khi đó, Maroc, nhờ kinh nghiệm sâu rộng trong lĩnh vực chứng nhận Halal, sẵn sàng hợp tác chặt chẽ với Việt Nam bằng cách hỗ trợ nâng cao năng lực sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm có chứng nhận Halal, đặc biệt hướng tới các quốc gia Hồi giáo ở châu Phi và Trung Đông cũng như các quốc gia châu Âu có cộng đồng Hồi giáo lớn.

Ngoài ra, Đại sứ Jamale Chouaibi đánh giá, hai nước còn có nhiều cơ hội hợp tác trong quá trình chuyển đổi xanh, đặc biệt trong các lĩnh vực đổi mới như hydro xanh, điện gió ngoài khơi và xử lý carbon.

Với chuyên môn sâu rộng trong sản xuất điện và hoạt động cảng biển, hai nước sở hữu nền tảng vững chắc để tạo ra những mối liên kết hợp tác đầy triển vọng trong lĩnh vực này. Hai nước đã ký Biên bản ghi nhớ (MOU) vào ngày 28/3/2019 nhằm tăng cường hợp tác song phương trong lĩnh vực môi trường và phát triển bền vững.

Càphê là một trong số mặt hàng Việt Nam xuất khẩu sang Maroc. (Ảnh: Hoài Thu/TTXVN)

Về giáo dục-đào tạo, từ năm 2011, Maroc dành cho Việt Nam 10 học bổng/năm. Hiện có 20 sinh viên Việt Nam đang học tập tại Maroc. Năm 2014, phía Maroc đã giúp đào tạo 2 phóng viên tiếng Pháp cho báo Le Courrier du Vietnam. Từ năm 2016, Maroc đã mời 1 đại diện của Bộ Ngoại giao dự Khóa đào tạo về ngoại giao tại Maroc.

Hợp tác văn hóa, du lịch cũng được hai nước tăng cường thúc đẩy. Tháng 11/2018, Đại sứ quán Maroc tại Hà Nội phối hợp với Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội khánh thành Cổng Maroc tại Ba Vì, Hà Nội sau thời gian tu bổ và tôn tạo. Việt Nam cũng đã khánh thành “Cổng làng Việt Nam” theo phong cách truyền thống của Việt Nam ở ngoại ô Kesnitra, Maroc vào tháng 11/2022.

Đây là hai công trình mang tính biểu tượng ghi dấu lịch sử chung giữa hai dân tộc, có thể được đưa vào các chương trình du lịch của các công ty lữ hành Việt Nam-Maroc.

Những lĩnh vực đang phát triển mạnh mẽ này, cùng với cam kết chung trong việc thúc đẩy quan hệ đối tác kinh tế, không chỉ củng cố quan hệ song phương mà còn định vị hai quốc gia như những nhân tố chủ chốt trên các thị trường tiềm năng có tốc độ tăng trưởng nhanh.

Về hợp tác địa phương, hai bên đã ký thỏa thuận hợp tác giữa Đà Nẵng-Tanger vào tháng 3/2019 và đang hướng tới việc xây dựng quan hệ kết nghĩa giữa nhiều thành phố khác nữa của hai bên.

Cả Việt Nam và Maroc đều đã thành lập Hội hữu nghị tại mỗi nước. Hiện Cộng đồng người Việt tại Maroc, được hình thành từ những năm 1940, đến nay có khoảng 300-400 người.

Hợp tác cơ quan lập pháp hai nước Việt Nam-Maroc có nhiều bước phát triển

Hợp tác giữa cơ quan lập pháp hai nước Việt Nam-Maroc cũng luôn được chú trọng, cả trên bình diện song phương và đa phương.

Về song phương, Quốc hội Việt Nam và Hạ viện Maroc đã ký Thỏa thuận hợp tác làm cơ sở cho hai bên triển khai các hoạt động hợp tác nhân chuyến thăm chính thức Việt Nam của Chủ tịch Hạ viện Maroc Habib El Malki (tháng 12/2017). Hai bên cũng thường xuyên trao đổi các đoàn cấp cao, cấp Ủy ban, cơ quan tham mưu, giúp việc nghị viện.

Quốc hội khóa XV đã thành lập Nhóm Nghị sỹ hữu nghị Việt Nam-Maroc gồm 8 đại biểu Quốc hội do đồng chí Nguyễn Thị Thúy Ngần, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, làm Chủ tịch nhóm. Trong khi đó, Nhóm Nghị sỹ hữu nghị Maroc-Việt Nam của Hạ viện Maroc gồm 8 thành viên do bà Lubna Srhiri, nghị sỹ Casablanca làm Chủ tịch Nhóm.

Trên bình diện đa phương, Quốc hội hai bên duy trì tiếp xúc, tham vấn tại các diễn đàn như Liên minh Nghị viện thế giới (IPU), Liên minh Nghị viện Pháp ngữ (APF).

Tại Liên minh nghị viện Pháp ngữ (APF), Phân ban Việt Nam và Phân ban Maroc có mối quan hệ hợp tác chặt chẽ, đóng góp rất tích cực đối với hoạt động của APF.

Cùng với sự ủng hộ tích cực của Quốc hội Việt Nam trong vai trò là Chủ tịch Liên minh Nghị viện các nước Đông Nam Á (AIPA) 2020, Quốc hội Maroc đã chính thức được kết nạp là Quan sát viên Liên minh nghị viện Hiệp hội các nước Đông Nam Á (AIPA) (tháng 9/2020).

Trên nền tảng quan hệ tốt đẹp trên tất cả các kênh, theo Thứ trưởng Bộ ngoại giao Đặng Hoàng Giang, chuyến thăm chính thức Vương quốc Maroc của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lần này thể hiện rõ đường lối đối ngoại nhất quán và chủ trương ưu tiên của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay là tăng cường và mở rộng quan hệ hợp tác với các nước châu Phi, trong đó có Maroc.

Chuyến thăm được kỳ vọng sẽ mở ra một dấu mốc mới, với những triển vọng hợp tác mới khởi đầu cho giai đoạn phát triển sâu rộng hơn nữa trong quan hệ giữa Việt Nam với Maroc nói riêng, cũng như với toàn châu Phi nói chung.

Chuyến thăm là cơ hội để Việt Nam đa dạng hóa quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại, thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực, trong đó có hợp tác nghị viện với đối tác Maroc, thu hút tối đa các nguồn lực quốc tế phục vụ các mục tiêu phát triển đất nước trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, nâng cao hình ảnh và vị thế của Việt Nam cũng như Quốc hội Việt Nam trên trường quốc tế.

Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang cho biết, Maroc hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam tại Bắc Phi, với kim ngạch thương mại song phương tăng đều hằng năm. Do đó, chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đến Maroc sẽ tạo động lực mạnh mẽ để hai bên tiếp tục thúc đẩy hợp tác, nhất là về thương mại, đầu tư, nông nghiệp và du lịch, hướng tới mục tiêu kim ngạch thương mại song phương đạt 500 triệu USD trong những năm tới.

Đại sứ Maroc tại Việt Nam Jamale Chouaibi trong buổi làm việc với Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đặng Hoàng Giang ngày 18/7/2025 đã bày tỏ tin tưởng rằng chuyến thăm này sẽ là một dấu mốc mới trong quan hệ hai nước, là cơ hội để mở ra các lĩnh vực hợp tác mới, góp phần đẩy mạnh giao lưu giữa các địa phương Việt Nam và Maroc./.

(TTXVN/Vietnam+)