Kết nối người dân giữ gìn nét đẹp cộng đồng

Ông Bùi Văn Nam bên căn nhà sàn 40 năm tuổi của gia đình. Ảnh: S.Thao

Sự tích cực này của ông Nam đã góp phần gìn giữ, phát huy văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS).

Không bỏ nhà sàn

Hiện xã Suối Nho còn 3 nhà sàn truyền thống của đồng bào DTTS có tuổi đời trên 40 năm. 1 trong số này là căn nhà của già làng Bùi Văn Nam.

Ông Nam đến vùng đất này năm 1976. Đến năm 1984, gia đình ông dựng được căn nhà sàn với chất liệu gỗ. Ngôi nhà nằm ngay vị trí đẹp của khu đất vừa là nơi ở vừa là nơi canh tác của gia đình.

Mấy năm trước, gia đình ông xây dựng căn nhà kiên cố mới. Ban đầu, cả nhà muốn di dời vị trí nhà sàn để làm nơi xây nhà mới. Thêm vào đó, thời điểm này rộ lên việc nhiều thương lái tìm mua các nhà gỗ, nhà sàn của đồng bào, bởi hầu hết những căn nhà này đều được dựng bằng gỗ tốt, gỗ nguyên tấm. Nhiều gia đình trong xóm vì điều kiện kinh tế khó khăn và cần diện tích đất để dựng nhà mới… nên đã đồng ý bán.

Ông Nam cho hay, bản thân ông cũng chịu nhiều tác động, nhưng với mong muốn giữ lại nét đẹp truyền thống để cho con cháu cũng như cộng đồng dân tộc Mường trực tiếp thấy được nét sinh hoạt văn hóa, kiến trúc của dân tộc mình, vợ chồng ông quyết định vị trí xây căn nhà kiên cố sẽ nằm phía sau ngôi nhà sàn.

Nhờ quyết định này của vợ chồng ông mà những năm qua, nhiều đoàn khách ở các địa phương trong tỉnh đã ghé đến tham quan ngôi nhà. Các cơ quan báo, đài truyền hình trung ương, địa phương đã đến ghi hình không gian sống của đồng bào Mường tại Đồng Nai ở ngôi nhà này. Rồi nam nữ thanh niên trong cộng đồng cũng dẫn bạn bè đến ghi lại hình ảnh làm kỷ niệm.

Ngoài ra, vị già làng 70 tuổi này còn có công bảo tồn và truyền đạt nghề nấu rượu cần truyền thống. Mỗi khi nấu rượu cần, vợ chồng ông để con cháu cùng đến xem quá trình thực hiện. Rượu làm ra trước là để người trong nhà sử dụng trong dịp tết, sau là bán theo đặt hàng của mối quen. Nhờ vậy, nghề nấu rượu cần của đồng bào Mường tại Suối Nho thời gian qua luôn được giữ gìn.

Kết nối bà con xây dựng đời sống

Năm 2020, ông Bùi Văn Nam đã khởi xướng và kết nối thanh niên trong cộng đồng thành lập Tổ Giữ gìn an ninh trật tự trong vùng đồng bào DTTS. Hiện đây là một trong số ít cộng đồng DTTS trên địa bàn tỉnh duy trì được Mô hình Giữ gìn an ninh trật tự do chính đồng bào thực hiện.

Theo ông Nam, tổ hiện có 10 thành viên là thanh niên các DTTS. Ngoài sự tự giác của thành viên trong tổ, đồng bào DTTS trong ấp còn tích cực hỗ trợ trang bị đèn pin, đồng phục, giày cho thành viên của tổ. Bà con còn hỗ trợ thêm mì gói, trái cây để thành viên trong tổ bồi dưỡng trong quá trình làm nhiệm vụ.

Mỗi tuần 2 buổi tối, tổ kết hợp với tổ an ninh trật tự ấp tuần tra trong khu vực. Lực lượng giữ gìn an ninh trật tự này đã góp phần cùng cơ quan chức năng địa phương giữ gìn an ninh trật tự vùng đồng bào DTTS, góp phần tạo sự yên tâm cho bà con, nhất là những hộ sinh sống ở khu vực thưa vắng.

Ông Nam còn phát huy vai trò dẫn dắt, hướng dẫn con em trong cộng đồng học tập. Ông Nam chia sẻ: “Ấp 1 có 75 gia đình DTTS. Thời gian qua, nhiều con em đồng bào đã đi học đến nơi đến chốn, có việc làm tốt, cuộc sống ổn định. Do vậy, bản thân tôi rất mong ngày càng có nhiều trẻ học tập tốt”.

Vì vậy, với những trường hợp học sinh trốn học đi chơi, bỏ ngang việc học, ông Nam còn cùng giáo viên chủ nhiệm tìm đến nhà để nắm hoàn cảnh, vừa vận động nhưng cũng vừa răn phụ huynh và học sinh chăm lo việc học. Riêng với những trường hợp ham học nhưng hoàn cảnh gia đình khó khăn, ông tìm cách liên hệ các nơi để trợ giúp.

Em Đinh Đức Tiến (15 tuổi, dân tộc Mường) kể: “Gia đình em có 2 mẹ con nương tựa vào nhau. Sau khi học xong lớp 9, em rất muốn đi học tiếp nhưng vì hoàn cảnh gia đình khó khăn nên em dự định nghỉ học để đi làm thuê theo giờ và chăm sóc mẹ vì mẹ sức khỏe yếu. Khi hay tin, già làng Bùi Văn Nam cùng người con gái đang là giáo viên Trường phổ thông dân tộc nội trú tỉnh đã đến nhà động viên em cố gắng đi học, đồng thời hướng dẫn em làm hồ sơ xin nhập học tại trường, giới thiệu các chính sách ưu đãi của nhà nước dành cho học sinh DTTS. Kết thúc năm học 2023-2024, em đạt danh hiệu Học sinh giỏi. Tranh thủ những tháng nghỉ hè, em về nhà tìm việc làm thêm để giúp mẹ. Nhờ già làng Nam mà em mới mạnh dạn đi học xa nhà, bởi ở nhà đã có bà con đỡ đần cuộc sống của mẹ em”.

Văn Truyên