Khắc phục bất cập trong giải quyết khiếu nại, tố cáo

Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Thanh phát biểu tại hội nghị. Ảnh: VGP/Lê Sơn

Ông Nguyễn Văn Thanh, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết việc tổng kết là để chuẩn bị cho công tác sửa đổi, bổ sung Luật Khiếu nại và Luật Tố cáo cho phù hợp với tình hình hiện nay. Đây cũng đang là những vấn đề phải tổng kết, rút kinh nghiệm và đưa ra các giải pháp căn cơ hơn.

"Luật Khiếu nại quy định Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố phải trực tiếp tổ chức đối thoại trong giải quyết khiếu nại lần 2 thì đồng chí ấy lấy đâu ra thời gian để tổ chức đối thoại hàng trăm vụ việc mỗi năm. Đây là bất cập cần sớm xem xét, sửa đổi", ông Thanh nhấn mạnh.

Theo ông Nguyễn Văn Kim, quyền Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Thanh tra Chính phủ), Luật Khiếu nại và Luật Tố cáo có hiệu lực thi hành từ 1/7/2012, qua hơn 4 năm thi hành đã tạo hành lang pháp lý thuận lợi để công dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo (KNTC), đề cao trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước trong việc giải quyết KNTC của công dân.

Mặc dù có những chuyển biến tích cực, song tình hình KNTC vẫn tiềm ẩn nguy cơ bất ổn, như: Khiếu nại liên quan đến vấn đề chính trị, tôn giáo, yếu tố nước ngoài, nhiều người tham gia, một số nơi xuất hiện điểm nóng... Tình trạng này do nhiều nguyên nhân cả chủ quan và khách quan, trong đó có những hạn chế, bất cập của Luật.

Ví dụ, quy định về thẩm quyền giải quyết tố cáo trong trường hợp người bị tố cáo đã chuyển công tác, đã về hưu nhưng bị tố cáo lúc đương nhiệm, hoặc tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của cán bộ, công chức, viên chức tại thời điểm họ giữ chức vụ thấp nhưng hiện tại giữ chức vụ cao hơn; trường hợp cơ quan, tổ chức, đơn vị có người bị tố cáo nay đã giải thể hoặc sáp nhập đơn vị mới; tố cáo hành vi vi phạm của cơ quan, tổ chức trong việc thực thi công vụ; Luật chưa quy định thẩm quyền giải quyết tố cáo của thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ; thẩm quyền giải quyết tố cáo trong việc thực hiện nhiệm vụ của người có chức danh, chức vụ trong doanh nghiệp Nhà nước.

Chánh Thanh tra TP. Hà Nội Nguyễn Văn Tuấn Dũng cho rằng, đối thoại là phương thức thể hiện tính công khai, dân chủ trong giải quyết KNTC. Thông qua đối thoại có thể giúp giảm tình hình KNTC kéo dài, vượt cấp hoặc hình thành các “điểm nóng”.

Tuy nhiên, thời gian qua, việc thực hiện các quy định về tổ chức đối thoại, chủ yếu là đối thoại trong giải quyết KNTC lần 2 theo quy định tại Điều 39 của Luật Khiếu nại đã bộc lộ những bất cập, vướng mắc. Thực tế cho thấy, người giải quyết khiếu nại lần 2 là Chủ tịch UBND cấp huyện và chủ yếu là Chủ tịch UBND cấp tỉnh.

Ảnh: VGP/Lê Sơn

Ở Hà Nội, đơn khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết lần 2 của Chủ tịch UBND Thành phố là khoảng 400-500 vụ việc/năm. Vậy, nếu thực hiện đối thoại theo Điều 39 của Luật Khiếu nại là rất khó khăn và không khả thi, vì Chủ tịch Thành phố lấy đâu ra thời gian để đối thoại lần 2 với dân khi còn nhiều vấn đề quan trọng, cấp bách về kinh tế-xã hội, an ninh-quốc phòng… trên địa bàn đang cần giải quyết.

Từ đó, Thanh tra Thành phố Hà Nội đề xuất sửa đổi việc đối thoại giải quyết khiếu nại lần 2 theo hướng đối với những vụ việc phức tạp, kéo dài, đông người, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành thì người giải quyết khiếu nại lần 2 phải tiến hành đối thoại. Còn đối với những vụ việc khác, người giải quyết khiếu nại lần 2 được ủy quyền cho cấp phó hoặc người đứng đầu cơ quan chuyên môn được giao nhiệm vụ xác minh nội dung khiếu nại để tổ chức đối thoại.

Cũng đề cập đến vấn đề thẩm quyền trong giải quyết KNTC, Phó Chánh Thanh tra Bộ Công an Phạm Lê Xuất cho biết cần sửa đổi các bất cập càng sớm càng tốt. Chẳng hạn, Luật quy định Bộ trưởng Bộ Công an phải đến tận địa phương để giải quyết vụ việc liên quan đến quyết định buộc đi trường giáo dưỡng của một công dân thì không khả thi.

Hay việc bảo vệ người tố cáo cũng chưa quy định rõ ràng. Người tố cáo đến tố cáo với cơ quan có thẩm quyền như thế nào để được bảo vệ? Một vụ việc khiếu nại tố cáo về môi trường liên quan đến Bộ TN&MT, Bộ Công an và UBND tỉnh thì thẩm quyền giải quyết thuộc cơ quan nào?

Ông Hoàng Văn Liên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Long An đề xuất phải có chế tài cứng rắn xử lý những trường hợp lợi dụng KNTC để gây rối trật tự công cộng, xúc phạm người thi hành công vụ, lôi kéo người dân.

Bên cạnh đó, ngoài quy định xử lý trách nhiệm cán bộ nếu cố tình làm sai, phải quy định cán bộ làm không đủ trách nhiệm, rồi tham mưu sai lầm để lãnh đạo ra quyết định gây hậu quả xấu cũng phải bị xử lý. Có như vậy, nhân dân mới “chịu”.

Lê Sơn