Khắc phục điểm nghẽn giải ngân vốn đầu tư công

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (đoàn Hưng Yên) tham gia ý kiến thảo luận tại hội trường sáng 27/10. Ảnh: ĐĂNG KHOA

Sáng 27/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 4, Quốc hội thảo luận ở hội trường về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2022, dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023.

Tham gia ý kiến thảo luận, hầu hết các đại biểu Quốc hội đều có chung nhận định là thời gian qua, Chính phủ đã kịp thời triển khai các giải pháp đồng bộ với quyết tâm cao để phục hồi kinh tế với nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện trên các lĩnh vực.

Cụ thể, tăng trưởng GDP 9 tháng đạt 8,83%, ước cả năm đạt khoảng 8% (mục tiêu là 6-6,5%). Thu ngân sách nhà nước 9 tháng đạt 94% dự toán, tăng 22% so với cùng kỳ. Đáng chú ý, ước cả năm đạt và vượt 14/15 chỉ tiêu kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội đề ra.

Kiến nghị cho phép điều chuyển vốn giữa các dự án để tăng tiến độ giải ngân vốn

Tuy nhiên, theo các đại biểu, bên cạnh các kết quả đạt được vẫn còn những tồn tại, hạn chế và thách thức. Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (đoàn Hưng Yên) nhận định giải ngân vốn đầu tư công vẫn là điểm nghẽn, chưa được giải quyết hiệu quả, đến hết tháng 9/2022 mới chỉ đạt 46,7 %, trong khi giải ngân vốn ODA mới chỉ đạt 15%.

Đại biểu lý giải, nguyên nhân chủ yếu của việc giải ngân chậm là do không có khối lượng hoàn thành để làm cơ sở giải ngân theo quy định, chậm triển khai dự án, thực hiện các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, chậm điều chỉnh dự án, điều chỉnh hiệp định vay, công tác nghiệm thu, thanh quyết toán.

Ngoài ra, còn một số nguyên nhân như chưa thể phân bổ hết kế hoạch vốn đã được giao, chậm nhận được ý kiến của nhà tài trợ…

Do vậy, đại biểu Nguyễn Đại Thắng đề nghị Chính phủ tiếp tục có giải pháp hiệu quả hơn nữa để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm chất lượng các dự án, công trình trọng điểm, quan trọng quốc gia. Đồng thời, chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy việc triển khai thực hiện dự án để có khối lượng hoàn thành làm cơ sở cho giải ngân.

Trong đó, tập trung đẩy mạnh giải ngân các dự án đầu tư có tiềm năng giải ngân, các dự án đã hoàn tất thủ tục đầu tư, công tác đấu thầu, phê duyệt hợp đồng; đối với các trường hợp không có khả năng hoàn thành khối lượng dự án theo tiến độ đặt ra phải cắt giảm chuyển giao kế hoạch vốn đã được giao.

Đại biểu Bế Minh Đức (đoàn Cao Bằng) phát biểu ý kiến tại phiên họp. Ảnh: ĐĂNG KHOA

Cho ý kiến về việc giải ngân vốn đầu tư công, đại biểu Bế Minh Đức (đoàn Cao Bằng) nêu rõ, 2022 là năm triển khai nhiều dự án quan trọng quốc gia, cùng với đó là thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia và Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, việc chậm giải ngân vốn đầu tư công vẫn là tồn tại xuất phát từ nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan.

Phân tích một số khó khăn, vướng mắc khi triển khai thực hiện các dự án đầu tư công từ thực tế tại các địa phương, đại biểu Bế Minh Đức đề nghị các bộ, ngành Trung ương sớm ban hành đầy đủ các thông tư hướng dẫn thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia để các địa phương có đầy đủ cơ sở triển khai thực hiện.

Chỉ rõ, do nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia giao muộn, các văn bản hướng dẫn chưa kịp thời, vốn sự nghiệp giao một số nhiệm vụ quá thời hạn, đại biểu đề nghị Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành cho phép điều chuyển vốn giữa các dự án, tiểu dự án để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn của năm 2022, và cho phép kéo dài thời gian thực hiện nguồn vốn năm 2022 sang năm 2023.

Chuyển nguồn hỗ trợ lãi suất chưa giải ngân được sang nguồn hỗ trợ miễn, giảm thuế, phí

Có chung nhận định về những khó khăn, thách thức mà nền kinh tế đang phải đối mặt, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP Hồ Chí Minh) đề xuất 7 nhóm giải pháp căn cơ để thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội trong thời gian tới.

Theo đó, đại biểu đề nghị Chính phủ cần tái cơ cấu mạnh mẽ các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước, xử lý nhanh các doanh nghiệp kéo kém hiệu quả, phát huy hơn nữa vai trò của các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước, hướng đến các công trình, dự án lớn mang tầm quốc gia, nhất là đầu tư cho các ngành công nghiệp nền tảng như công nghiệp vật liệu, công nghiệp luyện kim, cơ khí.

Bên cạnh đó, hoạt động sản xuất kinh doanh trong một số ngành, lĩnh vực còn gặp nhiều khó khăn về vốn, tỷ giá, lao động, thuế và phí. Việc triển khai giải ngân các gói phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội trong Nghị quyết số 43 của Quốc hội cũng chưa đạt so với kế hoạch, cho tới nay mới giải ngân được 12,8 tỷ đồng trên 40 nghìn tỷ đồng, đạt 0,03% so với kế hoạch.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân đề nghị Quốc hội và Chính phủ xem xét chuyển nguồn hỗ trợ lãi suất chưa giải ngân được sang nguồn hỗ trợ miễn, giảm thuế, phí, lệ phí, gia hạn thêm thời gian nộp thuế, tiền thuê đất cho các doanh nghiệp trong hoàn cảnh khó khăn, như vậy sẽ giúp được nhiều doanh nghiệp, nhiều hợp tác xã và hộ kinh doanh.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP Hồ Chí Minh) đề xuất các nhóm giải pháp thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội thời gian tới. Ảnh: ĐĂNG KHOA

Ngoài ra, đại biểu cho rằng, thời gian tới, Chính phủ cần thận trọng hơn trong thu hút vốn FDI, không vì tăng trưởng, không vì thành tích địa phương mà cấp phép ồ ạt vì có thể ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, an ninh, năng lượng và môi trường. Theo đó, ưu tiên các dự án có công nghệ tiên tiến, liên kết tốt với kinh tế trong nước, và cần sớm ban hành Luật Công nghệ hỗ trợ để tăng thêm tỷ lệ nội địa hóa đối với các sản phẩm sản xuất từ các dự án FDI cũng như các mặt hàng xuất khẩu.

Nhấn mạnh đời sống của một bộ phận người dân còn gặp rất nhiều khó khăn, nhất là các hộ nghèo, hộ chính sách, hộ gia đình có người thân mất do dịch bệnh Covid-19, hộ gia đình bị thiên tai, lũ lụt…, đại biểu đề nghị cần tăng cường chính sách hỗ trợ bảo đảm an sinh xã hội, đồng thời quan tâm hơn nữa đến thu nhập cán bộ, viên chức, người lao động trong ngành y và ngành giáo dục, đặc biệt là giáo viên mầm non và phổ thông.

Liên quan đến đứt gãy chuỗi cung ứng xăng dầu ở một số địa phương, đại biểu Quốc hội đoàn TP Hồ Chí Minh cho rằng cần rút ra bài học kinh nghiệm, không để xảy ra tình trạng tương tự.

Nêu vấn đề giá xăng dầu có thể tiếp tục diễn biến phức tạp trong thời gian tới, đại biểu Trần Hoàng Ngân đề xuất Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định cắt giảm các loại thuế, phí liên quan đến xăng dầu như thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt để kiểm soát lạm phát một cách nhanh nhạy nhất.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng nhấn mạnh cần có giải pháp cấp bách, quyết liệt để giải quyết tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế một số nơi tại cơ sở khám, chữa bệnh.

VĂN TOẢN