Khắc phục tình trạng quá tải tại các bãi rác thải

Hoạt động chạy thử nghiệm của nhà máy xử lý rác thải tại xã Đông Nam (TP Thanh Hóa).

Theo số liệu thống kê của ngành chức năng, năm 2024 khối lượng chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) phát sinh trong tỉnh khoảng 2.505 tấn/ngày; tỷ lệ CTRSH được thu gom và xử lý là 92,1%. Trong đó, tỷ lệ CTRSH được xử lý bằng công nghệ đốt là 25,4%, tỷ lệ CTRSH được xử lý chôn lấp là 62,6%, tỷ lệ CTRSH được tái chế, xử lý khác là 12%. Kết quả này cho thấy biện pháp xử lý rác thải hiện nay chủ yếu vẫn là chôn lấp.

Theo đó, hiện toàn tỉnh có 16 bãi chôn lấp rác thải lớn quy mô cấp huyện và các bãi chôn lấp ở các xã đang hoạt động. Hoạt động xử lý rác thải chủ yếu là đổ đống, đầm nén, phun hóa chất diệt côn trùng, khử mùi, nên chưa xử lý triệt để lượng rác thải khi được tập kết về. Trong khi đó, những năm gần đây lượng rác hằng ngày vận chuyển về bãi chôn lấp rác lớn dẫn đến nhiều bãi chôn lấp bị quá tải, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến khu vực xung quanh. Điển hình có bãi chôn lấp rác thải xã Đông Nam (TP Thanh Hóa), bãi chôn lấp rác thải phường Đông Sơn (thị xã Bỉm Sơn), bãi chôn lấp rác thải phường Trung Sơn (TP Sầm Sơn).

Bãi chôn lấp rác thải xã Đông Nam có công suất thiết kế 230 tấn/ngày, thực tế tiếp nhận 450 tấn/ngày. Hiện 4 ô chôn lấp theo thiết kế đã chứa đầy rác, phải đầu tư thêm ô chôn lấp số 5, 6, 7 để tiếp tục xử lý. Theo đại diện xí nghiệp xử lý môi trường, Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Thanh Hóa, để giảm thiểu mùi phát tán ra môi trường, xí nghiệp này đã thực hiện các biện pháp che bạt, phun hóa chất khử mùi; đồng thời đề nghị cấp có thẩm quyền đầu tư thêm ô chôn lấp và sớm đưa nhà máy xử lý rác thải tại xã Đông Nam đi vào hoạt động. Đối với bãi chôn lấp rác thải phường Đông Sơn (thị xã Bỉm Sơn) có công suất thiết kế 40 tấn/ngày, thực tế tiếp nhận 60 tấn/ngày, hiện không còn khả năng tiếp nhận nhưng chưa thể đóng cửa bãi rác. Tương tự, bãi chôn lấp rác thải phường Trung Sơn (TP Sầm Sơn) có công suất thiết kế 90 tấn/ngày, thực tế tiếp nhận 143 tấn/ngày, hiện không còn khả năng tiếp nhận nhưng cũng chưa thể đóng cửa bãi rác...

Để khắc phục tình trạng quá tải ở các bãi rác thải trên, tỉnh đã có chủ trương đầu tư xây dựng các dự án xử lý rác thải như: nhà máy xử lý rác thải tại xã Đông Nam; nhà máy đốt rác phát điện tại phường Đông Sơn, thị xã Bỉm Sơn; nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt tại xã Quảng Minh, TP Sầm Sơn... Trong đó, dự án nhà máy xử lý rác thải tại xã Đông Nam có công suất xử lý 500 tấn rác/ngày bằng công nghệ hỗn hợp (đốt, làm phân hữu cơ), tổng diện tích 16,5ha do Công ty CP Đầu tư và Phát triển công nghệ môi trường Ecotech làm chủ đầu tư. Mục tiêu của dự án là xử lý rác thải của TP Thanh Hóa và vùng phụ cận. Hiện, dự án đã hoàn thành đầu tư các công trình xây dựng như văn phòng, nhà tiếp nhận - phân loại rác, nhà ủ rác, nhà đặt lò đốt, trạm xử lý nước thải, công trình hạ tầng khác; lắp đặt thiết bị công nghệ, vận hành thử nghiệm dây chuyền công nghệ và đang hoàn thiện hồ sơ thủ tục pháp lý để đưa vào vận hành.

Đối với dự án nhà máy đốt rác phát điện tại phường Đông Sơn, thị xã Bỉm Sơn có công suất đốt rác 1.000 tấn/ngày và phát điện 18MW, tổng diện tích 9ha do Công ty TNHH Năng lượng môi trường Tiayun làm chủ đầu tư. Mục tiêu của dự án là xử lý rác thải của thị xã Bỉm Sơn, huyện Hà Trung, một phần huyện Thạch Thành, Nga Sơn, Hậu Lộc; phát điện lên hệ thống điện lưới quốc gia. Hiện dự án đang được chủ đầu tư triển khai xây dựng các hạng mục theo yêu cầu, dự kiến cuối năm 2025 sẽ đi vào vận hành...

Việc đầu tư xây dựng các nhà máy xử lý rác thải là rất cần thiết và cấp bách, tuy nhiên đến thời điểm này các nhà máy chưa đưa vào hoạt động là chậm tiến độ so với yêu cầu và kế hoạch đặt ra của tỉnh. Bởi sự quá tải và tình trạng ô nhiễm môi trường ở một số bãi rác thải được “điểm danh” trên đã diễn ra nhiều năm nay. Nguyên nhân của việc chậm tiến độ cũng đã được ngành chức năng, cấp ủy, chính quyền địa phương nhận diện và hiện đang được các đơn vị phối hợp tháo gỡ để sớm đưa các nhà máy đi vào hoạt động. Song về lâu dài, để không còn tình trạng quá tải và ô nhiễm môi trường do rác thải sinh hoạt gây ra, mỗi tổ chức, cá nhân cần phải thay đổi thói quen vứt bỏ các loại rác một cách bừa bãi; xây dựng ý thức phân loại rác ngay tại nguồn cũng như hình thành thói quen tiêu dùng thân thiện với môi trường. Cùng với đó, việc vận hành các bãi chứa rác thải ở các địa phương cũng phải được thực hiện theo đúng quy trình, có kiểm tra, giám sát và quy trách nhiệm cụ thể đối với tổ chức, cá nhân trong thực thi nhiệm vụ được giao.

Bài và ảnh: Phong Sắc