Khắc phục tình trạng quy hoạch treo, bảo đảm quyền lợi người dân

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, sáng 7/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi).

Cần có chế tài rõ ràng đối với việc chậm điều chỉnh quy hoạch

Theo đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị), công tác quy hoạch thời gian qua bộc lộ nhiều bất cập nghiêm trọng, trở thành một trong những điểm nghẽn lớn nhất cản trở phát triển quốc gia. Nhiều địa phương, trong đó có Quảng Trị, buộc phải dừng - giãn - chậm triển khai các dự án trọng điểm vì quy hoạch chậm, chồng chéo, thiếu liên kết vùng và không rõ thứ bậc áp dụng.

Vì vậy, sửa đổi Luật Quy hoạch lần này cần trả lời dứt khoát ba câu hỏi trọng tâm: Có gỡ được tình trạng chậm-vướng-chồng chéo hiện nay hay không? Có bảo đảm tính thống nhất - liên thông-khả thi trong thực tiễn hay không? Có tạo động lực phát triển mới cho địa phương, vùng và quốc gia hay không?

Tại khoản 7 Điều 56 dự thảo Luật giao Chính phủ rà soát sửa đổi các luật liên quan trước ngày 28/02/2027, song theo đại biểu vẫn chưa làm rõ trách nhiệm, lộ trình, chế tài, trong khi đây là khâu quyết định.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị). (Ảnh: TL)

“Nếu các luật, nghị quyết có liên quan không được sửa đúng hạn, Luật Quy hoạch (sửa đổi) sẽ tiếp tục rơi vào tình trạng “tắc từ gốc”. Đề nghị quy định rõ trách nhiệm từng bộ, thời hạn hoàn thành và cơ chế giám sát độc lập”, đại biểu Hà Sỹ Đồng đề xuất.

Về hệ thống quy hoạch, quan hệ giữa các quy hoạch và xử lý mâu thuẫn, theo đại biểu cần quy định nguyên tắc và thứ bậc rõ ràng để xử lý xung đột. Hiện dự thảo Luật còn chung chung, thiếu cơ chế vận hành cụ thể. Thực tiễn cho thấy quy hoạch cấp dưới thường hoàn thành trước quy hoạch cấp trên, dẫn đến mâu thuẫn và phải điều chỉnh, gây lãng phí nguồn lực.

Trên tinh thần đó, đại biểu đề nghị quy định rõ: Thứ bậc ưu tiên: quốc gia vùng tỉnh ngành chi tiết; khi mâu thuẫn, quy hoạch cấp trên có hiệu lực trước; cơ quan lập quy hoạch cấp dưới phải chủ động điều chỉnh để bảo đảm thống nhất.

“Cần có chế tài rõ ràng đối với việc chậm điều chỉnh hoặc điều chỉnh không bảo đảm yêu cầu”, đại biểu nêu rõ.

Liên quan đến đánh giá sự phù hợp của dự án với quy hoạch, đại biểu Hà Sỹ Đồng cho rằng, dự thảo Luật quy định còn chung chung, không xác định loại quy hoạch nào là cơ sở pháp lý trực tiếp. Theo đó, khi một dự án phải đối chiếu quá nhiều lớp quy hoạch mà không xác định được quy hoạch “gốc”, thủ tục sẽ kéo dài, gây đình trệ.

Đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi). (Ảnh: DUY LINH)

Đại biểu đề nghị chỉ sử dụng quy hoạch có tính chất công cụ quản lý hành chính cụ thể để đánh giá; bộ, ngành cần xác định rõ loại quy hoạch là cơ sở pháp lý trực tiếp; đồng thời bổ sung cơ chế bảo vệ nhà đầu tư nếu sau khi triển khai, điều chỉnh quy hoạch gây mâu thuẫn. Đây là yêu cầu cấp thiết để bảo đảm niềm tin của doanh nghiệp và môi trường đầu tư ổn định.

Dẫn thực tế vừa qua, có nơi quy hoạch tỉnh và quy hoạch chung đô thị trùng lặp tới 70-80%, gây lãng phí và mâu thuẫn trong thực hiện, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn thành phố Hà Nội) đề nghị dự thảo Luật cần quy định rõ thứ tự, phạm vi và nội dung của từng loại quy hoạch để bảo đảm tính thống nhất.

Đề xuất bổ sung cơ chế xử lý quy hoạch treo, bảo vệ quyền lợi người dân

Đại biểu Hoàng Đức Thắng (Đoàn Quảng Trị) nêu thực tế tình trạng quy hoạch treo ở một số địa phương kéo dài gây bức xúc, khiến người dân không thể an cư, sản xuất trên chính thửa đất của mình. Nhiều khu vực vướng quy hoạch suốt hàng chục năm, người dân không được cấp sổ đỏ, không được xây sửa nhà hay thế chấp vay vốn, cuộc sống “khổ chồng khổ”. Vì vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung cơ chế xử lý quy hoạch treo, bảo vệ quyền lợi người dân.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng (Đoàn Quảng Trị). (Ảnh: QH)

Cụ thể, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung một điều khoản quy định trách nhiệm rà soát, xóa bỏ quy hoạch treo. Theo đó, yêu cầu cơ quan phê duyệt quy hoạch định kỳ kiểm tra các dự án trong quy hoạch. Nếu quá thời hạn nhất định không triển khai hoặc không điều chỉnh, phải ra quyết định hủy bỏ hoặc điều chỉnh phần quy hoạch đó và công bố công khai cho dân biết. Đồng thời, bổ sung cơ chế bồi thường thiệt hại cho người dân trong trường hợp quy hoạch bị hủy bỏ sau nhiều năm không thực hiện.

“Quy định này nhằm buộc các cơ quan có trách nhiệm hơn và bảo đảm quyền lợi chính đáng của người dân khi Nhà nước quy hoạch nhưng không thực hiện”, đại biểu nói.

Chung quan điểm, đại biểu Tô Văn Tám (Đoàn Quảng Ngãi) cũng cho rằng, một vấn đề dự thảo Luật chưa quy định rõ nhưng thực tế đang đặt ra, đó là tình trạng quy hoạch treo trong thời gian dài, gây khó khăn và bức xúc cho người dân vì họ không thể thực hiện các quyền lợi về đất đai.

Do đó, đại biểu đề xuất nên có quy định trong thời gian thực hiện quy hoạch, bao nhiêu năm mà không thực hiện được thì rơi vào quy hoạch treo. Khi xảy ra quy hoạch treo, một là điều chỉnh hoặc hủy bỏ quy hoạch để bảo đảm quyền lợi cho người dân.

THU HẰNG