Khai hội đền Xưa năm 2025 trên quê hương Đại danh y Tuệ Tĩnh

Sáng 14/3 (tức ngày 15/2 âm lịch), tại thôn Nghĩa Phú, xã Cẩm Vũ, UBND huyện Cẩm Giàng (tỉnh Hải Dương) trang trọng tổ chức khai hội truyền thống đền Xưa năm 2025, dâng hương tưởng niệm Đại danh y - Thiền sư Tuệ Tĩnh.

Ông Ngô Quang Giáp, Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Cẩm Giàng đánh trống khai hội.

Ông Nguyễn Văn Công, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Cẩm Giàng, Trưởng Ban tổ chức lễ hội đọc diễn văn khai hội.

Tuệ Tĩnh tên thật là Nguyễn Bá Tĩnh, ông sinh năm 1330 tại làng Nghĩa Phú, tổng Văn Thai, phủ Thượng Hồng, nay là thôn Nghĩa Phú, xã Cẩm Vũ, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương. Lên 6 tuổi, ông đã mồ côi cha, mẹ, được sư trụ trì chùa Nghiêm Quang tức chùa Giám đón về nuôi dạy. Suốt cuộc đời tuổi thơ ông nương tựa chốn thiền môn.

Năm 22 tuổi (1351), ông thi đỗ Hoàng giáp nhưng khước từ việc làm quan, bởi ông thường xuyên phải chứng kiến những trận dịch lớn, rình rập cướp đi mạng sống của những người dân nghèo khó, với mong muốn chuyển họa vi phúc, khởi tử hoàn sinh, cứu lấy trăm dân muôn họ, ông đã nghiên cứu cỏ cây, hoa, lá cùng với việc nghiên cứu dược liệu và chủ động việc trồng thuốc, tiếp tục thu thập những phương thuốc quý trong dân gian, lập y xá ngay tại các ngôi chùa để chữa bệnh bằng những bài thuốc, phương pháp đơn giản mà công hiệu cứu giúp những người bệnh nghèo, dập tắt những trận dịch lớn.

Cung tuyên văn tế Đại danh y - Thiền sư Tuệ Tĩnh.

Theo ông Nguyễn Văn Công, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Cẩm Giàng, Trưởng Ban tổ chức lễ hội, căn cứ vào các nguồn tài liệu hiện còn cho biết, Đại danh y - Thiền sư Tuệ Tĩnh đã tham gia xây dựng được 24 ngôi chùa và biến các ngôi chùa thành các cơ sở chữa bệnh, cứu được nhiều người qua cơn bệnh tật.

Các đại biểu dâng hương.

Các đại biểu, người dân và du khách dâng hương.

Với sự tận tụy của Tuệ Tĩnh, phong trào trồng thuốc Nam ngày càng có uy tín và được truyền bá rộng rãi, nhiều gia đình tự trồng thuốc và tự chữa lấy bệnh đơn giản.

Năm 55 tuổi, sự nghiệp làm thuốc của ông đang nở rộ thì ông bị vua Trần xung vào đoàn đi sứ nhà Minh (Trung Quốc). Do có tài năng chữa khỏi bệnh cho Tống Vương Phi (vợ vua Minh), trước tài năng của ông, vua Minh phong ông là Thái y - Thiền sư và giữ lại làm việc ở Viện Thái y, một thời gian sau ông mất tại Giang Nam, Trung Quốc.

Một tiết mục biểu diễn văn nghệ tại buổi khai hội.

Cuộc đời và sự nghiệp của Tuệ̣ Tĩnh đã để lại cho hậu thế những di sản quý báu trên nhiều lĩnh vực đóng góp cho kho tàng tri thức y, dược học dân tộc; về y đức và cao cả hơn đó là tinh thần tự tôn dân tộc, lòng yêu quê hương đất nước.

Hơn 30 năm hoạt động khoa học ông đã tập hợp, nghiên cứu, hệ thống, tổng kết các phương pháp chữa bệnh, gồm 10 khoa, 2 môn, bằng 3.873 phương thuốc, 580 vị thuốc chữa cho 184 bệnh, Tuệ Tĩnh có cống hiến to lớn về lý luận và thực tiễn cho nền y dược dân tộc, sự nghiệp của ông không ngừng được kế thừa và phát huy. Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác là người kế tục xứng đáng sự nghiệp của ông ở thế kỷ XVIII.

Bằng những cống hiến to lớn như vậy, mặc dù gần 700 năm ông đi xa, chưa trở về tổ quốc nhưng tại quê hương Cẩm Giàng, chỉ trong một không gian hẹp 3 km2 đã có 3 nơi thờ ông, đó là đền Xưa ở thôn Nghĩa Phú, xã Cẩm Vũ, chùa Giám ở xã Định Sơn và đền Bia ở xã Cẩn Văn. Ngày 25/12/2017 ba di tích này đã được Nhà nước công nhận là di tích quốc gia đặc biệt.

Đông đảo người dân và du khách thập phương đến dự buổi khai hội.

Ngày nay, đền Xưa được đông đảo nhân dân, du khách thập phương cùng cán bộ công nhân viên ngành y đến tham quan chiêm bái. Hàng trăm năm qua, nơi đây đã trở thành trung tâm y, dược dân tộc nổi tiếng. Mặc dù quy mô và kiến trúc giản dị nhưng có ý nghĩa lớn lao nên đền Xưa đã được Nhà nước xếp hạng quốc gia từ năm 1990, di tích quốc gia đặc biệt năm 2017.

Viết thư pháp tại sân đền Xưa.

“Trong công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa của Đảng bộ và nhân dân Cẩm Giàng nói riêng, tỉnh Hải Dương nói chung luôn coi trọng di sản văn hóa đền Xưa - quê hương Đại danh y - Thiền sư Tuệ Tĩnh thể hiện sự trân trọng lịch sử, phát huy truyền thống uống nước, nhớ nguồn, tôn vinh y đức góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Đảng bộ và nhân dân huyện Cẩm Giàng luôn quan tâm đưa công trình trở thành một thiết chế giáo dục truyền thống về y, đức, về lòng yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, tiếp tục phát huy nền y học dân tộc một cách toàn diện để cụm di tích quốc gia đặc biệt đền Xưa, chùa Giám, đền Bia - nơi ông sinh ra, nơi ông gắn bó, tỏa sáng tên tuổi và sự nghiệp, nơi lưu giữ kỷ vật thiêng liêng của y tổ sẽ góp phần vào việc phát triển kinh tế xã hội của huyện Cẩm Giàng nói riêng, tỉnh Hải Dương nói chung”, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Cẩm Giàng Nguyễn Văn Công cho biết thêm.

Theo kế hoạch của Ban tổ chức, Lễ hội truyền thống đền Xưa năm 2025 diễn ra trong 2 ngày 13 - 14/3 (tức từ ngày 14 - 15/2 âm lịch), tại di tích quốc gia đặc biệt đền Xưa, thôn Nghĩa Phú, xã Cẩm Vũ, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương.

Phùng Nguyện