Khai mở tiềm năng phát triển công nghiệp văn hóa

Nhiều chương trình biểu diễn thời trang và âm nhạc được tổ chức tại Lâm Đồng thu hút người xem.

Lâm Đồng có diện tích tự nhiên lớn nhất cả nước, dân số hơn 3,8 triệu người, gồm 49 dân tộc, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm hơn 18,6%. Vùng đất này hội tụ ba vùng sinh thái, gồm cao nguyên, trung du và duyên hải; cung bậc “rừng-biển”, “cao nguyên-đồng bằng” tạo ra hệ sinh thái phong phú, đa dạng. Cùng với tài nguyên phong phú và phong cảnh thiên nhiên trữ tình, Lâm Đồng sở hữu nhiều di sản văn hóa, không gian sáng tạo nghệ thuật, có Đà Lạt đã gia nhập mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO trong lĩnh vực âm nhạc…, mở ra cơ hội để phát triển mạnh mẽ công nghiệp văn hóa.

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng Nguyễn Văn Lộc thông tin, hiện toàn tỉnh có 144 di tích, gồm ba di tích quốc gia đặc biệt, 59 di tích cấp quốc gia, 82 di tích cấp tỉnh; cùng hệ thống di sản văn hóa được UNESCO vinh danh, như Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, Mộc bản triều Nguyễn, Khu dự trữ sinh quyển thế giới Lang Biang, Làng nghề làm gốm của người Chăm, Thành phố sáng tạo âm nhạc Đà Lạt; 10 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia và ba bảo vật quốc gia; cùng các làng nghề, lễ hội truyền thống, phong tục, tập quán đặc sắc của 49 dân tộc tạo nên những giá trị văn hóa, tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng. Trong đó, có các lễ hội tiêu biểu như lễ Nhô Lir bong (mừng lúa mới), lễ Nhô Dơng của người Cơ Ho; lễ hội Katê của người Chăm, lễ Cầu ngư của cư dân miền biển… Đặc biệt, Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông có giá trị khoa học mang tầm quốc tế, thu hút sự chú ý của rất nhiều nhà nghiên cứu, du khách trong nước và quốc tế. Chính sự đa dạng và phong phú về tự nhiên và khảo cổ, công viên địa chất này được mệnh danh là “xứ sở của những âm điệu”.

Thời gian qua, địa phương đã tập trung đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng tại các điểm di sản để tạo điều kiện thuận lợi cho du khách tham quan, trải nghiệm. Cùng với đó, Đà Lạt được ghi danh mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO về lĩnh vực âm nhạc, trở thành trung tâm khởi nguồn cảm hứng cho nghệ sĩ, thu hút nhiều dự án sáng tạo, sự kiện văn hóa-nghệ thuật gây tiếng vang lớn với quốc tế. Sau sáp nhập tỉnh, để bảo đảm triển khai liên tục các cam kết khi gia nhập mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng đề xuất Ủy ban nhân dân tỉnh chuyển giao các nhiệm vụ triển khai thành phố sáng tạo âm nhạc của UNESCO về sở.

Hiện, xứ ngàn hoa Đà Lạt có hơn 40 không gian âm nhạc, không gian sáng tạo với nhiều nghệ sĩ, ca sĩ nổi tiếng trong nước và quốc tế biểu diễn, trở thành “điểm hẹn” của nhiều du khách khi đến xứ mộng mơ. Để giữ vững danh hiệu thành phố sáng tạo âm nhạc giai đoạn 2025-2027, Lâm Đồng tiếp tục triển khai các cam kết với UNESCO và một trong những sự kiện quy mô lớn sẽ diễn ra trong tháng 12/2025 là chương trình hòa âm cồng chiêng Đông Nam Á. Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam Jonathan Wallace Baker cho rằng, đây là cơ hội, trách nhiệm và cam kết thúc đẩy sáng tạo, củng cố các ngành công nghiệp văn hóa và giúp âm nhạc trở thành nguồn động lực thúc đẩy phát triển đô thị bền vững.

Nhiều chuyên gia đánh giá, Lâm Đồng có nhiều tiềm năng, lợi thế để trở thành một nền kinh tế có ngành công nghiệp văn hóa phát triển với các lĩnh vực âm nhạc, điện ảnh, thời trang, nghệ thuật biểu diễn, du lịch văn hóa… Tuy nhiên, ngành công nghiệp sáng tạo dựa trên nền tảng văn hóa cần được kết nối bằng công nghệ tiên tiến và được hỗ trợ mạnh mẽ bằng những chủ trương, chính sách ưu đãi phát triển, có như vậy mới mang đến được cho vùng đất “đại ngàn và biển xanh” hiệu quả thương mại lớn và sức cạnh tranh trong khu vực, hướng đến toàn cầu.

Tuy có tiềm năng lớn, song điểm xuất phát để xây dựng ngành công nghiệp văn hóa tại Lâm Đồng không phải là cao. Điều dễ nhận thấy là thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng, cơ sở hạ tầng còn hạn chế, thiếu những chuyên gia đầu ngành và cơ sở đào tạo lĩnh vực nghệ thuật chuyên nghiệp... Cùng với đó, nhiều lễ hội dân gian chưa thật sự trở thành sản phẩm du lịch hấp dẫn; các làng nghề truyền thống có nguy cơ mai một và danh hiệu thành phố sáng tạo âm nhạc Đà Lạt đang rơi vào tình thế “dở dang” sau sắp xếp đơn vị hành chính; chưa có chính sách thiết thực đối với các đơn vị, doanh nghiệp lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật… Giáo sư, Tiến sĩ Eric Jose Olmedo Panal, Viện trưởng Quốc tế, Trường đại học Kinh tế-Tài chính Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, Lâm Đồng có nền văn hóa đa dạng với những di sản văn hóa truyền thống của các dân tộc. Đó là những tài sản quý để hình thành sản phẩm du lịch tốt và xây dựng ngành công nghiệp văn hóa. Trong thời kỳ hội nhập, công nghiệp văn hóa không chỉ là ngành kinh tế, mà còn là “sức mạnh mềm” của một vùng đất, một quốc gia. Với Lâm Đồng, nếu được đầu tư xứng tầm, công nghiệp văn hóa sẽ trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần khẳng định thương hiệu địa phương trên bản đồ văn hóa toàn cầu.

Bài và ảnh: MAI VĂN BẢO