Mã Pí Lèng là cung đường đèo hiểm trở dài chừng 20 km đi qua 3 xã thuộc huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.
Đỉnh Mã Pí Lèng nằm ở độ cao 1.200m thuộc Cao nguyên Đồng Văn trên con đường mang tên Hạnh Phúc nối TP Hà Giang với các huyện Đồng Văn và Mèo Vạc, con đường được xây dựng từ những năm 60 của thế kỷ trước.
Con đường dài khoảng 20 km này được hàng vạn thanh niên xung phong thuộc 16 dân tộc của 8 tỉnh miền Bắc Việt Nam làm trong 6 năm (1959-1965) với trên 2 triệu lượt ngày công lao động, trong đó riêng đoạn đèo vượt Mã Pí Lèng được các thanh niên trong đội cảm tử treo mình trên vách núi lấn từng centimet để làm trong 11 tháng.
Từ trên đỉnh Mã Pí Lèng, khung cảnh núi non hùng vĩ với một bên là vách núi dựng đứng, một bên là vực sâu sông Nho Quế nước xanh màu ngọc bích, phía Bắc và Đông Bắc đèo trải dài trong tầm mắt là hàng ngàn quả núi đá trọc màu xám trùng trùng điệp điệp, khiến nhiều du khách phải quay lại nơi này để được ngắm nhìn thêm ít nhất một lần nữa trong đời.
Để đến được đỉnh đèo Mã Pí Lèng, du khách phải vượt qua cung đường hiểm trở bậc nhất trong "tứ đại đỉnh đèo" thuộc các tỉnh miền núi phía bắc Việt Nam (bao gồm Mã Pí Lèng (Hà Giang), đèo Ô Quý Hồ (nối liền 2 tỉnh Lào Cai và Lai Châu), đèo Pha Đin (nối 2 tỉnh Sơn La và Điện Biên) và đèo Khau Phạ (Yên Bái). (Ảnh: Google Earth)
Cung đường Mã Pí Lèng nối liền Đồng Văn và Mèo Vạc trong đó có đoạn đèo 9 khoanh dài 20 km về sau trở thành một kỳ tích mà nhiều người ví như một Vạn Lý Trường Thành của Việt Nam.
Ngày 16/11/2009, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã quyết định xếp khu vực Mã Pí Lèng là di tích danh lam thắng cảnh quốc gia. Theo đó danh lam thắng cảnh Mã Pí Lèng bao gồm: đèo Mã Pí Lèng được coi là khu vực di sản đặc sắc về địa chất và cảnh quan; khu vực đỉnh đèo được đánh giá là một trong những điểm quan sát toàn cảnh vào loại đẹp nhất ở Việt Nam; hẻm vực sông Nho Quế là một trong những thung lũng kiến tạo độc nhất vô nhị ở Việt Nam. (Ảnh: Ngọc Thành)
Mã Pí Lèng được xem là cung đèo hiểm trở bậc nhất Việt Nam. Trong kỳ quan thiên nhiên hùng vĩ đó, hẻm vực Tu Sản là cao và sâu nhất Việt Nam. (Ảnh: Ngọc Thành)
Trên đỉnh đèo Mã Pí Lèng, cũng là nơi cao nhất của Đường Hạnh Phúc, hiện có một trạm dừng chân cho du khách ngắm cảnh và tại đây đặt một tấm bia đá ghi lại những dấu ấn trong quá trình xây dựng đường đèo. (Ảnh: Ngọc Thành)
Một trong những điểm check in quen thuộc của du khách từ trên đỉnh đèo Mã Pí Lèng. (Ảnh: Như Ý)
Những phụ nữ người Mông làm nương trên những vạt đất hiếm hoi cạnh đường đèo. (Ảnh: Ngọc Thành)
Du khách trong ngoài nước đều bị hấp dẫn bởi cảnh quan, đời sống người dân bản địa trên cung đường đèo hiểm trở này. (Ảnh: Ngọc Thành)
Từ cuối cung đèo Mã Pí Lèng hướng gần Mèo Vạc, trên con đường xuôi về Xín Cái, Săm Pun, Sơn Vỹ, bạn sẽ xuống tới cầu Tràng Hương để chạm tay vào dòng sông xanh ngắt một màu. Từ đây, ngồi thuyền chừng 20 phút sẽ tới được giữa hẻm vực Tu Sản. (Ảnh: Như Ý)
Hẻm vực Tu Sản là một hẻm vực độc đáo với với chiều cao vách đá lên tới 700-800m, chiều dài tới 1,7km, sâu gần 1 cây số, là danh thắng kỳ vĩ độc nhất của vùng cao nguyên đá Đồng Văn. (Ảnh: Như Ý)
Những năm gần đây, rất nhiều nhóm du khách khám phá dòng sông Nho Quế bằng cách tự tay chèo thuyền, sup... (Ảnh: Như Ý)
Khung cảnh dưới chân đèo Mã Pí Lèng (Ảnh: Đoàn Bổng)
Ngọc Thành - Như Ý