Khám phá khoa học mở ra cuộc cách mạng điều trị bệnh tim và huyết áp

Bệnh tim mạch từ lâu đã trở thành mối đe dọa sức khỏe hàng đầu không chỉ tại Việt Nam mà còn trên toàn thế giới. Đó thể là cao huyết áp, bệnh động mạch vành, đau thắt ngực, và nguy hiểm hơn là nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Sách Không còn bệnh tim. Ảnh: HQ.

Từ chất độc công nghiệp đến ‘phân tử kỳ diệu’

NO - một phân tử nhỏ bé từng được xem là chất độc trong công nghiệp - có thể trở thành “phân tử kỳ diệu” cứu sống hàng triệu người.

Trong cuốn Không còn bệnh tim (No More Heart Disease) tiến sĩ Louis J. Ignarro - một trong ba nhà khoa học nhận giải Nobel Y học năm 1998 (*) đã trình bày toàn bộ quá trình nghiên cứu mang tính cách mạng về NO và cách thức để khai thác sức mạnh của phân tử này trong việc bảo vệ sức khỏe.

Ông cho biết mỗi phần trong cơ thể của chúng ta đều cần oxy và dưỡng chất để duy trì sự sống. Chính hệ tim mạch sẽ cung cấp oxy cũng như dưỡng chất đến từng phần trong cơ thể một cách trơn tru và hiệu quả suốt 24 giờ mỗi ngày. Trong đó, tim đóng vai trò như một chiếc bơm trung tâm, vận chuyển máu giàu oxy đi qua hệ thống mạch máu dài hơn 160.000 km - dài gấp hai lần chu vi Trái Đất.

Trong quá trình vận hành ấy, NO giúp duy trì tính đàn hồi của tất cả các mạch máu, vì nó là một “phân tử tín hiệu” có chức năng báo cho các mạch máu biết khi nào cần giãn nở, giúp kiểm soát lượng máu lưu thông đến từng bộ phận trong cơ thể. NO cũng có tác dụng ngăn ngừa sự hình thành của huyết khối - nguyên nhân gây đột quỵ cũng như nhồi máu cơ tim - và điều hòa huyết áp.

Một vai trò then chốt khác của NO là làm chậm quá trình tích tụ của các mảng xơ vữa trong mạch máu. Không dừng lại ở đó, NO còn có vai trò trong nhiều cơ quan và chức năng khác: tăng cường trí nhớ, hỗ trợ hô hấp, điều hòa miễn dịch, thậm chí có liên quan đến sinh lý nam giới và hoạt động của não bộ.

Với vai trò là một phân tử tín hiệu của hệ thần kinh và tuần hoàn, NO góp phần bảo vệ cơ thể khỏi nhiều loại bệnh lý mạn tính, từ tim mạch đến ung thư. Một lượng nhỏ oxit nitric cũng có thể phát huy chức năng điều trị mạnh mẽ. Tuy nhiên, hầu hết chúng ta đều không có đủ lượng NO cần thiết để đảm bảo hệ tim mạch có thể hoạt động thuận lợi. Nếu tình trạng thiếu hụt NO kéo dài, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao đối với hầu hết chứng bệnh nghiêm trọng

Tiến sĩ Louis J. Ignarro. Nguồn: tienphong.

Ba bước cải thiện sức khỏe tim mạch

Không chỉ dừng lại ở lý thuyết, trong cuốn sách Không còn bệnh tim, tiến sĩ Ignarro còn xây dựng một chương trình ứng dụng cụ thể có tên “Say Yes to NO” - một kế hoạch gồm ba bước đơn giản mà bất kỳ ai cũng có thể thực hiện để giúp thúc đẩy quá trình sản sinh NO tự nhiên trong cơ thể, từ đó cải thiện sức khỏe tim mạch. Theo đó, ba trụ cột chính của chương trình gồm:

Thứ nhất là bổ sung dinh dưỡng. Trong cuốn sách, tiến sĩ Louis J. Ignarro đã có những hướng dẫn cụ thể về việc sử dụng các chất bổ sung cần thiết như L-arginine, L-citrulline, vitamin C và E, axit folic và axit alpha lipoic - tất cả đều nhằm thúc đẩy cơ thể sản sinh NO một cách tối ưu.

Thứ hai là chế độ dinh dưỡng. Cuốn sách cung cấp một danh sách đầy đủ các thực phẩm giàu dinh dưỡng, giúp tăng cường sản xuất NO tự nhiên như hải sản, quả việt quất, thực phẩm giàu omega-3 và chất béo tốt. Đồng thời, Ignarro cũng khuyến cáo hạn chế các chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa (trans fat) nhằm bảo vệ khả năng sản sinh NO của cơ thể.

Thứ ba là chế độ vận động. Chương trình “Say Yes to NO” nhấn mạnh tầm quan trọng của vận động cơ thể thông qua các bài tập thiết thực và dễ áp dụng như đi bộ, chạy, bơi lội và khiêu vũ… với thời gian thực hiện ít nhất 20 phút mỗi ngày, 3 lần mỗi tuần để kích thích cơ thể sản sinh NO một cách tự nhiên và bền vững.

Có thể thấy, việc thay đổi chế độ ăn, bổ sung chất hay tăng cường vận động không hề phức tạp nhưng lại là những cách tuyệt đối an toàn để gia tăng đáng kể lượng NO tự nhiên của cơ thể. Khi được thực hiện đều đặn và đúng cách, chương trình này sẽ giúp phục hồi và nuôi dưỡng khả năng tự chữa lành vốn có trong cơ thể mà không phụ thuộc vào thuốc men.

Với cách viết rõ ràng, nhiều ví dụ minh họa và chương trình hành động cụ thể, sách Không còn bệnh tim không chỉ là một công trình có giá trị khoa học, mà còn là một cẩm nang sức khỏe cho những ai mong muốn xây dựng một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc hơn. Bởi lẽ, đối với những người đang phải chịu các tổn hại về tim mạch, cuốn sách có thể giúp họ khắc phục các tác động của những tổn hại đó.

Còn đối với những người chưa gặp vấn đề đáng kể về tim mạch, chương trình mà tiến sĩ Ignarro cung cấp có tác dụng rõ rệt trong việc ngăn ngừa bệnh tim mạch, bảo vệ sức khỏe trước tác động của quá trình lão hóa, cũng như các yếu tố khác liên quan đến tim.

-------------------

* Ngày 12/10/1998, Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska quyết định trao giải Nobel về Sinh lý học và Y học năm 1998 cho ba nhà khoa học là Robert F. Furchgott, Louis J. Ignarro và Ferid Murad để tôn vinh những khám phá của họ trong đề tài “oxit nitric (NO) với vai trò là một phân tử tín hiệu trong hệ tim mạch”.

Minh Châu