Khẩn trương ổn định đời sống người dân vùng động đất

Khu vực tích nước lòng hồ Thủy điện Thượng Kon Tum.

Theo đó, Phó Thủ tướng giao Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam chỉ đạo Viện Vật lý địa cầu tiếp tục quan trắc, giám sát động đất tại khu vực nêu trên, báo tin kịp thời cho các cơ quan và nhân dân biết để chủ động ứng phó.

Các bộ: Công thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông vận tải chỉ đạo theo dõi, đánh giá, chủ động triển khai các biện pháp bảo đảm an toàn hồ đập thủy điện, thủy lợi và công trình kết cấu hạ tầng giao thông trong khu vực có thể chịu ảnh hưởng do động đất, không để xảy ra sự cố bất ngờ, mất an toàn công trình. Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và các cơ quan liên quan tổ chức kiểm tra, nghiên cứu, đánh giá cụ thể nguyên nhân, mức độ, nguy cơ ảnh hưởng của động đất, công bố để chính quyền và nhân dân biết, từ đó có phương án chủ động ứng phó phù hợp.

UBND tỉnh Kon Tum chỉ đạo cơ quan chức năng tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn nhân dân các biện pháp ứng phó, tránh hoang mang, hoảng loạn khi xảy ra động đất.

Trong mấy ngày qua, hiện tượng động đất tại tỉnh Kon Tum có tần suất thường xuyên và xu hướng mạnh dần, gây tâm lý bất an trong nhân dân. Từ năm 2021 đến nay, khu vực này ghi nhận 169 trận động đất, đặc biệt, trong các ngày từ 15 đến 18/4/2022 đã ghi nhận 22 trận động đất độ lớn từ 2,5 đến 4,5.

Khẩn trương ổn định đời sống người dân, tìm các giải pháp khắc phục và hạn chế thiệt hại do động đất gây ra đang là yêu cầu cấp bách đối với các bộ, ngành liên quan, nhất là chính quyền cơ sở.

Động đất ngày càng thường xuyên và mạnh dần

Theo Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu (Viện Hàn lâm Khoa học-Công nghệ Việt Nam) Nguyễn Xuân Anh cho biết, tại cuộc họp trực tuyến về việc ứng phó hiện tượng động đất trên địa bàn tỉnh Kon Tum sáng 19/4, trong khoảng thời gian từ năm 1903 đến năm 2020, ở khu vực huyện Kon Plông và lân cận đã ghi nhận 33 trận động đất có độ lớn từ 2,5.

Tuy nhiên, các số liệu thống kê cho thấy, hiện tượng động đất tại khu vực huyện Kon Plông và lân cận có tần suất xảy ra thường xuyên và xu hướng mạnh dần. Riêng trong năm 2021 đến nay, khu vực này đã ghi nhận 169 trận động đất có độ lớn từ 2,5 trở lên. Đặc biệt, trong các ngày từ 15 đến 18/4 đã ghi nhận 22 trận với độ lớn từ 2,5 đến 4,5. Như vậy, các trận động đất gần đây lớn hơn so với lịch sử và tần suất ngày càng gia tăng. Đáng chú ý, số trận động đất tại đây trong một năm qua, nhiều gấp 5 lần số trận động đất của 100 năm trước cộng lại.

Động đất với cường độ lên đến 4,5 là hiện tượng bất thường khiến người dân sống trong khu vực huyện Kon Plông hoang mang, lo lắng. Với gần 170 hộ dân thôn Đăk Tăng, xã Đăk Tăng, sinh sống trên triền núi cao tại khu tái định cư Thủy điện Thượng Kon Tum, nỗi sợ còn tăng thêm, bởi nhiều ngôi nhà được xây dựng chênh vênh bên mép vực sâu cho nên rung chấn làm tăng nguy cơ sạt, đổ.

Không giấu được vẻ sợ hãi, chị Y Thát, thôn Đăk Tăng cho biết, đêm về ngủ không ngon giấc, sợ ngói rớt xuống, sợ không biết trốn nơi đâu khi động đất. Cũng chung nỗi sợ với chị Y Thát, chị Y Xuân cho biết thêm: “Sợ lắm, nhà nào cũng sợ hết, sợ nhà sập. Đi trong rừng vẫn thấy các cây rung, nên càng sợ”. Trao đổi với chúng tôi, Phó Chủ tịch UBND xã Đăk Tăng, Nguyễn Văn Bay cho biết: Hiện, một số hộ dân rất lo lắng. Chính quyền đã cử cán bộ xuống trấn an người dân. Về lâu dài, rất mong cơ quan chức năng tìm ra nguyên nhân để nhân dân yên tâm.

Trước thông tin cho rằng nguyên nhân động đất là do Thủy điện Thượng Kon Tum tích nước, ông Trần Công Đàm, Giám đốc Công ty Thủy điện Thượng Kon Tum cho biết: Sau khi đi vào vận hành tháng 5/2021, Thủy điện Thượng Kon Tum đã ký hợp đồng lắp đặt ba trạm địa chấn ngay trong nhà trung tâm điều hành Thủy điện Thượng Kon Tum, ở trung tâm huyện Tu Mơ Rông (Kon Tum) và ở trung tâm huyện Sơn Tây (Quảng Ngãi) để bảo đảm độ tin cậy phục vụ các báo cáo về hoạt động động đất ở khu vực công trình Thủy điện Thượng Kon Tum. Ông Đàm cho rằng, hồ chứa của Thủy điện Thượng Kon Tum nhỏ, chỉ tích nước dưới cao trình cho phép, với khối lượng khoảng 140 triệu mét khối thì khó có chuyện rung chấn cả một khối đất đá từ Kon Plông đến tỉnh Bình Định.

Sớm ổn định đời sống, tâm lý người dân

Mặc dù những trận động đất trong mấy ngày qua chưa gây thiệt hại về tài sản, tính mạng, nhưng người dân ở huyện Kon Plông đang hết sức lo lắng. Nhằm giảm thiệt hại do động đất có khả năng gây ra tại khu vực nêu trên, đồng thời ổn định tinh thần người dân nơi đây, Viện Vật lý địa cầu kiến nghị Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai xem xét cho phép tiến hành thực hiện các nghiên cứu chuyên sâu về độ nguy hiểm và rủi ro động đất đối với khu vực huyện Kon Plông.

Theo đó, tiến hành nghiên cứu đánh giá chi tiết mô hình cấu trúc và độ lớn động đất cực đại có khả năng phát sinh các hệ thống đứt gãy khu vực huyện Kon Plông và lân cận; thiết lập ngay năm trạm quan sát động đất.

Đồng thời, triển khai việc nghiên cứu nguyên nhân phát sinh chuỗi động đất, đánh giá mức độ rủi ro và xây dựng các kịch bản ứng phó rủi ro có thể xảy ra cho khu vực huyện Kon Plông và lân cận. Cùng với đó, rà soát, đánh giá về công tác thiết kế kháng chấn đối với các dự án thủy điện và công trình quan trọng trên địa bàn tỉnh Kon Tum; rà soát lại hệ thống cảnh báo thiên tai, tăng cường theo dõi giám sát cũng như kiểm tra, đánh giá mức độ rủi ro có thể xảy ra; đồng thời thông báo tới nhân dân trong vùng và các công trình liên quan để có biện pháp chủ động ứng phó thiên tai, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người dân.

Còn tại địa phương, trước diễn biến phức tạp, xuất hiện với mật độ ngày càng dày của các trận động đất, ngày 20/4, UBND tỉnh Kon Tum có Văn bản số 1125/UBND-NNTN đề nghị UBND huyện Kon Plông theo dõi chặt chẽ tình hình dư chấn động đất trên địa bàn; kịp thời phát hiện, thông tin về động đất và dư chấn do động đất, hướng dẫn kỹ năng ứng phó, ổn định tâm lý cho nhân dân trên địa bàn; chỉ đạo triển khai lực lượng, phương tiện hỗ trợ cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả (trong trường hợp xảy ra sự cố) để bảo đảm an toàn tính mạng cho người dân.

Đặc biệt cần có thông tin sớm hơn và thông tin chính xác để không gây hoang mang dư luận. Thông tin kịp thời cũng giúp người dân chủ động với các tình huống, đặc biệt khi đang tham gia giao thông nếu xảy ra sự cố thì có thể bình tĩnh ứng phó, không hoang mang.

Mặt khác, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Công thương tỉnh Kon Tum phối hợp các địa phương, đơn vị liên quan tăng cường kiểm tra các công trình hồ đập thủy lợi, thủy điện, kịp thời phát hiện và đề nghị các chủ đập thủy lợi, thủy điện khắc phục sự cố, hư hỏng do động đất gây ra để bảo đảm an toàn cho công trình trong quá trình khai thác vận hành.

Đồng thời tăng cường kiểm tra công tác vận hành, điều tiết các hồ chứa thủy điện, giảm tích nước hồ chứa thủy điện để an toàn hồ đập, chuẩn bị phương án, sẵn sàng lực lượng, phương tiện triển khai công tác tìm kiếm cứu nạn, khắc phục hậu quả khi có yêu cầu.

Bài và ảnh: NGỌC THẮNG