Khánh Hòa: Quỹ hỗ trợ chậm triển khai, hợp tác xã khát vốn

HTX lao đao vì thiếu vốn

HTX Nông nghiệp 1 Ninh Quang (thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa) đã xây dựng được chuỗi giá trị sản phẩm gạo với thương hiệu Gạo Ngọc Quang nhưng hiện đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn từ việc thiếu vốn thu mua lúa của thành viên. Theo lãnh đạo HTX, mỗi năm chỉ có 2-3 vụ lúa, nhưng việc cung ứng gạo cần phải thường xuyên, liên tục quanh năm, vì vậy HTX cần nguồn vốn khoảng 5 tỷ đồng để mua lúa tích trữ, sau đó chế biến thành gạo cung cấp cho thị trường. Tuy nhiên, các kênh huy động vốn đang gặp bế tắc. Trong đó, nguồn vốn ngân hàng chưa thể tiếp cận vì HTX không có tài sản thế chấp. Các chính sách theo đề án đổi mới, phát triển các hình thức tổ chức hợp tác nông nghiệp trên địa bàn tỉnh đến năm 2020 cũng không nhắc đến việc hỗ trợ vay vốn để thu mua nông sản.

Do thiếu vốn các HTX phải thuê máy thu hoạch lúa, trong ảnh thu hoạch lúa vụ hè thu tại huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa.

Đánh giá mới đây của Liên minh HTX tỉnh Khánh Hòa cho thấy, phần lớn các HTX nông nghiệp trong tỉnh đang có mức độ đáp ứng dịch vụ rất thấp so với nhu cầu. Trong số 73 HTX nông nghiệp, đơn cử như dịch vụ vật tư nông nghiệp, các HTX chỉ đáp ứng được 19% nhu cầu của thành viên. Ở khâu có phần đơn giản và phổ biến như làm đất cũng chỉ có 26,5% HTX thực hiện được. Nguyên nhân chính là do các HTX thiếu vốn trong việc đầu tư trang bị máy móc, cơ sở hạ tầng, vốn lưu động để mua giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hoặc thu mua nông sản cho các thành viên… Do không có vốn đầu tư, hiện nay, khoảng 88% số HTX nông nghiệp không có máy cày; hầu hết các HTX không có máy thu hoạch, tất cả đều trông chờ vào dịch vụ liên kết bên ngoài dẫn đến các chi phí phát sinh.

Ông Phạm Mạnh Cường, Phó trưởng phòng Kinh tế hợp tác và trang trại, Chi cục Phát triển nông thôn, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Khánh Hòa cho biết, hiện nay, toàn tỉnh mới chỉ có khoảng 15% HTX tiếp cận được nguồn vốn vay từ các ngân hàng. Không có vốn, các HTX sẽ không đủ lực để cung ứng đầy đủ các dịch vụ cho thành viên, dẫn tới lợi nhuận thấp. Vì thế, các HTX khó tránh khỏi vòng luẩn quẩn giữa hiệu quả thấp-không tiếp cận được vốn-hiệu quả thấp. Đây có lẽ là một trong những nguyên nhân khiến đa số các HTX, đặc biệt là các HTX nông nghiệp ở Khánh Hòa vẫn đang hoạt động cầm chừng, chưa thực sự hiệu quả.

Cần sớm thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển HTX

Ngày 5-1-2010, UBND tỉnh Khánh Hòa có Quyết định số 03 về việc cho phép thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển HTX tỉnh Khánh Hòa. Liên minh HTX ngay sau đó đã thành lập bộ máy quản lý, vận hành quỹ này. Nguồn vốn điều lệ là 3 tỷ đồng do các thành viên đóng góp và không được chia lãi. Đến tháng 3-2013, trong thông báo kết luận về kế hoạch phát triển kinh tế tập thể, UBND tỉnh yêu cầu Liên minh HTX tỉnh xây dựng đề án, điều lệ hoạt động quỹ. Tuy nhiên, đề án do Liên minh HTX tỉnh xây dựng, tổ chức lấy ý kiến các sở, ngành liên quan đã được UBND tỉnh trả lời là chưa phù hợp với Quyết định số 03 nêu trên. Do đó đến nay, quỹ vẫn chưa thể hình thành.

Theo lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh, việc hình thành vốn điều lệ từ các HTX là không khả thi do các HTX trong tỉnh đang gặp rất nhiều khó khăn. Chính vì thế, Liên minh HTX tỉnh đang tập trung xây dựng đề án theo hướng Quỹ hỗ trợ phát triển HTX như là một tổ chức tín dụng Nhà nước. Vốn điều lệ được xây dựng trên cơ sở ngân sách Nhà nước. Quỹ hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, bảo toàn vốn và tự bù đắp chi phí quản lý hoạt động. Đây là mô hình được hầu hết các địa phương trên cả nước đang áp dụng, vận hành. Theo đó, Liên minh HTX tỉnh sẽ hỗ trợ các thành viên vay vốn từ nguồn quỹ phát triển HTX để các HTX đầu tư phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh, ứng dụng khoa học kỹ thuật, đổi mới công nghệ, mở rộng phạm vi dịch vụ đầu vào và tiêu thụ sản phẩm. Theo ông Đinh Văn Dũng, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Khánh Hòa, hiện nay, Liên minh HTX tỉnh đang tập trung hoàn thiện các thủ tục cần thiết để đề nghị UBND tỉnh thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển HTX trong thời gian sớm nhất.

VĂN THI