Khát vọng từ biển - Bài 2: Vững vàng Cồn Cỏ

Lịch sử giữa trùng khơi

Từ boong tàu nhìn ra, Cồn Cỏ hiện lên như dải xanh nhỏ giữa mênh mông biển Đông. Rộng hơn 2,3km², cách đất liền 17 hải lý, Cồn Cỏ từ lâu là mốc chủ quyền thiêng liêng. Năm 1959, dưới sự chỉ huy của Thiếu úy Dương Đức Thiện, Trung đội 12,7mm thuộc Trung đoàn 270 đặt chân lên đảo, cắm ngọn cờ đỏ sao vàng đầu tiên giữa biển khơi. Trong những năm tháng khốc liệt chống Mỹ, từng thước đất nơi đây là chiến hào, từng chuyến thuyền ra đảo là một lần cảm tử. Hơn 1.000 trận đánh đã diễn ra, cán bộ, chiến sĩ trên đảo bắn rơi 48 máy bay, đánh chìm 17 tàu chiến, giữ vững ngọn cờ Tổ quốc. Cồn Cỏ mãi là biểu tượng bất khuất của tinh thần “Còn người, còn đảo”.

Ngày nay, ký ức oai hùng ấy vẫn hiện hữu trong từng vạt rừng, từng con sóng, như lời nhắc về những tháng ngày anh dũng. Thắp một nén hương trước đài tưởng niệm anh hùng đặc khu Cồn Cỏ, Đại tá Trần Hồng Quế, Phó Chính ủy Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 2 xúc động chia sẻ: “Giữa trùng khơi này, mỗi tấc đá, mỗi vạt rừng đều thấm đẫm máu xương các anh hùng liệt sĩ. Những chiến công của Cồn Cỏ là lời nhắc nhở về trách nhiệm gìn giữ biển đảo hôm nay. Đây là nơi lịch sử và hiện tại cùng hòa nhịp, là biểu tượng của lòng trung thành và ý chí bảo vệ Tổ quốc”.

Cồn Cỏ - “viên ngọc xanh” giữa biển Đông - Ảnh: Lê Tú

Trên đảo nhỏ, lực lượng vũ trang và Cảnh sát biển vẫn ngày đêm bám trụ, vừa bảo vệ chủ quyền, vừa gắn bó cùng dân. Trung tá Lê Công Học, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Cồn Cỏ cho biết, nhiệm vụ bảo vệ đảo luôn gắn liền với xây dựng “thế trận lòng dân”, để mỗi ngư dân đều trở thành một cột mốc sống giữa trùng khơi.

Nhiều năm qua, cùng với quân dân trên đảo, Vùng Cảnh sát biển 2 đã thực hiện hàng trăm chuyến tuyên truyền, cứu nạn, hỗ trợ ngư dân; đơn vị đã cứu 187 người, 46 tàu thuyền và xua đuổi hơn 3.500 lượt tàu nước ngoài xâm phạm vùng biển Việt Nam. Chương trình “Cảnh sát biển đồng hành cùng ngư dân” tiếp thêm niềm tin, lan tỏa tinh thần gắn bó quân dân nơi đầu sóng ngọn gió.

Khơi nguồn khát vọng từ đảo thiêng

Đặc khu Cồn Cỏ hiện có hơn 480 người sinh sống thường xuyên, trong đó có 24 hộ dân với 96 nhân khẩu. Dù diện tích nhỏ bé nhưng Cồn Cỏ lại sở hữu nhiều lợi thế về kinh tế biển, du lịch sinh thái và quốc phòng-an ninh. Từ vùng đất chỉ toàn rừng và đá, hạ tầng giao thông, nước ngọt, trường học, trạm y tế đã từng bước hoàn thiện; nhiều nơi sử dụng năng lượng mặt trời, tạo nên một diện mạo mới, xanh và bền vững.

Theo ông Trần Xuân Anh, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND đặc khu Cồn Cỏ, địa phương đã quán triệt Nghị quyết số 36 của Trung ương về phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam: “Chúng tôi tập trung phát triển du lịch và dịch vụ hậu cần nghề cá. Các tour tuyến tham quan, trải nghiệm biển đảo được mở rộng, đồng thời chú trọng sinh kế để người dân yên tâm bám biển, góp phần xây dựng Cồn Cỏ mạnh về kinh tế, vững về quốc phòng, an ninh”.

Đoàn công tác tham quan nhà truyền thống cách mạng Cồn Cỏ - Ảnh: Quang Ngọc

Hiện mỗi năm đảo đón hơn 15.000 lượt khách, doanh thu du lịch – dịch vụ đạt hơn 20 tỉ đồng. Sản phẩm đặc trưng như nước mắm Cồn Cỏ, cá khô, hàu, tảo xoắn, rong biển khô đều đã đạt chuẩn OCOP 3 sao, mở đường cho thương hiệu địa phương phát triển.

Hiện nay, hơn 70% diện tích rừng nguyên sinh được bảo tồn nghiêm ngặt, tạo nên hệ sinh thái phong phú hiếm có giữa biển khơi. Nhiều loài sinh vật biển quý hiếm phục hồi, san hô và cá rạn phát triển mạnh, góp phần đưa Cồn Cỏ trở thành điểm đến hấp dẫn cho du lịch sinh thái và giáo dục truyền thống.

Ông Đặng Đại Tình, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Quảng Trị đánh giá: “Cồn Cỏ giữ vị trí chiến lược trong không gian phát triển của tỉnh. Nơi đây không chỉ là "phên dậu" phía Đông, mà còn là trung tâm kinh tế biển đảo với nhiều tiềm năng phát triển dịch vụ hậu cần nghề cá, nuôi trồng, đánh bắt thủy hải sản và du lịch sinh thái. Sự phát triển của Cồn Cỏ thể hiện khát vọng của Quảng Trị trong việc khai thác tiềm năng vùng biển để làm giàu cho đất nước”.

Thăm nhà truyền thống cách mạng Cồn Cỏ, ông Như Hiệp Hưng, Chủ tịch UBND xã Nhơn Châu, tỉnh Gia Lai - thành viên đoàn công tác, xúc động nói: “Giá trị lịch sử trên đảo thật thiêng liêng, nhắc nhở công ơn cha anh đã ngã xuống giữ mảnh đất này. Tôi tin rằng trong tương lai gần, Cồn Cỏ sẽ phát triển vững mạnh không chỉ về quốc phòng mà còn về du lịch, để người dân cả nước biết nhiều hơn về đảo thép anh hùng”. Đó cũng là niềm tin chung của nhiều thành viên trong đoàn. Chiều trên đảo, nắng rót vàng lên những mái nhà, tiếng trẻ nhỏ học bài vang trong lớp học mầm non Hoa Phong Ba. Đâu đó tiếng máy tàu lại khởi động, đưa ngư dân ra khơi. Giữa bình yên ấy, tôi cảm nhận được nhịp đập của một Cồn Cỏ đang đổi thay từng ngày, nhỏ bé nhưng đầy tự hào.

Hải trình 2025 khép lại, nhưng dư âm vẫn còn, là âm vang của lịch sử, của lòng người, của những khát vọng đang trỗi dậy từ biển. Từ Lý Sơn đến Cồn Cỏ, từ những ngọn sóng bạc đầu nơi miền Trung khắc nghiệt, hải trình của đoàn công tác các địa phương đi khảo sát, nắm tình hình khu vực biển, đảo gần bờ năm 2025 như một hành trình nối liền ký ức và khát vọng. Mỗi điểm đến nơi con tàu 390 cập bến cũng chính là nơi gửi gắm niềm tin, nơi Tổ quốc được cảm nhận bằng sự mặn mòi của biển, bằng màu cờ và cả bằng ánh mắt tự hào của những con người trụ vững giữa trùng khơi.

Quang Ngọc