Khát vọng vươn lên của tỉnh trọng điểm về phát triển công nghiệp

Sản xuất tại một doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Amata (phường Long Bình, tỉnh Đồng Nai). Ảnh: Vương Thế

Khát vọng phát triển kinh tế công nghiệp mạnh, hiện đại, đổi mới mạnh mẽ đã được Đồng Nai đặt ra từ nhiều năm qua và phấn đấu thực hiện. Sau khi hợp nhất với Bình Phước trở thành tỉnh Đồng Nai mới, nguồn lực và không gian phát triển rộng lớn hơn càng tạo cơ hội để kinh tế Đồng Nai, trong đó có các ngành công nghiệp, tiếp tục chuyển biến mạnh mẽ, hiện đại, tạo lợi thế cạnh tranh và xây dựng bức tranh công nghiệp mới cho địa phương.

Tốp đầu phát triển công nghiệp của cả nước

Đồng Nai là địa phương sớm phát triển về kinh tế công nghiệp của Việt Nam với khu công nghiệp (KCN) đầu tiên hoạt động từ những năm 1960. Ngày nay, tỉnh đã có hàng chục khu, cụm công nghiệp trải rộng tại địa bàn các xã, phường thuộc tỉnh. Cơ cấu kinh tế Đồng Nai chuyển biến mạnh mẽ, là một trong những trụ cột của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và của cả nước.

Cho đến nay, công nghiệp là trọng điểm của địa phương khi có số lượng khu, cụm công nghiệp thuộc hàng lớn nhất cả nước. Tỉnh có 59 KCN, khu kinh tế và khu công nghệ cao đã được thành lập; trong đó có 15 KCN được thành lập nhưng chưa đi vào hoạt động. Đặc biệt, khu vực phía Bắc Đồng Nai (Bình Phước cũ) có nhiều thời cơ để phát triển công nghiệp khi các nhà đầu tư hạ tầng đang dịch chuyển về đây. Nhiều KCN lớn trong khu vực sẽ được xây dựng và đưa vào hoạt động trong thời gian tới như: Bắc Đồng Phú giai đoạn 2; Nam Đồng Phú giai đoạn 2; Tân Khai 2; Minh Hưng 3; Bình Phước; Đồng Nơ, Hoa Lư... Cùng với đó là những KCN gắn với lợi thế của Cảng hàng không quốc tế Long Thành như: Bàu Cạn - Tân Hiệp; Xuân Quế - Sông Nhạn; Long Đức 3; Phước An...

Sau khi hợp nhất giữa Đồng Nai và Bình Phước thì tỉnh Đồng Nai mới sẽ là một trong 4 trung tâm kinh tế lớn nhất của Việt Nam, chỉ sau Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Hải Phòng. Vì thế, Đồng Nai sẽ là khu vực có công nghiệp, đô thị, nông nghiệp, thương mại dịch vụ, logistics… rất phát triển. Đây cũng là khu vực thuộc tốp đầu cả nước về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, trong nước, xuất khẩu, thu ngân sách nhà nước.

Trong buổi làm việc tại Đồng Nai (ngày 15-8-2025) về tình hình kinh tế - xã hội năm 2025, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đánh giá cao những thành tựu mà Đồng Nai đạt được thời gian qua, đồng thời bày tỏ sự ấn tượng khi mỗi lần làm việc tại Đồng Nai đều thấy địa phương tiến bộ hơn.

Đồng Nai như một đại công trường sôi động, trong đó tỉnh đã và đang hoàn thành một khối lượng công việc lớn về giải phóng mặt bằng phục vụ các dự án. Với vị trí chiến lược giáp Thành phố Hồ Chí Minh, sở hữu hệ thống quốc lộ, đường cao tốc, cảng biển và các KCN lớn, tỉnh Đồng Nai có lợi thế vượt trội để phát triển logistics, thu hút đầu tư và bứt phá kinh tế - xã hội. Với những lợi thế của mình, Đồng Nai sẽ vươn lên và giữ vững vị trí là một trong những địa phương kinh tế tốp đầu cả nước.

Khuyến nghị cho địa phương, TS Huỳnh Thanh Điền (giảng viên Trường đại học Nguyễn Tất Thành (Thành phố Hồ Chí Minh), chuyên gia về quản trị, tái cấu trúc doanh nghiệp và tư vấn chính sách) nhận định: Sau hợp nhất, tỉnh Đồng Nai mới bước vào thời kỳ phát triển mới. Với quy mô và tầm nhìn dài hạn, tỉnh cần chủ động tận dụng thời cơ để tái thiết toàn diện hệ sinh thái đầu tư, từ việc rà soát và điều chỉnh quy hoạch công nghiệp, đơn giản hóa quy trình cấp phép, hoàn thiện hành lang pháp lý, cho đến thiết kế lại các chính sách ưu đãi có trọng tâm. Từ đó Đồng Nai sẽ định hình cực tăng trưởng công nghiệp chiến lược, kết nối hiệu quả với vùng Đông Nam Bộ cũng như Tây Nguyên và hướng ra các tỉnh phía Bắc.

Phát triển công nghiệp hiện đại

Đồng Nai đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành tỉnh phát triển toàn diện, hiện đại và bền vững, trong đó tăng trưởng xanh là trụ cột chiến lược. Tỉnh tiếp tục ưu tiên thu hút đầu tư vào các ngành công nghệ cao, ít thâm dụng lao động, ít ô nhiễm; phát triển hạ tầng trọng điểm như: sân bay, cảng biển, giao thông theo hướng bền vững, giảm thiểu tác động môi trường.

Riêng với ngành công nghiệp được phê duyệt mục tiêu đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, Đồng Nai sẽ ưu tiên phát triển một số ngành công nghiệp mũi nhọn, công nghệ mới, công nghệ cao với các cấu phần chính gồm: các KCN chuyên ngành/KCN công nghệ cao/KCN sinh thái; dịch vụ hỗ trợ công nghiệp; trung tâm nghiên cứu phát triển, công viên khoa học; trung tâm đào tạo, giáo dục nghề nghiệp; trung tâm đổi mới sáng tạo, vườn ươm khởi nghiệp. Phát triển theo hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0.

Thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu công nghiệp theo địa bàn, định hướng phát triển nhóm ngành công nghiệp cơ khí, hóa chất, điện tử, công nghiệp công nghệ cao và công nghệ hỗ trợ phục vụ các ngành công nghiệp mũi nhọn tại những khu vực có truyền thống phát triển của tỉnh. Ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, công nghiệp cơ khí phục vụ nông nghiệp và các ngành nghề truyền thống, tiểu thủ công nghiệp tại các địa phương còn lại của tỉnh.

Công ty CP Công nghệ chiếu xạ Ánh Dương là một trong những doanh nghiệp sớm đầu tư vào KCN công nghệ cao Long Thành của Đồng Nai. Dự án của doanh nghiệp này ứng dụng công nghệ bức xạ tiên tiến nhất hiện nay trên thế giới vào lĩnh vực thanh khử trùng công nghiệp nông sản, thực phẩm, kiểm dịch trái cây, khử trùng y tế, đồng thời phục vụ nghiên cứu phát triển và ứng dụng công nghệ bức xạ vào sản xuất chế tạo ra vật liệu mới, vật liệu công nghệ cao…

Ông Nguyễn Quốc Trường, Giám đốc công ty này chia sẻ: Đồng Nai vẫn có một sức hút mạnh mẽ đối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Khi quyết định đầu tư vào Đồng Nai, ông tin tưởng và kỳ vọng vào những chính sách của địa phương trong thời gian tới trong việc phát triển công nghiệp công nghệ cao, hiện đại và thân thiện với môi trường.

Theo đồng chí Võ Tấn Đức, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, tỉnh đã đặt ra lộ trình net zero vào năm 2050 và công nghiệp là một trong 7 lĩnh vực tỉnh ưu tiên tập trung. Bên cạnh các giải pháp về xanh hóa các KCN và nhà máy cũ, thu hút đầu tư mới có chọn lọc, yêu cầu có lộ trình và thực hiện giảm phát thải, tỉnh quan tâm đến hình thành các KCN theo hướng xanh, sinh thái, đáp ứng các quy chuẩn của net zero. Hiện tại, tỉnh ưu tiên phát triển mô hình này ở các KCN mới được chấp thuận chủ trương đầu tư. Các nhà đầu tư hạ tầng KCN, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh quan tâm thực hiện việc chuyển dịch xanh trong lĩnh vực công nghiệp, gắn tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi trường.

Định hướng cho tương lai

Đồng Nai đang vững bước tiến vào kỷ nguyên mới cùng đất nước. Để phát triển bền vững, cần có các định hướng và giải pháp chiến lược làm nền tảng, cơ sở cho phát triển kinh tế, công nghiệp thời kỳ mới. Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Nai trình Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, đã đề ra định hướng phát triển kinh tế cho địa phương trong thời gian tới.

Công nghiệp hỗ trợ là ưu tiên của tỉnh trong phát triển công nghiệp tự chủ, hiện đại. Trong ảnh: Sản phẩm của Công ty TNHH Tương Lai, xã Long Thành, tỉnh Đồng Nai. Ảnh: Vương Thế

Theo đó, Đồng Nai phát triển có trọng tâm, trọng điểm dựa trên nội lực, tiềm năng, lợi thế cạnh tranh và đảm bảo sự đồng bộ, hài hòa giữa các địa phương, các vùng trong tỉnh. Trên cơ sở sáp nhập địa giới hành chính, tiến hành cấu trúc lại không gian phát triển của tỉnh làm động lực mới bảo đảm thực hiện mục tiêu tăng trưởng 2 con số, gồm: vùng đô thị - công nghiệp phía Nam; vùng công nghiệp - đô thị phía Bắc; vùng nông nghiệp - sinh thái - du lịch phía Đông Bắc.

Để có thể thực hiện nhiệm vụ trên, giải pháp đặt ra là ứng dụng hiệu quả những thành tựu mới nhất của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế. Tiến hành xây dựng và hiện đại hóa ngành công nghiệp của tỉnh trên nền tảng công nghệ số, công nghệ thông minh và công nghệ xanh. Song song đó, thu hút đầu tư phát triển công nghiệp hàng không, công nghiệp bán dẫn, sản xuất chíp điện tử và trí tuệ nhân tạo; thiết bị tự động hóa và thiết bị công nghệ thông tin.

Cùng với công nghiệp sản xuất thì cơ cấu lại và phát triển mạnh ngành dịch vụ dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Tận dụng, khai thác hiệu quả các dịch vụ từ hoạt động Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Cảng Phước An để đẩy mạnh hoạt động xuất - nhập khẩu hàng hóa, sản xuất công nghiệp và vận chuyển hành khách. Tiếp tục đầu tư phát triển Khu kinh tế Cửa khẩu Hoa Lư, các cảng cạn ICD. Phát triển các trung tâm logistics, trung tâm thương mại vùng biên giới, vùng du lịch theo quy hoạch được duyệt.

Một giải pháp quan trọng là tạo lập môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch để hỗ trợ sự phát triển bền vững của các doanh nghiệp và các thành phần kinh tế. Đẩy mạnh phát triển kinh tế tư nhân, khai thác tiềm năng, sức sáng tạo của người dân và doanh nghiệp. Phát triển đội ngũ doanh nhân có đạo đức, văn hóa kinh doanh và tinh thần yêu nước bản lĩnh, trí tuệ, lòng tự tôn dân tộc và khát vọng cống hiến.

Đồng Nai định hướng phát triển các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân quy mô lớn, có vai trò dẫn dắt và năng lực cạnh tranh quốc tế trong các lĩnh vực trọng điểm như công nghệ, chuyển đổi số, tài chính, nông nghiệp và viễn thông. Việc hỗ trợ, hình thành những doanh nghiệp, tập đoàn lớn của địa phương là rất quan trọng để khẳng định vị thế của Đồng Nai.

Theo Chủ tịch Liên đoàn Doanh nghiệp tỉnh Đồng Nai Đặng Văn Điềm, vai trò của các doanh nghiệp trong phát triển kinh tế - xã hội hiện nay rất được coi trọng. Nhiều nghị quyết, chương trình cấp quốc gia cũng như địa phương đã được ban hành. Cộng đồng doanh nghiệp trong tỉnh rất mong muốn tiếp tục nhận được sự đồng hành, hỗ trợ. Nhà nước làm cầu nối trong việc thúc đẩy giao thương, liên kết, chuyển giao công nghệ, kỹ năng quản lý giữa doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài với doanh nghiệp trong nước.

Đồng chí Tôn Ngọc Hạnh, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Nai cho biết: Tỉnh xác định mục tiêu đến năm 2030 trở thành tỉnh công nghiệp hiện đại, trung tâm logistics, dịch vụ chất lượng cao, phát triển xanh và bền vững. Từ đó đặt ra các mục tiêu định hướng phát triển cụ thể thông qua chương trình hành động, giải pháp khả thi, phù hợp. Đồng thời huy động tối đa các nguồn lực, ưu tiên triển khai nhanh các dự án động lực như: Cảng hàng không quốc tế Long Thành, hệ thống giao thông liên vùng và nội vùng, công nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sinh thái; phấn đấu tăng trưởng kinh tế hàng năm đạt và duy trì hơn 10%.

Vương Thế