Khi cổng làng 'sính'... chữ Hán

Cổng làng Văn Xá (xã Lâm Trung Thủy) được xây dựng từ khoảng tháng 6 - 11/2024. Cổng gồm 3 cửa: cửa chính rộng 6m; hai cửa phụ, mỗi cửa rộng 1,2m. Cửa phụ chỉ mang tính trang trí, không sử dụng cho việc đi lại. Cửa chính có 4 mái (hai mái chính và hai mái hồi). Các mái được lợp ngói màu đỏ, kết hợp với màu sơn trắng tạo nên sự hài hòa cho công trình.

Cổng được thiết kế gồm hai trụ, các trụ đều mang hình cây bút. Trụ chính và mặt chính của cổng đều được đắp bằng chữ Hán (loại chữ Hán phồn thể) chạy từ đỉnh cổng xuống chân cổng. Hai trụ phụ được đắp hàng chữ tiếng Việt.

Mặt chính của cổng được sơn màu nâu sậm, phía trên ghi chữ Hán (loại chữ Hán phồn thể) màu vàng, khổ lớn; phía dưới ghi thôn Văn Xá với cỡ chữ nhỏ hơn.

Qua tìm hiểu, cổng làng được một người quê thôn Văn Xá tài trợ 100% chi phí xây dựng. Hiện cổng phía cửa ngõ của thôn đã hoàn thành vào cuối năm 2024...

... còn cổng hướng đi ra khỏi thôn đang được xây dựng phần khung.

“Người dân chúng tôi rất vui khi cổng làng được xây dựng khang trang, to đẹp. Đó là niềm tự hào chung của cả thôn. Tuy nhiên, phần chữ Hán đắp nổi kích thước lớn ở cột trụ chính thì đa số người dân không hiểu nội dung. Có lẽ phần chữ Việt nhỏ ở cột phụ là bản dịch", chị Nguyễn Thị Tâm - người dân thôn Văn Xá cho biết.

Việc cổng làng sử dụng chủ yếu chữ Hán, trong khi chữ Việt được thể hiện nhỏ hơn hoặc mang tính "phiên dịch" có phần bất tiện khi đa số người dân hiện nay, đặc biệt là thế hệ trẻ không đọc được chữ Hán. Qua tìm hiểu, phần phiên dịch cũng được theo chữ Hán - Việt, gây khó hiểu cho người đọc.

Cũng trên địa bàn huyện Đức Thọ, những cổng làng quy mô lớn như ở làng khoa bảng Đông Thái, người dân vẫn lựa chọn thể hiện giá trị văn hóa bằng chữ quốc ngữ theo phong cách thư pháp. Cách làm này được cho là hợp lý hơn, góp phần gìn giữ hồn cốt làng quê.

Theo bà Lê Thị Huyền Trang - Trưởng phòng Văn hóa, Khoa học và Thông tin (UBND huyện Đức Thọ), việc xây dựng cổng làng là do địa phương và thôn quyết định. Đơn vị chưa nhận được thông báo về nội dung xây dựng cổng làng Văn Xá của xã. Nếu trong quá trình xây dựng chưa phù hợp, chúng tôi sẽ đề xuất chỉnh sửa lại để đúng với thuần phong mỹ tục, bảo vệ các giá trị văn hóa cũng như thẩm mỹ trên địa bàn.

Video: Cổng làng ở Đức Thọ nổi bật với chữ Hán.

Hoàng - Thông