Khi quà vặt không còn là chuyện vặt

Các quầy hàng ăn vặt thu hút đông học sinh lựa chọn mua dùng.

Đầu giờ sáng hay khi tan học, tại các cửa hàng tạp hóa, nhất là cửa hàng gần trường học, không khó bắt gặp hình ảnh học sinh đứng vây quanh những xe đẩy hoặc quán bán đồ ăn vặt.

Các sản phẩm bày bán có đủ chủng loại, từ bánh, kẹo, ô mai, nước ngọt đóng gói sẵn, đến đồ ăn chế biến tại chỗ như thịt xiên nướng, cá viên chiên, nem chua rán... Đáng nói, trong số những mặt hàng này, nhiều đồ ăn với bao bì sặc sỡ, bắt mắt, chỉ in chữ nước ngoài, không có nhãn phụ bằng tiếng Việt, mập mờ về thông tin,

Đặc biệt hơn, những món ăn vặt này được đóng gói nhỏ, riêng lẻ, có giá cả hấp dẫn, chỉ từ 2.000 - 10.000 đồng/sản phẩm. 2.000 đồng cho loại xiên nhỏ, 8.000 - 10.000 đồng cho loại xiên to, giá nước ngọt dao động từ 5.000 - 10.000 đồng/cốc; sản phẩm đóng gói sẵn cũng chỉ có giá từ 2.000 - 5.000 đồng. Giá rẻ chính là một trong những lý do khiến đồ ăn vặt cổng trường có sức hút học sinh dù không ai đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Nhiều mặt hàng thực phẩm, bánh kẹo bày bán tại nhiều cửa hàng trên địa bàn tỉnh không rõ nguồn gốc, xuất xứ.

Dù là món ăn sở thích nhưng thực tế không phải học sinh nào cũng được trang bị đầy đủ kiến thức về an toàn thực phẩm, nhất là học sinh lứa tuổi tiểu học. Bởi vậy, hầu hết các em khi được hỏi về vấn đề này đều có chung câu trả lời: “Những món đồ ăn này rất ngon, lại rẻ nữa, nên sau khi tan học chúng cháu thường mua để ăn trong lúc chờ bố mẹ đón. Về nguồn gốc xuất xứ thì chúng cháu không để ý, cảm thấy ngon là được”.

Với người bán hàng rong hay chủ cửa hàng tạp hóa, khi được hỏi về nguồn gốc và chất lượng của các loại đồ ăn vặt, hầu hết chỉ trả lời qua loa rằng các mặt hàng này được học sinh ưa thích với giá cả phải chăng nên mới nhập về bán, còn xuất xứ ở đâu, thì họ không biết. Chỉ thấy nhiều cửa hàng trước cổng trường học bày bán thì chắc cũng không có vấn đề gì.

Trên địa bàn tỉnh chưa xảy ra vụ ngộ độc liên quan đến thực phẩm bày bán trước cổng trường học, song tại một số tỉnh, thành trong nước, thời gian gần đây đã xảy ra không ít vụ việc học sinh bị ngộ độc, thậm chí là tử vong liên quan đến loại thực phẩm này. Đơn cử, ngày 9/4/2025 xảy ra vụ ngộ độc ở huyện Đô Lương (Nghệ An) khi 12 học sinh tiểu học có biểu hiện đau bụng, nôn mửa sau khi ăn cơm nắm tại một quán vỉa hè. Trước đó, sau khi ăn sáng tại quán ở cổng trường, một học sinh lớp 5 của Trường Tiểu học Vĩnh Trường, phường Vĩnh Trường, thành phố Nha Trang (Khánh Hòa) bị mệt, ngất xỉu. Dù nhà trường đã sơ cứu, chuyển đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh cấp cứu song nạn nhân đã tử vong do ngừng tuần hoàn hô hấp.

Xúc xích, chân gà, củ cải muối không rõ nguồn gốc xuất xứ được Đoàn thanh tra liên ngành tại Điện Biên phát hiện và buộc tiêu hủy.

Những vụ việc liên tục xảy ra liên quan đến thực phẩm bày bán trước cổng trường làm dấy lên sự lo ngại, bất an của phụ huynh cũng như nhà trường và xã hội. Ăn vặt tại cổng trường đã không còn là chuyện vặt.

Mới đây, qua kiểm tra lực lượng chức năng tỉnh đã buộc tiêu hủy hơn 200kg hàng hóa, thực phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, chủ yếu là: Chân gà, xúc xích (các loại to, nhỏ), bánh kẹo, củ cải muối và sữa. Phần lớn các loại thực phẩm bị tiêu hủy có bao bì in chữ nước ngoài (chủ yếu là tiếng Trung Quốc), không có nhãn phụ bằng tiếng Việt theo quy định. Các cơ sở không xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc sản phẩm.

Theo ông Trần Ngọc Diệp, Phó chánh Thanh tra Sở Y tế, điều đáng lo ngại là nhiều sản phẩm trong số này được bày bán phổ biến tại các quán tạp hóa gần trường học. Đối tượng tiêu dùng chính là học sinh - nhóm người tiêu dùng dễ bị thu hút bởi các sản phẩm có mẫu mã bắt mắt, giá rẻ, nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro về an toàn thực phẩm. Trong khi đó, khối lượng hàng hóa nhập lậu, hàng không có nguồn gốc, xuất xứ chủ yếu có ở các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ, việc lấy mẫu và kiểm định mẫu thực phẩm hạn chế do nguồn kinh phí hạn hẹp...”.

Trước mối nguy khó lường về vệ sinh an toàn thực phẩm từ đồ ăn vặt đang được bày bán công khai tại cổng trường, nhiều bậc phụ huynh khá lo lắng, bất an, và cách duy nhất mà họ có thể làm là yêu cầu con mình không được mua và sử dụng.

Lực lượng chức năng kiểm tra, giám sát các cơ sở vi phạm tiêu hủy hàng hóa.

Chị Nguyễn Phương Dung, tổ dân phố 1, phường Thanh Bình, TP. Điện Biên Phủ chia sẻ: “Không phải khắt khe, nhưng tôi không bao giờ cho con mình tiền mua đồ ăn vặt trong lúc đi học, vì tôi thấy nhiều đồ ăn bán tại hàng quán trước cổng trường không bảo đảm an toàn. Tuy nhiên, tôi không thể kiểm soát được việc con mình có ăn đồ ăn vặt bên ngoài hay không bởi có thể là con ăn cùng với bạn, và điều này khiến tôi rất lo ngại".

Việc tiêu thụ thực phẩm không rõ nguồn gốc có thể gây ngộ độc, dị ứng hoặc ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, đặc biệt với trẻ nhỏ. Do đó, việc kiểm soát chặt chẽ thị trường thực phẩm và nâng cao nhận thức cộng đồng là nhiệm vụ cấp thiết. Bên cạnh sự vào cuộc tích cực của các cơ quan chức năng và nhà trường, phụ huynh cũng cần quan tâm quản lý con em mình trong việc sử dụng tiền, hướng dẫn con cách lựa chọn thực phẩm an toàn. Từ đó loại bỏ những hiểm họa tồn tại dai dẳng từ đồ ăn vặt cổng trường, không để “sự đã rồi...”.

Thu Hằng