Khi Quốc ca Việt Nam vang lên giữa trung tâm Thủ đô Bratislava

Trân trọng giới thiệu bài viết của bà Hồ Đắc Minh Nguyệt - nguyên Đại sứ Việt Nam tại Ukraine (2010-2013) và tại Cộng hòa Slovakia (2013-2017) về kỷ niệm ngày trình Quốc thư tại Thủ đô Bratislava, Slovakia.

Đội danh dự Slovakia tại Lễ trình Quốc thư của Đại sứ Việt Nam. Ảnh: NVCC

Tháng 9/2014 tôi bắt đầu nhận nhiệm vụ là Đại sứ nước ta tại Cộng hòa Slovakia, một quốc gia đất không rộng (49,000 km2), dân không đông (hơn 5 triệu người), tách ra từ Liên Bang Cộng hòa XHCN Tiệp Khắc từ tháng 1/1991.

Trong thành phần của Tiệp Khắc, Slovakia đã giúp Việt Nam đào tạo nhiều sinh viên trong các ngành công nghiệp và kinh tế - tài chính, nhận nhiều thanh niên Việt Nam sang học nghề và làm việc tại các nhà máy ôtô, dệt may, giày da...

Sau khi thành quốc gia độc lập, Slovakia kế thừa nhiều cam kết quốc tế của Tiệp Khắc, đồng thời thực hiện chính sách đối ngoại hội nhập sâu rộng vào khối EU và NATO, tham gia Hiệp định đi lại tự do Schengen và sử dụng đồng euro.

Ngày 16/9/2014 tôi và gia đình hạ cánh xuống sân bay Bratislava. Bà Vụ trưởng Vụ Lễ tân, các cán bộ đại sứ quán và đại diện các hội đoàn người Việt Nam đã ra sân bay đón. Cảm tưởng đầu tiên về Slovakia là một đất nước hiền hòa, xinh đẹp. Thủ đô nằm bên con sông Danube xanh mơ màng. Bratislava tiếp giáp với Vienna (Áo) và Hungary, là thủ đô duy nhất trên thế giới tiếp giáp với nước khác. Trong lịch sử, Slovakia vốn thuộc sự cai trị của đế quốc Áo - Hung, có 12 vị vua làm lễ đăng quang tại lâu đài Hrad Bratislava nằm trên núi Slavin nhìn xuống dòng Danube.

Đúng 2 tháng sau, ngày 16/11/2014, tôi được trình Quốc thư lên Tổng thống Kiska - cũng là lần đầu tiên ông nhận Quốc thư từ khi lên làm Tổng thống.

Trước lễ trình Quốc thư, Vụ trưởng Vụ lễ tân đã đến ĐSQ thông báo cụ thể tỉ mỉ tiến trình, kịch bản của buổi lễ cho Đại sứ và các cán bộ tháp tùng. Phủ Tổng thống, nơi buổi lễ sẽ diễn ra, nằm tại trung tâm thủ đô, giữa ngã 5 đại lộ mang tên Tổng thống đầu tiên của Tiệp Khắc.

Đại sứ Hồ Đắc Minh Nguyệt trình quốc thư lên Tổng thống Slovakia 11/2013. Ảnh: NVCC

Quốc kỳ Việt Nam bay phấp phới, nhạc Tiến quân ca hùng tráng

Quảng trường của Phủ Tổng thống bao quanh bằng hàng rào sắt đúc họa tiết chứ không bị bao bọc bởi tường cao theo kiểu "kín cổng cao tường". Tại quảng trường đã diễn ra lễ duyệt đội danh dự và chào cờ với Quốc ca của 2 nước Slovakia và Việt Nam.

Khi Quốc ca Việt Nam cất lên, lòng tôi xúc động đến trào nước mắt! Đây là lần thứ 3 tôi trình Quốc thư (trước đó là tại Ukraine tháng 5/2010, Mondova tháng 6/2010). Tự hào được đại diện Việt Nam tại đây, tự hào vì mình là người đại diện cho những phụ nữ Việt Nam được bình đẳng cống hiến cho Tổ quốc, được Đảng và Nhà nước tin cậy giao phó trọng trách quan trọng.

Đại sứ Hồ Đắc Minh Nguyệt gặp Quốc vụ khanh Bộ Ngoại giao Slovakia. Ảnh: NVCC

Sắc phục của đội tiêu binh rất đẹp, mang dấu ấn từ thời Moravia với mũ ống, ngù vai, súng và kiếm. Bên ngoài hàng rào, dân chúng tụ tập khá đông để xem buổi lễ. Quốc kỳ Việt Nam bay phấp phới, nhạc Tiến quân ca hùng tráng! Tà áo dài Việt Nam dịu dàng...

Sau lễ chào cờ là lễ trình Quốc thư lên Tổng thống diễn ra trong Lâu đài, buổi tiếp kiến riêng Tổng thống diễn ra trang trọng và thân mật.

Khởi đầu tốt đẹp này đã thành kỷ niệm khó phai trong cuộc đời làm ngoại giao của tôi!

Trong nhiệm kỳ công tác 3 năm tại Slovakia tôi đã thăm rất nhiều địa phương từ miền Đông đến miền Trung, miền Tây của đất nước xinh đẹp này. Người dân Slovakia nhân hậu, tôn giáo chính là đạo Công giáo.

Trong chiến tranh thế giới thứ 2, phong trào du kích ở Slovakia rất mạnh. Cho đến nay Chính quyền và người dân Slovakia vẫn hết sức trân trọng công lao giải phóng đất nước khỏi nạn phát xít của Hồng quân Liên Xô. Đài tưởng niệm chiến tranh trên đồi Slavin vẫn là nơi chôn cất mấy trăm chiến sỹ Hồng quân hy sinh tại đây. Slovakia cũng là nơi từng cưu mang những người Do Thái bị đối xử thậm tệ trong thế chiến 2.

Từ 1991 công cuộc cải cách của Slovakia tiến hành khá thuận lợi. Các nước EU đầu tư nhiều vào đây. Slovakia có thể ví như " công xưởng của EU", nơi có nhiều nhà máy lắp ráp ô tô tên tuổi như BMW, Mercedec, Randrover... Hãng Samsung cũng đã mở 1 nhà máy rất to ở ngoại ô Bratislava lắp ráp điện tử, hiện có khoảng 200 công nhân Việt Nam làm việc tại đây.

Đặc biệt, Slovakia sử dụng rộng rãi nguồn điện nguyên tử. Họ có nhà máy điện nguyên tử Bojnice chỉ cách Thủ đô chừng hơn 200 km. Tôi đã có dịp tháp tùng một phó thủ tướng đến thăm Viện nghiên cứu và thiết kế nguyên tử tại TP Trnava. FPT của ta đã mua 1 nhà máy phần mềm tại Kosice, là đầu tư ra nước ngoài lớn nhất của tập đoàn này.

Trong nhiệm kỳ công tác của tôi, trao đổi đoàn các cấp và các sự kiện văn hóa diễn ra khá sôi nổi. Thủ tướng Slovakia Robert Fico đã thăm Việt Nam. Cộng đồng người Việt Nam tại Slovakia khá đông và chăm chỉ làm ăn. Sau khi tôi mãn nhiệm, người Việt được công nhận là dân tộc thiểu số thứ 14 của Slovakia.

Giờ đây, khi ngành ngoại giao Việt Nam tròn 80 tuổi (28/8/1946-28/8/2025), tôi bồi hồi nhớ lại những kỷ niệm đáng nhớ trong nghề của mình, trong đó có nhiệm kỳ tại cộng hòa Slovakia. Nói theo ngôn ngữ dân dã là " vang bóng một thời"!