Khoai sâm - tinh túy lặng thầm giữa núi rừng Bảo Lạc

Khoai sâm (hay còn gọi là sâm đất, địa tàng thiên, hoàng shin cô..) là loại cây mọc hoang trong vườn nhà, trong rừng hoặc những nơi ẩm ướt. Khoai sâm có vỏ ngoài màu nâu của đất, thoạt nhìn, chúng chẳng khác gì khoai lang, củ to củ nhỏ lẫn lộn, lấm lem đất cát. Nhưng khi bổ ra, ruột khoai trong màu vàng nhạt, ngọt và nhiều nước như lê, lại có mùi thơm nhẹ như mùi nhân sâm, khiến người ta có cảm giác đang ăn một món quà được chắt lọc từ tinh khí của núi rừng.

Khoai sâm ngọt và mọng nước, có mùi thơm nhẹ như mùi nhân sâm.

Điều đặc biệt của khoai sâm chính là hương vị. Khoai sâm thường ăn sống, gọt vỏ là ăn luôn để lâu sẽ bị thâm đi bởi nhựa, vị ngọt thanh mát khiến nhiều người thích thú. Người dân bảo, ăn khoai sâm không chỉ ngon mà còn khỏe người, chắc bụng. Nhiều cụ già ở Bảo Lạc dùng khoai sâm như một loại thực phẩm bổ dưỡng, còn người đi nương thì xem đó là “năng lượng của rừng”, ăn vào như có thêm sức mà leo đèo vượt dốc.

Đến chợ phiên Bảo Lạc - nơi vẫn giữ được nếp sinh hoạt mộc mạc của đồng bào Tày, Nùng, Mông - khoai sâm xuất hiện như một hình ảnh quen thuộc với người dân nơi đây. Người bán không gọi mời ồn ào, chỉ ngồi bên bó củ vừa đào từ rừng về, chờ người biết thưởng thức.

Khoai sâm được người dân bán nhiều ở chợ phiên Bảo Lạc thời điểm từ tháng 11 đến gần Tết.

Ở chợ phiên Bảo Lạc, vào mùa tháng 11 đến gần Tết khoai sâm được người dân gùi từ bản xuống bày bán với giá từ 10 - 30 nghìn đồng/kg, khoai sâm càng để lâu càng ngọt và đậm vị thanh mát, là loại củ dễ bảo quản. Khoai sâm không chỉ là đặc sản của Bảo Lạc, mà còn là hồn của miền núi đá. Nó mang trong mình câu chuyện của đất rừng, của những bước chân lam lũ đi tìm cái ngon cái sạch giữa thiên nhiên hoang sơ. Khoai sâm cũng là câu chuyện về sự bền bỉ của đất và người Bảo Lạc. Giữa vùng núi đá khắc nghiệt, nơi mùa đông buốt lạnh, mùa mưa thì trơn trượt, sự sống vẫn biết cách tồn tại theo những phương thức riêng. Khoai sâm là hiện thân của điều ấy: nhỏ bé nhưng kiên cường, âm thầm nhưng tràn đầy sinh lực. Củ khoai nằm sâu trong đất, vượt qua mùa nắng gắt, chịu đựng những tháng mưa dài, để rồi đến mùa, lại mang đến cho con người vị ngon ngọt không phô trương mà chân thật như tấm lòng người vùng cao.

Vậy nên, khoai sâm Bảo Lạc không chỉ đơn giản là đặc sản của Cao Bằng, mà còn là hồn cốt của vùng cao, là món quà khiêm nhường nhưng sâu sắc mà núi rừng gửi đến những ai yêu mến sự tinh khiết và nguyên sơ. Một củ khoai nhỏ bé nhưng lại khiến ai từng nếm sẽ phải nhớ mãi vị ngọt thanh từ đất, nhớ những con người mộc mạc của Bảo Lạc. Giản dị, tự nhiên nhưng đầy ý nghĩa, khoai sâm chính là món quà mà Bảo Lạc dành tặng những ai biết trân trọng sự mộc mạc và tinh túy của núi rừng.

Quỳnh Nha