Khoai tây Na Rì: Tăng giá trị từ mô hình liên kết

Liên kết sản xuất có hiệu quả, cùng với nhiều loại cây trồng khác, cây khoai tây đang trở thành một trong những cây trồng chính ở huyện Na Rì (Bắc Kạn), mang lại nguồn thu nhập ổn định cho bà con. Nhờ tham gia vào chuỗi liên kết, người dân không phải lo đầu ra cho sản phẩm, khoai tây thu hoạch đến đâu, được thu mua hết đến đó.

Na Rì là huyện vùng núi cao thuộc phía Đông Bắc của tỉnh Bắc Kạn. Khoai tây là cây trồng phổ biến ở huyện Na Rì nhiều năm trước. Đây là giống khoai tây đặc sản của địa phương, với chất lượng tốt và hương vị thơm ngon.

Cây khoai tây dễ trồng, ít sâu hại, chỉ cần lên luống cao, tạo rãnh thoát nước là cây phát triển tốt. Khoai tây Na Rì có vỏ mỏng, ruột bên trong màu vàng sáng và có vị ngọt bùi, không bị xơ. So với các loại khoai tây khác, khoai tây Na Rì có chất lượng vượt trội. Khoai tây Na Rì giàu tinh bột, chứa nhiều vitamin C, B6, kali và chất xơ, giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ hệ tiêu hóa. Ngoài ra, khoai tây Na Rì có hàm lượng calo vừa phải, nên là một lựa chọn hợp lý để giảm cân.

Khoai tây Na Rì có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau, từ những món đơn giản như khoai tây luộc, khoai tây nướng cho đến các món cầu kỳ như khoai tây chiên giòn, salad khoai tây, hay khoai tây hầm xương. Đây là một nguyên liệu rất dễ sử dụng trong bữa ăn hàng ngày.

Tuy khoai tây là cây trồng phổ biến ở huyện Na Rì từ lâu nhưng phần lớn được người dân trồng tự phát, chủ yếu chuyển đổi cơ cấu cây trồng khi hạn hán. Đầu ra bấp bênh, sản phẩm chỉ tiêu thụ ở chợ xã, huyện nên thu nhập mang lại không cao, thiếu ổn định.

Từ năm 2020, được sự hỗ trợ, hướng dẫn của chính quyền địa phương, mô hình trồng khoai tây liên kết đã thay đổi tập quán canh tác nhỏ, lẻ này. Tại xã Trần Phú, người dân tổ chức trồng khoai tây liên kết với các hợp tác xã. Hợp tác xã ứng giống, phân bón, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc cho các hộ dân. Đến vụ thu hoạch, hợp tác xã đứng ra bao tiêu sản phẩm. Theo cách này, sản phẩm thu được đồng đều, chất lượng tốt, giá ổn định, trong khi người dân không phải lo đầu ra.

Ruộng khoai tây ở xã Trần Phú (Na Rì)

Nhằm phát huy tốt lợi thế, tiềm năng sản xuất nông nghiệp, huyện Na Rì định hướng sản xuất hàng hóa tập trung theo nhu cầu thị trường, gắn kết chặt chẽ sản xuất với liên kết tiêu thụ sản phẩm.

Năm 2021, Hợp tác xã (HTX) Bình Minh tại thôn Bản Đâng, xã Hữu Thác, huyện Na Rì được UBND huyện quyết định phê duyệt hỗ trợ chủ trì thực hiện Dự án liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm khoai tây nhằm duy trì ổn định mức năng suất tối ưu và nâng cao chất lượng sản phẩm từ cây khoai tây trên địa bàn; nâng cao trình độ kỹ thuật trong chăm sóc, thu hoạch và bảo quản; góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp của địa phương theo hướng hàng hóa.

Huyện Na Rì định hướng sản xuất hàng hóa tập trung theo nhu cầu thị trường, gắn kết chặt chẽ sản xuất với liên kết tiêu thụ sản phẩm.

Thực hiện dự án, HTX Bình Minh chủ trì liên kết với HTX Sản xuất, kinh doanh nông nghiệp Quang Trung bao tiêu sản phẩm của 90 hộ dân trồng khoai tây.

Được hợp HTX hỗ trợ đầu tư về giống, phân bón, hướng dẫn kỹ thuật canh tác nên người dân phấn khởi tham gia. Bình quân khi thu hoạch, năng suất ước đạt 10 tấn/ha, người dân có thu nhập 60 triệu đồng/ha, cao hơn nhiều so với trồng lúa. Quan trọng nhất là người dân không lo đầu ra cho sản phẩm khi HTX Nông sản an toàn Bình Minh thu mua với giá 6.000 đồng/kg.

Vụ đông vừa qua, gia đình chị Phan Thị Vui, thôn Khuổi A, xã Trần Phú là một trong số 90 hộ dân được HTX Bình Minh lựa chọn để thực hiện dự án liên kết trồng cây khoai tây. Đây là năm thứ 2, gia đình chị tham gia dự án theo chuỗi liên kết trồng và bao tiêu sản phẩm.

Người dân xã Trần Phú, huyện Na Rì thu hoạch khoai tây trồng liên kết sản xuất với hợp tác xã.

Chị Vui cho biết: “Tham gia dự án, tôi được hỗ trợ kỹ thuật, quy trình chăm sóc, các hộ còn thường xuyên trao đổi kinh nghiệm, nên không còn lúng túng trong việc chăm sóc, xử lý sâu bệnh cho cây khoai tây. Vụ đông năm nay, do thời tiết mưa rét kéo dài, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây nên năng suất khoai tây không cao như vụ trước, nhưng so với trồng lúa thì hiệu quả kinh tế cao gấp 2 đến 3 lần. Năm nay, gia đình tôi trồng 1.000m2 khoai tây, thu hoạch được hơn 1 tấn, HTX Bình Minh thu mua với giá 6.000 đồng/kg, ước tính gia đình tôi thu về khoảng 5 triệu đồng. Đây là mô hình thâm canh tăng vụ cho hiệu quả kinh tế khá cao, giúp nâng cao thu nhập”.

Trồng khoai tây liên kết giúp nhiều hộ nghèo ở Na Rì chuyển đổi cơ cấu cây trồng, có thu nhập ổn định.

Việc liên kết chặt chẽ từ khâu sản xuất đến bao tiêu sản phẩm đã khiến người dân tin tưởng và hưởng ứng. Năm 2023, huyện tiếp tục đẩy mạnh nhân rộng các mô hình liên kết theo chuỗi giá trị.

Dự án liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm khoai tây do HTX Bình Minh chủ trì thực hiện được đánh giá có hiệu quả thiết thực. Dự án thực hiện thành công đã tạo được liên kết tổ chức sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị.

Đại diện huyện Na Rì cho biết: Thời gian qua, huyện thực hiện 4 mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, gồm: trồng cây khoai tây, trồng dược liệu, trồng gừng và trồng dong riềng. Kết quả đánh giá các mô hình mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp nông dân nâng cao thu nhập.

Để tiếp tục phát huy giá trị cây trồng, mang lại hiệu quả cao, hướng người dân sản xuất một cách khoa học, huyện tiếp tục thu hút doanh nghiệp liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm. Đây là định hướng lâu dài để Na Rì từng bước tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Nông dân thu hoạch khoai tây

HTX Bình Minh cam kết bao tiêu toàn bộ sản phẩm nên bà con yên tâm sản xuất.

Được thành lập và đi vào hoạt động từ tháng 6/2018, HTX Bình Minh, xã Trần Phú hiện có 16 thành viên và hàng chục hộ nông dân liên kết.

Anh Bàn Hữu Thân - Giám đốc HTX Bình Minh cho biết, trong quá trình thực hiện Dự án liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm khoai tây, HTX gặp thuận lợi là nguồn lực có sẵn tại địa phương, khí hậu và đất đai ở đây phù hợp với trồng cây khoa tây. Được hợp hỗ trợ đầu tư về giống, phân bón, hướng dẫn kỹ thuật canh tác nên bà con phấn khởi tham gia dự án.

Đặc biệt là HTX Bình Minh cam kết bao tiêu toàn bộ sản phẩm nên bà con yên tâm sản xuất. Qua sản xuất thực tế cho thấy, cây khoai tây đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho người dân, cao hơn trồng ngô, lúa vụ sản xuất chính.

Người dân xã Trần Phú, huyện Na Rì thu hoạch khoai tây. Sản phẩm được HTX Bình Minh bao tiêu do liên kết sản xuất

Nhờ hoạt động ổn định, doanh thu cao, HTX đảm bảo thu nhập bình quân cho thành viên ở mức 36 - 50 triệu đồng/người/năm. Đặc biệt, HTX đang là đơn vị đầu tàu trong việc tìm kiếm thị trường, đảm bảo tiêu thụ cho không chỉ thành viên mà còn nhiều hộ dân trên địa bàn.

Đơn cử như cây khoai tây, HTX cam kết bao tiêu 100% sản phẩm khoai tây VietGAP, hữu cơ trong toàn xã. Riêng năm 2020, HTX đã tổ chức tiêu thụ xấp xỉ 160 tấn khoai tây cho các hộ sản xuất tại địa phương. Để giải quyết tốt "bài toán" tiêu thụ sản phẩm cho thành viên và nông dân liên kết, bên cạnh hoàn thiện quy trình sản xuất để tạo ra những mặt hàng nông sản chất lượng, HTX luôn chủ động trong việc xây dựng liên kết với các HTX, doanh nghiệp, trường học trên địa bàn toàn huyện.

Theo Giám đốc HTX Bình Minh Bàn Hữu Thân, vừa qua, đơn vị triển khai trồng khoai tây liên kết trên địa bàn 7 xã của huyện Na Rì với diện tích gần 50 ha, tăng gấp đôi so với năm 2024. Do đã triển khai mô hình này vài năm nên người dân nắm vững kỹ thuật, yên tâm sản xuất, năng suất, chất lượng khoai tây bảo đảm. Thổ nhưỡng tại Na Rì phù hợp với cây khoai tây nên hợp tác xã tiếp tục duy trì trồng liên kết trong những năm tiếp theo.

Khánh Vy