Hỗ trợ cho làng nghề vượt qua thách thức

Các nghệ nhân, chuyên gia trao đổi về phương hướng phát triển sản phẩm làng nghề truyền thống. (Ảnh: NGUYÊN TRANG)

Mới đây, Sở Công thương Hà Nội đã tổ chức Triển lãm Chuyên đề sản phẩm , OCOP, công nghiệp nông thôn tiêu biểu ngành gốm sứ - sơn son thếp vàng năm 2025.

Đây là sự kiện đầu tiên trong chuỗi các hoạt động triển lãm chuyên đề các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, OCOP và sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu tại “Điểm trưng bày, giới thiệu và quảng bá sản phẩm OCOP Thủ đô” năm 2025.

Với hơn 320 mẫu sản phẩm được trưng bày, triển lãm đã giới thiệu, quảng bá những thiết kế nổi bật, sáng tạo của ngành gốm sứ và sơn son thếp vàng của các nghệ nhân, chuyên gia các làng nghề. Đây là hai ngành nghề truyền thống lâu đời của Hà Nội, không chỉ mang ý nghĩa về kinh tế, mà còn thể hiện sự khéo léo, tài hoa và bề dày văn hóa.

Lễ khai mạc Triển lãm chuyên đề sản phẩm thủ công mỹ nghệ, OCOP, công nghiệp nông thôn tiêu biểu ngành gốm sứ - sơn son thếp vàng năm 2025.

Phó Giám đốc Nguyễn Ánh Dương cho biết, triển lãm được tổ chức nhằm giúp các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất công nghiệp nông thôn ngành gốm sứ - sơn son thếp vàng trên địa bàn thành phố Hà Nội học tập, tìm hiểu và đưa các thiết kế này vào sản xuất thực tế, cũng như từ các thiết kế này phát triển các sản phẩm mới của doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu thị trường.

Bên cạnh đó, các hoạt động như triển lãm lần này cũng góp phần thúc đẩy hoạt động giao thương, xúc tiến thương mại, mở ra cơ hội hợp tác, kết nối cung-cầu, tạo động lực cho ngành thủ công mỹ nghệ phát triển bền vững trong thời kỳ hội nhập sâu rộng.

Lãnh đạo Sở Công thương Hà Nội tìm hiểu về tình hình sản xuất các sản phẩm làng nghề thủ công truyền thống.

Đây là một lợi thế đặc biệt để phát triển, nhưng thực tế cũng cho thấy, năng lực mở rộng quy mô sản xuất vẫn còn hạn chế, nhất là ở những nhóm sản phẩm thủ công truyền thống, đòi hỏi kỹ thuật cao và quy trình phức tạp.

Theo ông Nguyễn Ánh Dương, ngành thủ công mỹ nghệ, sản xuất làng nghề truyền thống của Hà Nội hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức. Đó là sự cạnh tranh gay gắt của thị trường quốc tế, yêu cầu ngày càng cao về chất lượng và mẫu mã sản phẩm, bài toán nhân lực kế cận trong các làng nghề truyền thống, sự thay đổi thị hiếu tiêu dùng trong thời đại số hóa... Vì vậy, thành phố Hà Nội luôn quan tâm, chú trọng đến các giải pháp để hỗ trợ làng nghề phát triển.

Các sản phẩm gốm sứ được trưng bày tại triển lãm.

Nghệ nhân Hà Thị Vinh (làng nghề gốm sứ , huyện Gia Lâm, Hà Nội) chia sẻ, Hà Nội là địa phương duy nhất trên cả nước ban hành Nghị quyết và xây dựng Đề án về phát triển công nghiệp văn hóa, coi ngành thủ công mỹ nghệ là nghề truyền thống, lĩnh vực công nghiệp sáng tạo.

Các làng nghề là động lực để Hà Nội tiếp tục phát triển công nghiệp văn hóa, xây dựng một nền kinh tế dựa trên sáng tạo và bản sắc văn hóa. Trong đó, riêng với ngành gốm sứ, đây không chỉ là một nghề, đó còn là một hành trình sáng tạo, giữ gìn văn hóa. Mỗi sản phẩm là một câu chuyện, một dấu ấn trong dòng chảy di sản.

Câu hỏi đặt ra là làng nghề sẽ chuẩn bị như thế nào để tận dụng cơ hội vàng từ hội nhập, để thành công và để đi nhanh hơn. Nghệ nhân Hà Thị Vinh đề xuất, cùng với tổ chức các sự kiện xúc tiến thương mại, triển lãm chuyên đề để tạo cầu nối giúp các làng nghề hội nhập và gắn kết với nhau thì cần có thêm các cuộc thi riêng về sản phẩm quà tặng thủ công mỹ nghệ; đẩy mạnh thương mại công nghiệp văn hóa; đẩy mạnh bán hàng trên nền tảng số.

Để phát triển bền vững ngành thủ công mỹ nghệ nói riêng cũng như các làng nghề truyền thống nói chung trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, lãnh đạo Sở Công thương Hà Nội cho rằng, Hà Nội cần có một chiến lược toàn diện, đồng bộ và lâu dài.

Thành phố cần tăng cường vai trò của các nghệ nhân, thợ giỏi trong việc truyền nghề, đào tạo thế hệ kế cận, đồng thời, cần có chính sách ưu tiên, hỗ trợ để giữ chân người trẻ quay về với nghề truyền thống, từ đó, tạo ra sự kế thừa liên tục và sáng tạo trong bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể.

Các sản phẩm sơn son thếp vàng thu hút sự quan tâm của khách tham quan.

Thành phố tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất cải tiến công nghệ, đổi mới mẫu mã, xây dựng thương hiệu và phát triển hệ thống phân phối hiện đại, cả trên nền tảng số và thị trường quốc tế. Bên cạnh đó, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm thông qua các triển lãm chuyên đề, hội chợ trong và ngoài nước, kết nối với các sàn thương mại điện tử và các kênh truyền thông hiện đại.

Các đơn vị liên quan cũng cần tăng cường phối hợp liên ngành trong việc phát triển du lịch làng nghề-văn hóa-trải nghiệm-sáng tạo, nhằm gia tăng giá trị và sức hút cho các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, kết hợp giữa văn hóa, thương mại và dịch vụ.

Quan trọng không kém là tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ ngành nghề truyền thống, nhất là chính sách về đất đai, tài chính, tín dụng, bảo hộ sở hữu trí tuệ và môi trường sản xuất bền vững.

Sự chung tay của các nhà quản lý, chuyên gia, nhà nghiên cứu, các nghệ nhân, làng nghề sẽ giúp phát huy giá trị di sản văn hóa nghề truyền thống, đồng thời, từng bước chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngành thủ công mỹ nghệ trong giai đoạn tới.
Phó Giám đốc Nguyễn Ánh Dương

NGUYÊN TRANG